Phòng trừ sâu cuốn lá nhỏ hại lúa dứt điểm, hiệu quả nhanh

Sâu cuốn lá nhỏ hại lúa với khả năng gây hại nghiêm trọng trong các giai đoạn phát triển của cây đặc biệt là khi lúa đẻ nhánh, làm đòng và trổ bông. Sâu cuốn lá nhỏ tấn công bằng cách ăn mô lá, tạo nên những vệt trắng kéo dài trên lá lúa, làm giảm khả năng quang hợp và năng suất vụ mùa.

Do đó, việc hiểu rõ đặc điểm sinh học, vòng đời và các biện pháp phòng trừ hiệu quả là điều cần thiết để bà con kiểm soát và giảm thiểu thiệt hại do sâu cuốn lá nhỏ gây ra trên đồng ruộng. Mời bà con cùng kỹ sư Sinh Học AQ tìm hiểu chi tiết về loài sâu này và xử lý triệt để chúng trong bài viết sau.

Tổng quan về loài sâu cuốn lá nhỏ hại lúa

Sâu cuốn lá nhỏ hại lúa (tên khoa học: Cnaphalocrocis medinalis) là loài côn trùng gây hại quan trọng trên ruộng lúa tại nhiều quốc gia khác nhau. Theo số liệu từ báo cáo, mức độ gây hại của sâu cuốn lá lúa từ 63 – 80% tùy vào trạng thái ruộng lúa và điều kiện môi trường xung quanh.

Điều khác biệt là trên 1 ruộng lúa sẽ có biểu hiện bệnh hại khác nhau. Ví dụ như phần ruộng này nằm khuất trong bóng râm, xanh tươi tốt quá mức có mật độ sâu cuốn lá lúa loại nhỏ cao hơn so với phần ruộng tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời.

Mặt khác, quan điểm đối phó sâu bệnh hại của người trồng góp phần bùng phát số lượng sâu cuốn lá hại lúa. Nhiều nhà nông không thăm ruộng thường xuyên, phòng chống khi mật độ sâu thấp, chỉ để đến khi thấy ruộng xơ xác mới tiến hành xử lý thì hiệu quả lại không như mong đợi.

Điều này làm gia tăng chi phí sản xuất, trồng trọt và gây hại đến sức khỏe môi trường nói chung và ruộng lúa nói riêng. Tạo điều kiện cho rầy nâu và bệnh đạo ôn lúa phát sinh dễ dàng hơn. Vì thế, bà con cần nắm được đặc điểm vòng đời sâu cuốn lá nhỏ hại lúa để kịp thời xử lý nhé.

Đặc điểm hình dáng và vòng đời của sâu cuốn lá nhỏ hại lúa

Vòng đời sâu cuốn lá nhỏ hại lúa trải qua các giai đoạn cụ thể như sau:

▶️ Trứng: Trứng của sâu cuốn lá loại nhỏ hại lúa hình bầu dục, màu trắng vàng, hơi trong. Kích thước trứng 0,9 x 0,39mm. Trứng nằm đơn lẻ hoặc theo cụ từ 3 – 8 trứng dọc theo gân giữa của lá non. Trứng sâu nở sau 3 – 4 ngày.

▶️ Ấu trùng (sâu non): Ấu trùng sâu cuốn lá lúa có màu vàng, độ dài cơ thể khoảng 12 – 25mm. Đây là đối tượng gây hại chính trên ruộng – sâu cuốn lá nhỏ hại lúa. Trước khi hóa nhộng, ấu trùng sẽ chuyển sang màu trắng hồng. Quá trình ấu trùng phát triển từ 14 – 18 ngày. Ấu trùng trưởng thành có màu xanh vàng, đầu nâu sẫm, kích thước cơ thể đạt 20 – 25mm x 1,5 – 2mm (dài x rộng).

▶️ Nhộng : Màu cơ thể của nhộng từ nâu nhạt – nâu sáng. Sau đó chuyển sang nâu đỏ trước khi trưởng thành. Sâu non hóa nhộng ở khu vực trú ẩn ban đầu của chúng.

▶️ Con trưởng thành: Bướm cái có cánh màu vàng, viền cánh màu nâu, kích thước cơ thể 10 – 12mm x 13 – 15mm (dài x rộng). Mặt trước của cánh có 3 dải ngang, dải nằm giữa ngắn, hình dạng dấu phẩy. Bướm đực có cơ thể nhỏ hơn so với bướm cái. Ở cánh trước của bướm đực có một mảng vảy màu nâu sẫm nằm dọc theo phần giữa của cánh. Bướm sâu cuốn lá lúa thường xuất hiện và giao phối vào buổi tối do khí hậu mát mẻ. Con cái đẻ từ 135 – 175 trứng.

Các biểu hiện khi sâu cuốn lá nhỏ hại lúa xuất hiện tại đồng ruộng

• Sâu cuốn lá nhỏ hại lúa ở giai đoạn ấu trùng (sâu non) và chủ yếu tấn công bằng cách ăn mô lá của cây lúa.
• Sau khi trứng nở, sâu non sẽ nhả tơ và cuốn các mép lá lại với nhau thành một bao dài theo chiều dọc của lá. Chúng ăn phần mô lá bên trong bao lá chỉ để lại lớp biểu bì màu trắng mỏng.
• Nếu sâu cuốn lá nhỏ tấn công trên diện rộng toàn bộ ruộng lúa sẽ xơ xác, bạc trắng. Điều này không chỉ làm giảm năng suất mà còn tạo cơ hội cho vi khuẩn và virus xâm nhập qua các vết thương do sâu gây ra, gây thêm nhiều bệnh cho cây lúa.

Điều kiện sinh sống và hoạt động gây hại của sâu cuốn lá nhỏ hại lúa

▶️ Giai đoạn bướm có xu hướng vũ hóa vào ban đêm, chúng thích ánh sáng đèn và thường bị thu hút bởi ánh sáng buổi đêm.

▶️ Sau khi giao phối, bướm cái sẽ tìm những ruộng lúa có lá xanh đậm, rậm rạp, đặc biệt là những ruộng gần bờ mương có bóng mát để đẻ trứng..

▶️ Sâu non mới nở rất nhanh nhẹn, sau quá trình trưởng thành chúng bắt đầu nhả tơ để cuốn các lá lại.

▶️ Mỗi con sâu thường chỉ sống trong một bao lá và ăn hết phần mô lá trong bao đó. Sâu non có thể gây hại liên tục, ăn hết mô lá và tạo ra các vết trắng dài.

Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của sâu cuốn lá nhỏ hại lúa 

• Các giống lúa có lá xanh đậm dễ thu hút bướm tới đẻ trứng do đó việc chọn giống lúa cũng ảnh hưởng đến mật độ sâu cuốn lá nhỏ.
• Sâu cuốn lá nhỏ thường phát triển mạnh trong vụ Đông Xuân, khi thời tiết ẩm ướt và nhiệt độ từ 25-29 độ C với độ ẩm trên 80%.
• Những điều kiện này tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của sâu cuốn lá nhỏ đặc biệt là trong các vụ mùa có khí hậu mưa và nắng xen kẽ.

Hậu quả do sâu cuốn lá nhỏ hại lúa gây ra như thế nào?

Dưới đây là một số hậu quả nghiêm trọng nếu bà con không kịp thời xử lý, phòng trừ sâu cuốn lá nhỏ hại lúa tại đồng ruộng:

• Sự phá hoại của sâu cuốn lá làm giảm diện tích quang hợp của lá đặc biệt trong các giai đoạn quan trọng như trổ đòng. Lá lúa bị mất đi khả năng quang hợp, khiến cây lúa kém phát triển. Khi lúa bị hại ở giai đoạn đòng và trổ khiến cho hạt lúa bị lép lửng, gây thiệt hại đáng kể về năng suất.
• Khi sâu cuốn lá nhỏ tấn công vào thời kỳ lúa đẻ nhánh, làm đòng và giai đoạn lúa trổ làm ảnh hưởng không nhỏ đến năng suất, gây lép lửng hạt lúa. Hạt lúa bị nhiễm bệnh không đạt tiêu chuẩn chất lượng, làm giảm khả năng xuất khẩu hoặc tiêu thụ trong nước.
• Vết thương mà sâu cuốn lá gây ra trên lá tạo điều kiện cho vi khuẩn, virus và nấm xâm nhập vào cây lúa gây ra các bệnh như đạo ôn, khô vằn,… làm giảm chất lượng của hạt lúa.

Phương pháp canh tác phòng ngừa sâu cuốn lá nhỏ hại lúa

Trước khi thực hiện phun trị, bà con cần xác định nguồn gốc xuất hiện sâu bệnh hại để có hướng phòng trừ phù hợp. Áp dụng các biện pháp như bẫy đèn, sử dụng thiên địch và canh tác phòng trừ sâu cuốn lá nhỏ hại lúa cụ thể như sau:

Biện pháp thủ công

Áp dụng các phương pháp thủ công nhằm giảm mật số sâu hại trên đồng ruộng:

✅ Dùng bẫy đèn để thu hút và bắt bướm trưởng thành, giúp cắt đứt vòng đời sinh sản của sâu cuốn lá nhỏ.

✅ Thu gom và tiêu hủy bao cuốn (ổ trứng, sâu non đã cuốn lá) bằng tay nhằm loại bỏ nguồn sâu trực tiếp trên ruộng.

✅ Thường xuyên kiểm tra ruộng lúa, nhất là vào giai đoạn lúa đẻ nhánh và làm đòng – thời điểm sâu phát triển mạnh, để có biện pháp xử lý kịp thời.

Sử dụng thiên địch

Tận dụng thiên địch là giải pháp sinh học an toàn và bền vững để xử lý sâu cuốn lá nhỏ hại lúa như:

✅ Ong ký sinh trứng thuộc họ Trichogrammatidae giúp tiêu diệt trứng sâu ngay từ giai đoạn đầu, ong ký sinh sâu non và nhộng như các loài thuộc họ Braconidae, Ichneumonidae và Chalcididae làm suy giảm số lượng sâu trước khi chúng trưởng thành.

✅ Nấm và virus ký sinh tấn công sâu non, làm chúng chết hàng loạt trong điều kiện ẩm ướt thuận lợi.

✅ Một số loài côn trùng bộ Cánh cứng có tập tính săn mồi, chuyên ăn sâu non.

✅ Nhện và chuồn chuồn cũng là thiên địch tự nhiên, thường ăn bướm trưởng thành, giúp hạn chế khả năng sinh sản của sâu cuốn lá nhỏ.

Biện pháp canh tác hợp lý

Áp dụng các kỹ thuật canh tác tổng hợp nhằm tạo môi trường bất lợi cho sâu hại phát triển và nâng cao sức đề kháng của cây lúa:

✅ Vệ sinh đồng ruộng sau thu hoạch: thu gom tàn dư thực vật, làm sạch cỏ dại là những nơi sâu có thể trú ẩn và phát sinh.

✅ Gieo trồng đúng thời vụ, mật độ hợp lý để tránh sâu phát sinh trùng vào thời điểm cây còn non yếu.

✅ Chăm sóc lúa đặc biệt trong giai đoạn cây con và giai đoạn đẻ nhánh là các thời điểm mẫn cảm với sâu bệnh.

✅ Sử dụng phân bón cân đối, hợp lý (đặc biệt là đạm, lân, kali) giúp cây phát triển khỏe mạnh, tăng khả năng chống chịu với sâu bệnh và hạn chế môi trường thuận lợi cho sâu phát triển.

Thuốc sinh học đặc trị sâu cuốn lá nhỏ hại lúa Mebe Pa (Green)

Sâu cuốn lá nhỏ là một đối tượng gây hại rất nghiêm trọng đối với cây lúa, đặc biệt trong các giai đoạn đẻ nhánh, làm đòng và trổ. Với giải pháp sinh học an toàn Mebe Pa (Green) đặc trị sâu hại trên đồng ruộng, bà con có thể yên tâm canh tác cũng như sử dụng phun phòng trừ sâu cuốn lá với các thông tin chi tiết như sau:

Thành phần thuốc trừ sâu cuốn lá lúa nhỏ Mebe Pa

Mebe Pa là sản phẩm sinh học ứng dụng độc tố từ vi khuẩn Bacillus thuringiensis để tiêu diệt côn trùng, sâu bọ gây hại ruộng lúa, gồm:

✅ Bacillus thuringiensis (Bt): 1 x 10^8 CFU/ml.

✅ Metarhizium sp: 1 x 10^5 CFU/ml.

✅ Beauveria sp: 1 x 10^5 CFU/ml.

✅ Kết hợp các vi sinh hữu ích như Paecilomyces sp, Verticillium sp, virus NPV và các hoạt chất sinh học đặc hiệu.

Công dụng thuốc trừ sâu cuốn lá lúa nhỏ Mebe Pa

✅ Vi khuẩn Bt gây ức chế sâu cuốn lá nhỏ hại lúa thông qua đường tiêu hóa, ức chế sự cắn phá của sâu non, khiến sâu chết dần và phân hủy thành chất hữu cơ dễ tiêu cho cây lúa.

✅ Phòng trừ đồng thời một số sâu hại, côn trùng liên quan: rầy nâu, rệp sáp, nhện đỏ, bọ trĩ từ ấu trùng đến trưởng thành.

✅ Tinh dầu gấm gỗ hỗ trợ xua đuổi bướm sâu cuốn lá lúa, ngăn chặn sự sinh sản của chúng trên đồng ruộng.

✅ Góp phần nâng cao sức đề kháng của cây lúa giai đoạn đẻ nhánh, làm đòng, đảm bảo chất lượng nông sản đạt chuẩn xuất khẩu.

✅ Mebe Pa (chuyên lúa) không gây hại đến các loài thiên địch.

✅ Hiệu lực diệt sâu cao –  Rút ngắn thời gian phát huy thuốc – An toàn cho người sử dụng.

Hướng dẫn sử dụng thuốc trừ sâu cuốn lá lúa nhỏ Mebe Pa

✅ Trị sâu cuốn lá nhỏ hại lúa giai đoạn sâu non & trưởng thành: 100g Mebe Pa + 100 – 200 lít nước, xử lý 3 – 5 ngày/lần.

✅ Phun phòng sâu cuốn lá lúa loại nhỏ: 100ml Mebe Pa + 200 – 400 lít nước, định kỳ phun nhắc lại sau 10 – 20 ngày.

✅ Kỹ thuật phun: Phun ướt đẫm cây lúa, dùng máy phun hoặc phun bằng máy bay đều được.

Trên đây là những thông tin về sâu cuốn lá nhỏ hại lúa mà AQ muốn chia sẻ đến bà con. Hy vọng những kiến thức này đã giúp bà con hiểu hơn về tình hình sâu bệnh hại trên đồng ruộng. Từ đó canh tác hiệu quả hơn, chăm sóc đúng cách và phun phòng đúng thời điểm nhằm tiêu diệt sâu cuốn lá hại cây lúa, nâng cao năng suất và chất lượng vụ trồng.