Dấu hiệu khi rầy xanh hại lúa và Cách xử lý triệt để

Rầy xanh hại lúa là một trong những loài côn trùng gây hại phổ biến cho vụ mùa, chúng chích hút nhựa cây khiến cho lúa sinh trưởng kém, còi cọc, lá chuyển vàng, hạt lép. Rầy xanh không chỉ làm suy giảm năng suất lúa mà còn là môi giới truyền bệnh virus như Tungro, vàng lụi. Để hiểu rõ hơn về loài rầy xanh này, cách nhận biết các biểu hiện gây hại và biện pháp phòng trị phù hợp, mời bà con cùng kỹ sư Sinh Học AQ theo dõi qua bài viết sau nhé.

Tổng quan về loài rầy xanh hại lúa

Rầy xanh hại lúa (Nephotettix spp) hay còn gọi là rầy xanh đuôi đen, do khi hai cánh của rầy khép lại tạo thành vết đen ở cuối thân. Trong đó có 4 loài rầy xanh chuyên ăn lúa gồm: Nephotettix cincticeps, Nephotettix virescens, Nephotettix nigropictus và Nephotettix malayanus. Riêng loài Nephotettix malayanus không có đuôi đen.

Chúng phân bố chủ yếu ở 3 châu lục là Châu Á, Châu Phi và Châu Đại Dương. Nephotettix virescens là môi giới truyền bệnh của virus Tungro gây bệnh vàng lá lúa khiến lúa đẻ ít nhanh, sức sống kém.

Đặc điểm hình dáng và vòng đời của rầy xanh hại lúa

Vòng đời của rầy xanh trên lúa từ 25 – 30 ngày, có 3 giai đoạn là trứng, ấu trùng, thành trùng. Mỗi năm rầy xanh sinh sản khoảng 8 lúa, thời gian tấn công của rầy xanh kéo từ tháng 4 đến khoảng giữa tháng 8.

▶️ Trứng: Hình dáng thon dài, một đầu to một đầu nhỏ, chiều dài khoảng 0,9 – 1mm. Thời gian đầu trứng rầy xanh có màu trắng, sau đó chuyển nâu và ở phía đầu có 1 điểm màu đỏ. Rầy xanh thường đẻ trứng ở gân lá, bẹ lúa thành 1 thành hàng gồm  6 – 10 trứng. Thời gian ủ trứng rầy từ 6 – 9 ngày.

▶️ Ấu trùng: Ấu trùng của rầy xanh hại lúa có đến 5 tuổi, cơ thể đều thon dài. Tuổi 1 – 2 cơ thể ấu trùng có màu xanh nhạt. Tuổi 3 – 4 chuyển thành xanh vàng. Ở tuổi 5 ấu trùng lại có màu xanh lá mạ. Đỉnh đầu của rầy non lốm đốm đen, kích thước cơ thể từ 1 – 4mm. Thời gian phát triển của rầy xanh non từ 13 – 17 ngày.

▶️ Trưởng thành: Chiều dài cơ thể rầy xanh cái dài hơn rầy xanh đực (5,5mm < 4,5mm). Phần thân và cánh có màu xanh, cuối cánh là một vết đen. Muốn phân biệt rầy xanh cái chỉ cần để ý 2 dấu chấm đen ở thân sau.

Điều kiện sinh trưởng, phát triển thành dịch bệnh của rầy xanh hại lúa

Hiểu rõ đặc điểm về môi trường phát triển và các yếu tố thời tiết là điều kiện rất quan trọng để bà con nông dân có thể kiểm soát và phòng ngừa sự tấn công của rầy xanh gây hại lúa từ sớm. Trong đó, rầy xanh sẽ sinh trưởng thuận lợi trong các điều kiện như sau:

▶️ Thời tiết ẩm ướt: Điều kiện mưa nhiều kết hợp với nhiệt độ cao là yếu tố quan trọng giúp rầy xanh phát triển nhanh chóng và gây hại cho lúa. Đặc biệt, khi mưa ngưng trời lại có nắng gắt sẽ là thời điểm rầy phát triển mạnh nhất.

▶️ Ruộng lúa trũng thấp: Chúng thường xuất hiện ở các ruộng lúa trũng, nơi đất dễ bị ngập úng, tạo ra môi trường ẩm ướt lý tưởng cho rầy xanh phát triển. Những ruộng này thường bị rầy xanh đuôi đen tấn công mạnh vào thời kỳ lúa làm đòng đến ngậm sữa. Trong giai đoạn này, rầy xanh đuôi đen có thể làm giảm năng suất lúa, gây héo lá, cây ngừng phát triển và thậm chí chết cây nếu không được kiểm soát kịp thời.

▶️ Ruộng lúa gieo mật độ dày, rậm rạp: Việc gieo lúa không đồng đều, mật độ quá dày sẽ tạo ra một môi trường ẩm thấp, ít thông thoáng từ đó rầy xanh rất dễ dàng phát triển mạnh thành dịch. Những ruộng này sẽ có độ ẩm không khí cao, tạo điều kiện lý tưởng cho sự sinh trưởng của rầy.

▶️ Bón phân nhiều đạm: Ngoài ra, việc bón nhiều đạm cũng làm tăng khả năng phát triển của rầy xanh vì chúng thường thích môi trường có nhiều chất dinh dưỡng.

Những dấu hiệu khi rầy xanh hại lúa tấn công đồng ruộng

Rầy xanh ở lúa gồm cả con non và rầy trưởng thành đều có thể tấn công trên cây lúa và gây hại nghiêm trọng. Dưới đây là những dấu hiệu giúp bà con nhận biết sự xuất hiện của rầy xanh ở ruộng để xử lý kịp thời như sau:

➡️ Lá lúa chuyển vàng: Rầy xanh chích hút nhựa từ cây lúa khiến cho cây trở nên còi cọc và lá chuyển vàng từ ngọn xuống gốc. Dấu hiệu này là một trong những triệu chứng rõ ràng nhất khi rầy xâm nhập.

➡️ Lúa đẻ ít nhánh: Khi bị rầy xanh tấn công, lúa sẽ không phát triển mạnh mẽ do đó đẻ nhánh ít đi. Trong những trường hợp nghiêm trọng rầy xanh còn lây nhiễm virus Tungro trên lúa gây ra tình trạng lá vàng úa, cây không thể phát triển bình thường, và năng suất giảm mạnh.

Rầy xanh hại lúa gây ra những thiệt hại gì?

Trong trường hợp lúa bị rầy xanh không chỉ ảnh hưởng đến quá trình phát triển của cây lúa mà còn gây ra nhiều thiệt hại nghiêm trọng về năng suất và chất lượng vụ mùa như sau:

❌ Sự tấn công của rầy xanh và virus Tungro đã làm giảm khả năng quang hợp của cây. Lá lúa bị héo vàng không thể tổng hợp đủ chất dinh dưỡng và năng lượng để phát triển do đó làm giảm năng suất đáng kể.

❌ Số lượng bông lúa cũng giảm mạnh, thậm chí mất mùa. Lúa lép và dễ bị vỡ, chất lượng gạo kém đã ảnh hưởng đến giá trị thương mại và gây thiệt hại kinh tế lớn cho nông dân.

❌ Trong trường hợp rầy xanh tấn công mạnh và không được kiểm soát, cây lúa có thể bị tổn thương đến phần gốc rễ gây ra tình trạng thối rễ đen, không thể hút nước và chất dinh dưỡng, dẫn đến chết hàng loạt.

Hướng dẫn cách phòng trừ rầy xanh hại lúa hiệu quả cao

Việc quản lý và kiểm soát rầy xanh không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe cây lúa mà còn là yếu tố then chốt để phòng ngừa sự tấn công, lây lan của rầy trên diện rộng. Sau đây là các biện pháp canh tác hiệu quả sẽ giúp bà con tăng cường chất lượng vụ thu hoạch và giảm thiểu thiệt hại do rầy xanh gây ra.

Sử dụng thiên địch

✅ Tăng cường phát triển và thả thiên địch như nhện xám trắng, nhện chân dài, bọ cánh cứng ba khoang, và bọ xít mù xanh sẽ là những đối tượng tiêu diệt rầy xanh hiệu quả.

✅ Các thiên địch này có vai trò quan trọng trong việc giảm số lượng rầy, bảo vệ ruộng lúa bền vững.

Biện pháp sinh học

✅ Trồng hoa trên bờ ruộng: Trồng hoa quanh ruộng lúa không chỉ tạo cảnh quan đẹp mà còn giúp bảo vệ các thiên địch như bọ rùa, nhện, và các loài ký sinh tự nhiên khác. Những loài thiên địch này sẽ giúp kiểm soát sự phát triển của rầy xanh, giảm thiểu tác hại mà chúng gây ra cho cây lúa.

✅ Ứng dụng chế phẩm vi sinh: Sử dụng chế phẩm có chứa nấm ký sinh hay vi khuẩn sinh học có thể tiêu diệt rầy xanh mà không làm tổn hại đến các sinh vật có lợi khác trong hệ sinh thái đồng ruộng.

Biện pháp canh tác

✅ Cho đất nghỉ một thời gian giữa các vụ lúa hoặc trồng xen 1 vụ rau màu như ngô, lạc, đậu tương giúp cắt đứt nguồn thức ăn của rầy xanh. Điều này sẽ làm giảm mật độ rầy qua các mùa vụ, hạn chế sự phát sinh của dịch hại.

✅ Cần bón phân cân đối giúp cây lúa khỏe mạnh, tăng sức chống chịu, đồng thời ngăn ngừa việc phát triển mạnh mẽ của sâu bệnh, đặc biệt là tránh bón quá nhiều đạm sẽ tạo điều kiện cho rầy phát triển nhanh chóng.

✅ Gieo sạ đồng loạt giúp giảm mật độ rầy và chọn giống lúa kháng rầy xanh, có khả năng chống bệnh tungro là một lựa chọn tối ưu để bảo vệ mùa màng.

✅ Thường xuyên kiểm tra đồng ruộng đặc biệt là các khu vực đã có sự xuất hiện của rầy xanh trong mùa vụ trước sẽ giúp nông dân có biện pháp xử lý kịp thời.

✅ Vệ sinh ruộng lúa sạch sẽ, dọn dẹp cỏ dại, tàn dư cây trồng và các cây ký chủ của rầy xanh xung quanh khu vực ruộng lúa giúp giảm bớt nguồn cung cấp thức ăn và nơi trú ẩn cho rầy.

✅ Luân canh lúa với các cây trồng khác như ngô, lạc, đậu tương trong mùa khô là một biện pháp hiệu quả để phá vỡ chu kỳ sinh trưởng của rầy xanh, từ đó giúp giảm khả năng xâm nhập và phát triển của rầy.

✅ Sau khi thu hoạch nên xử lý gốc rạ bằng men ủ vi sinh để đẩy nhanh quá trình phân hủy, hạn chế việc gốc rạ bị vùi xuống đất, tạo môi trường dễ dàng cho sự phát triển của rầy xanh và các loại côn trùng gây hại khác.

Thuốc sinh học đặc trị rầy xanh hại lúa Mebe Pa (Green)

Việc áp dụng kết hợp các biện pháp canh tác hợp lý, sử dụng thiên địch sẽ giúp kiểm soát rầy xanh một cách hiệu quả, bảo vệ vụ mùa khỏi tổn thất lớn. Bên cạnh đó, nhằm hạn chế sự lây lan của loài rầy hại này trên ruộng lúa và đảm bảo năng suất giai đoạn thu hoạch, Sinh Học AQ mang đến giải pháp thuốc đặc trị rầy xanh trên lúa Mebe Pa (Green) với các thông tin chi tiết như sau:

Thành phần của thuốc đặc trị rầy xanh gây hại lúa Mebe Pa (Green)

Sản phẩm Mebe Pa (Green) đặc trưng với 3 thành phần hữu hiệu:

✅ Bacillus thuringiensis: 108 CFU/g.

✅ Metarhizium sp: 1 x 105 CFU/g.

✅ Beauveria sp: 1 x 105 CFU/g.

✅ Bổ sung thêm nấm xám (Verticillium sp), nấm tím (Paecilomyces sp), Nucleo Pohedrosis virus (NPV) và các hoạt chất sinh học khác.

Công dụng thuốc đặc trị rầy xanh gây hại lúa Mebe Pa (Green)

✅️ Bộ tứ nấm màu ký sinh vào cơ thể rầy xanh, gây ức chế và làm chết chúng sau 2 – 3 ngày phun thuốc.

✅️Thuốc có khả năng lây lan cao, hiệu quả diệt từ toàn bộ quần thể rầy xanh hại lúa từ ấu trùng đến con trưởng thành.

✅️ Xử lý đồng thời một số loài sâu, côn trùng chuyên gây hại trên ruộng lúa như: rầy nâu, phấn trắng, bọ trĩ, muỗi hành, v.v.

✅️ Thuốc an toàn cho cây trồng, không gây chết các loài thiên địch.

Cách sử dụng thuốc đặc trị rầy xanh gây hại lúa Mebe Pa (Green)

✅ Dùng Mebe Pa phun trị lúa bị rầy xanh: Pha 100g Mebe Pa hòa với 100 – 200 lít nước, phun kỹ các bộ phận như thân và lá, xử lý rầy định kỳ từ 3 – 5 ngày/lần.

✅ Dùng Mebe Pa phun phòng lúa bị rầy xanh: Pha 100g Mebe Pa hòa với 200 – 400 lít nước, phun kỹ ở thân và lá, phun phòng rầy định kỳ 10 – 20 ngày 1 lần.

Trên đây là những thông tin hữu ích về rầy xanh hại lúa mà Sinh Học AQ muốn chia sẻ với bà con. Hy vọng rằng bài viết sẽ giúp bà con nông dân hiểu rõ hơn về sự nguy hại của rầy xanh và áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả kết hợp dòng sản phẩm Mebe Pa (Green) phun phòng ngừa rầy xanh ngay từ đầu vụ sẽ giúp cây lúa phát triển khỏe mạnh, tăng cường khả năng chống chịu sâu bệnh và cho ra những hạt gạo chất lượng. Mọi thắc mắc bà con liên hệ tổng đài để kỹ sư nông nghiệp AQ hỗ trợ nhanh nhất nhé!