Cách phòng trừ sâu phao hại lúa hiệu quả & an toàn cho cây

Sâu phao hại lúa đã xuất hiện trở lại tại các ruộng lúa Việt Nam. Tuy nhiên, khả năng nhận biết và sự ứng phó của bà con nông dân vẫn còn những hạn chế nhất định. Điều này khiến vụ trồng giảm năng suất đáng kể, có nguy cơ ảnh hưởng đến những vụ lúa tiếp theo.

Qua bài viết này, AQ sẽ giúp bà con nhận diện loài sâu phao, cũng như có hướng xử lý phù hợp.

Tổng quan về loài sâu phao hại lúa

Sâu phao hại lúa – tên khoa học là Nymphula depunctalis Guenee. Loài sâu này cực kỳ ưa thích môi trường có nước, vì vậy xu hướng gây hại của chúng thường là ở những ruộng lúa giữ nước liên tục, không được chăm sóc thường xuyên.

Vụ lúa Đông Xuân năm 2022 – 2023, sâu phao đã xuất hiện trở lại, cụ thể là khu vực tỉnh Bình Thuận với mức độ dảnh héo từ 7 – 25%, tấn công cục bộ từ 40 – 50% ruộng lúa. Đây là loài sâu phao mới kết hợp giữa sâu phao và sâu đục thân. Để phân biệt chúng, người dân thường gọi với cái tên là sâu phao đục bẹ.

Sâu bệnh thường xuất hiện 25 ngày sau sạ, vì thế bà con cần tăng cường công tác thăm vườn để kịp thời phát hiện sâu phao trên đồng ruộng.

Đặc điểm hình dáng và vòng đời của sâu phao hại lúa

Sâu phao thường sẽ tấn công những ruộng lúa trong giai đoạn đẻ nhánh, lúa mọc thưa tạo điều kiện cho sâu bệnh di chuyển và cắn phá. Thời kỳ lúa làm đòng sâu phao giảm xuống do nguồn thức ăn không đáp ứng.

Vòng đời của sâu phao đục bẹ lúa từ 28 – 42 ngày, trải qua 4 giai đoạn cơ bản: trứng – ấu trùng – nhộng – pha trưởng thành.

1️⃣ Trứng: 3 – 5 ngày

Trứng sâu phao hình tròn hơi dẹp. Ban đầu có màu trắng trong suốt, sau đó chuyển sang vàng nhạt.

Trứng được đẻ theo cụm thành 2 hàng trên bẹ lúa hoặc mặt dưới lá lúa.

2️⃣ Ấu trùng: 20 – 30 ngày

Ấu trùng sâu phao (sâu non) là đối tượng gây hại chính trên cây lúa.

Lúc mới nở, sâu non có màu trắng ngà, đầu màu nâu. Từ tuổi 2 – 4, sâu non chuyển sang màu vàng, độ dài cơ thể từ 12 – 13mm. Ở tuổi 5 cơ thể sâu non có màu vàng sậm, đầu đen, thân mập mạp và dài 16 – 18mm.

Sâu phao hại lúa sẽ tạo ra những cái “phao” từ lá lúa để làm nguồn thức ăn, cũng như phương tiện di chuyển đến gây hại những cây lúa khác.

3️⃣ Nhộng: 7 –  15 ngày

Nhộng sâu phao bò xuống gần gốc lúa sát mặt nước ruộng, bịt kín hai đầu phao và dính chặt với thân cây lúa để vũ hóa. Màu sắc từ trắng ngà chuyển thành nâu sậm

4️⃣ Trưởng thành: 2 – 4 ngày

Cánh bướm màu trắng tuyết với những đốm nâu nhạt nhiều hình thù, nằm rải rác trên cánh. Mặt trước cánh có vằn ngang màu da cam và 2 chấm, mặt sau cánh có 1 chấm màu đen.

Quá trình gây hại của sâu phao trên cây lúa

Sâu non sâu phao tuổi 1 – 2 cắn phá lá lúa, ăn dần phần thịt xanh trên lá tạo ra các mảng khuyết trắng. Khi đã ăn no, chúng sẽ nhả tơ kết mép lúa thành dạng ống. Khác với sâu năn, sâu phao sẽ cắn đứt hai đầu lá lúa tạo thành phao để di chuyển đến những cây lúa khỏe mạnh khác.

Bà con để ý ở những tép lúa có những “ống hành” ngả xuống là dấu hiệu sâu phao hại lúa đã ăn no và chuẩn bị gây hại tiếp.

Đa phần sâu phao sẽ gây hại vào ban đêm, đặc biệt vào những ngày thời tiết mát mẻ, trời râm mát thì tần suất cắn phá có thể kéo dài cả ngày.

Sâu phao hại lúa gây ra hậu quả gì?

Với khả năng tự di chuyển và gây bệnh cho cây lúa khác, mật độ sâu phao tăng mạnh khiến cây lúa bị lùn, phát triển kém do lá không thể tổng hợp chất diệp lục.

Trường hợp nhẹ vẫn có thể cứu được ruộng, cây lúa vẫn đâm chồi trổ bông nhưng sẽ muộn hơn so với những phần lúa khỏe mạnh khác trong ruộng từ 7 – 10 ngày do những ảnh hưởng từ sâu phao hại lúa.

Nặng hơn là thân lúa xuất hiện nhiều vết thủng, gốc thối nhũn do úng nước, chết thành từng vạt lớn khiến ruộng trở nên thưa thớt.

Một số cách phòng trừ sâu phao gây hại ở cây lúa an toàn, hiệu quả

Việc phun thuốc trừ sâu nếu không thực hiện đúng thời điểm sẽ khiến mật số sâu phao tăng lên, ruộng lúa cũng xơ xác do bị tác động quá mức. Vì thế, AQ luôn đề cao thực hiện đúng các kỹ thuật canh tác xuyên suốt vụ lúa nhằm hạn chế tối đa khả năng sinh sôi của sâu phao.ng

Áp dụng kỹ thuật canh tác ngăn ngừa sâu phao gây hại cây lúa

✅ Phát quang cỏ dại, bụi rậm khu vực bờ bao quanh ruộng lúa.

✅ Áp dụng mô hình sinh thái “ruộng lúa bờ hoa” thu hút các thiên địch như: nhện, bọ rùa, ong ký sinh để tiêu diệt sâu phao hại lúa.

✅ Làm đất kỹ trước khi gieo vụ, san bằng mặt ruộng để phân bón và nước được phân bổ đồng đều.

✅ Quản lý nước phù hợp với từng giai đoạn trồng, không được giữ nước cao liên tục, nên xen kẽ lượng nước nông và giữ ẩm ruộng.

✅ Đối với mật độ sâu phao thấp, bà con có thể rút nước và để ruộng khô trong 3 ngày, ngăn chặn sự lây lan của sâu bệnh qua dòng nước. Nếu được nên vớt phao lên để làm thức ăn cho vịt.

✅ Thường xuyên thăm ruộng giai đoạn đẻ nhánh để sớm phát hiện dấu hiệu của sâu phao và xử lý kịp thời.

Dùng thuốc hóa học xử lý sâu phao gây hại ở cây lúa

Trong trường hợp khẩn cấp, bà con có thể tham khảo một số hoạt chất hóa học chuyên trị sâu phao như: Abamectin + Azadirachtin/Lambda-cyhalothrin/Matrine hoặc Alpha-cypermethrin. Đây đều là những hoạt chất được Bộ NN&PTNT cấp phép sử dụng nên bà con không cần quá lo về độ độc hại.

Tuy nhiên, việc phun thuốc hóa học cần đảm bảo các yếu tố sau:

🔸 Chỉ phun khi mật số sâu phao hại lúa (còn sống) đạt 25 con/25 lá/m2.

🔸 Pha thuốc theo HDSD trên bao bì.

🔸 Không lạm dụng thuốc hóa học tránh gây xói mòn đất ruộng, mất cân bằng hệ sinh thái và sức khỏe người sử dụng.

Thuốc đặc trị sâu phao hại lúa Mebe Pa (chuyên lúa) an toàn cho cây

Để ngăn chặn sâu phao hiệu quả, ngoài thực hiện tốt các biện pháp canh tác cần kết hợp phun thuốc BVTV sinh học phòng ngừa từ đầu vụ. Mebe Pa – Thuốc đặc trị sâu phao hại lúa với khả năng diệt trừ tận gốc từ trứng đến con trưởng thành, bảo vệ cây lúa, nâng cao năng suất đồng ruộng.

*Công ty TNHH Trung Tâm Sản Phẩm Sinh Học AQ sản xuất và phân phối trực tiếp Mebe Pa.

Thành phần thuốc trị sâu phao ở cây lúa Mebe Pa

Thuốc trị sâu phao hại lúa Mebe Pa được phối trộn trên nền các vi sinh hữu ích, kết hợp vi khuẩn Bt và virus NPV (Nucleo Polyhedrosis virus), cụ thể:

• Metarhizium sp: 1 x 10⁵ CFU/g.
• Beauveria sp: 1 x 10⁵ CFU/g.
• Bacillus thuringiensis (Bt): 1 x 10⁸ CFU/g.
• Cùng nấm màu Paecilomyces sp, Verticillium sp, v.v.

Công dụng thuốc trị sâu phao ở cây lúa Mebe Pa

✔️ Nấm ký sinh xâm nhập vào cơ thể sâu non của sâu phao, ức chế khiến chúng ngừng ăn và chết sau 1 – 3 ngày (tùy theo mật độ sâu bệnh trên ruộng).

✔️ Xua đuổi và ngăn bướm sâu phao sinh sản tại đồng ruộng.

✔️ Phòng trừ một số sâu bệnh khác trên cây lúa: bọ trĩ, rệp sáp, sâu vẽ bùa, sâu xanh, v.v.

✔️ Cân bằng hệ sinh thái trong đồng ruộng, nâng cao sức khỏe cây lúa, đảm bảo năng suất và chất lượng hạt gạo ổn định.

✔️ Hiệu lực thuốc kéo dài, rút ngắn thời gian xử lý sâu bệnh hại.

Hướng dẫn sử dụng thuốc trị sâu phao ở cây lúa Mebe Pa

🔸 Phun trị sâu phao gây hại ở cây lúa: 100ml Mebe Pa + 100 – 200 lít nước, cách 3 – 5 ngày phun ruộng 1 lần.

• Số lần phun thuốc tùy theo mật số sâu bệnh trên ruộng tại thời điểm đó.

🔸 Phun phòng sâu phao gây hại ở cây lúa: 100ml Mebe Pa + 200 – 400 lít nước, cách 10 – 20 ngày phun định kỳ 1 lần.

Hy vọng với những chia sẻ của AQ về loài sâu phao hại lúa đã giúp bà con hiểu hơn về tình hình sâu bệnh hại trên đồng ruộng. Từ đó có cách ứng phó hiệu quả hơn, kết hợp giữa hoạt động canh tác và phun phòng đầu vụ, đảm bảo tối đa sức khỏe cây lúa.