Cách trồng cây cà gai leo đơn giản, cho năng suất cao

Cách trồng cây cà gai leo trong những năm gần đây trở nên phổ biến hơn với giá trị dược liệu quý và đặc điểm khá dễ trồng, thích hợp với điều kiện khí hậu đa dạng ở nước ta. Cà gai leo hỗ trợ điều trị các bệnh lý về gan như viêm gan B, xơ gan, gan nhiễm mỡ nên được nhiều người quan tâm và tìm hiểu đến.

Cách trồng cà gai leo không đòi hỏi quá nhiều kỹ thuật phức tạp, tuy nhiên bà con cần chú ý khâu chọn giống, làm đất, gieo trồng và chăm sóc trong điều kiện phù hợp. Hôm nay AQ Bice sẽ hướng dẫn chi tiết các bước trồng, chăm cây cà gai leo cho năng suất cao với nội dung sau mọi người cùng tham khảo thêm nhé!

Tổng quan về cách trồng cây cà gai leo

Cà gai leo là loại cây dược liệu có khả năng thích nghi tốt với nhiều vùng khí hậu, ít sâu bệnh và có chu kỳ sinh trưởng ngắn nên được trồng rộng rãi ở nước ta. Trong đó, cà gai leo được đánh giá cao về giá trị y học trong hỗ trợ điều trị các bệnh lý về gan, và là giống cây trồng tiềm năng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế tại nhiều địa phương.

Khi thực hiện cách trồng cây cà gai leo để đạt được hiệu quả tốt nhất, nhà vườn cần nắm vững quy trình giúp cây sinh trưởng khỏe mạnh, đảm bảo hàm lượng dược tính trong sản phẩm đạt chất lượng.

Đặc điểm của cây cà gai leo

Cà gai leo có tên khoa học là Solanum procumbens, thuộc họ cà Solanaceae với thân cây leo mềm, thường mọc bò trên mặt đất hoặc tựa vào các cây khác. Đây là giống cây có nguồn gốc bản địa từ các nước Đông Nam Á. Ở nước ta cà gai leo còn được gọi bằng nhiều tên khác nhau như cà lù, cà quýnh, gai cườm,… tùy theo từng vùng miền.

Cây cà gai leo có thân dài từ 60 đến 100cm, trên thân cây có nhiều gai nhọn nhỏ, mềm, màu xanh hoặc nâu tùy vào tuổi cây. Lá cây hình bầu dục, phần mép hơi lượn sóng, mặt dưới có lớp lông tơ mịn màu trắng. Hoa có màu trắng, nhỏ, mọc thành cụm ở nách lá, thường nở vào khoảng tháng 4 đến tháng 5 hàng năm. Quả cà gai leo khi chín có màu đỏ tươi, mọng nước, chứa nhiều hạt bên trong được dùng để làm giống.

Công dụng của cà gai leo

✅ Từ lâu giống cà gai leo đã được sử dụng trong các bài thuốc nam để chữa trị các bệnh về gan, đặc biệt hỗ trợ điều trị viêm gan B, giảm men gan, thanh lọc và giải độc gan, ngăn ngừa quá trình tiến triển của xơ gan.

✅ Ngoài ra, cà gai leo còn có khả năng hỗ trợ điều trị mụn nhọt, dị ứng, viêm khớp, tê thấp, ho có đờm và giúp tăng cường sức đề kháng. Mọi người có thể sử dụng cà gai leo dưới nhiều dạng khác nhau như trà túi lọc, viên nang, cao mềm hoặc dạng sắc uống.

✅ Cây có thể dùng cả ở dạng tươi lẫn khô, trong đó cà gai leo khô được ưa chuộng hơn vì dễ bảo quản, sử dụng thuận tiện mà vẫn giữ nguyên các hoạt chất có lợi.

Cây cà gai leo có mấy loại? Cách phân biệt các giống

Cà gai leo được phân loại dựa trên một số tiêu chí như màu sắc hoa, vùng miền trồng và hình thức chế biến.

Phân loại theo màu hoa và hình dáng dây leo

Có hai loại phổ biến là cà gai leo hoa trắng và cà gai leo hoa tím:

• Cà gai leo hoa trắng dây nhỏ, thường được sử dụng trong chế biến dược liệu với hàm lượng hoạt chất cao, dễ chế biến, thơm và có vị dược tính rõ rệt.
• Cà gai leo hoa tím dây to, phát triển nhanh, lá to và thường được trồng làm hàng rào hoặc để phủ đất vì dược tính thấp hơn loại hoa trắng.

Phân loại theo vùng miền

• Cà gai leo ở miền Trung: Thường mọc ở vùng đất khô cằn, đất sỏi đá, thân cây có màu nâu đất, phát triển chậm nhưng rất cứng cáp, ít sâu bệnh.
• Cà gai leo trồng ở miền Bắc và miền Nam: Thường xanh tốt, phát triển nhanh do điều kiện đất đai màu mỡ và khí hậu ôn hòa, dễ chăm sóc hơn.

Phân loại theo hình thức sử dụng cà gai leo

• Cà gai leo tươi: Thu hoạch từ cây đang phát triển, có nhiều nước với mùi thơm đậm, cần sử dụng ngay vì không bảo quản được lâu.
• Cà gai leo khô: Được phơi hoặc sấy khô sau khi thu hoạch, nên thích hợp dùng lâu dài trong các bài thuốc và là dạng phổ biến trên thị trường hiện nay.

Điều kiện tự nhiên thích hợp để trồng cây cà gai leo

Cà gai leo là một loại cây thuốc nam có sức sống mạnh mẽ và khả năng thích nghi với nhiều điều kiện khí hậu khác nhau. Tuy nhiên, để cây phát triển khỏe mạnh, đảm bảo hàm lượng dược tính trong thân, lá và rễ, bà con cần chú ý đảm bảo điều kiện canh tác phù hợp.

Ánh sáng

Cà gai leo là cây ưa sáng mạnh do đó cần trồng ở những nơi có ánh nắng trực tiếp trong suốt cả ngày. Không nên trồng cây dưới bóng râm, tán cây lớn hoặc trong vườn có mật độ che phủ dày khiến cây còi cọc, giảm hàm lượng hoạt chất quý.

Nhiệt độ và khí hậu

Cây sinh trưởng tốt trong nhiệt độ dao động từ 20 đến 30 độ C. Thời vụ trồng phù hợp:

• Ở miền Bắc: Trồng vào đầu mùa xuân (tháng 2 đến 3) khi thời tiết bắt đầu ấm lên và có những đợt mưa phùn nhẹ giúp giữ ẩm cho đất.
• Ở miền Nam: Trồng vào đầu mùa mưa (tháng 5 đến 6) để tận dụng độ ẩm tự nhiên, giúp cây bén rễ nhanh và sinh trưởng mạnh mẽ.

Đất trồng

Để đạt hiệu quả tốt nhất nên trồng cà gai leo trên các loại đất thịt nhẹ, đất đồi thoát nước tốt hoặc đất cát pha có độ tơi xốp cao, pH trung tính (khoảng 5,5 đến 6,5) và giàu mùn, hữu cơ. Tránh trồng ở những khu vực đất trũng, dễ bị ngập úng vì cà gai leo là loại cây có bộ rễ cạn rất dễ bị úng nước, thối rễ chết cây hoặc suy giảm dược tính. Nếu trồng ở vùng có mưa lớn hoặc đất thấp, cần làm luống cao, thiết kế rãnh thoát nước tốt để đảm bảo môi trường phát triển bền vững cho cây.

Hướng dẫn cách trồng cây cà gai leo từ hạt

Vậy cây cà gai leo trồng như thế nào? Cà gai leo có thể trồng bằng cách gieo hạt hoặc trồng cây con. Trong đó, gieo hạt là phương pháp phổ biến và tiết kiệm chi phí nhất. Bà con thực hiện kỹ thuật trồng cây cà gai leo theo hướng dẫn của AQ Bice như sau:

Bước 1: Chuẩn bị hạt giống

Đối với cách trồng cà gai leo từ hạt, cần chọn những quả già từ cây mẹ khỏe mạnh, phơi quả dưới nắng cho đến khi vỏ nhăn lại và chuyển sang màu đen, sau đó tách lấy hạt.

Bước 2: Xử lý hạt giống

Ngâm hạt trong nước ấm khoảng 4 giờ, rồi vớt ra ủ với cát ẩm trong 3 đến 4 ngày, khi hạt nứt nanh thì có thể đem gieo. Trong quá trình ngâm, mọi người chú ý loại bỏ những hạt nổi vì đó là hạt lép, không có khả năng nảy mầm.

Bước 3: Gieo hạt

Gieo vào bầu đất hoặc khay ươm, mỗi bầu 1 hạt và đảm bảo giữ ẩm đều đặn. Sau khoảng 20 đến 30 ngày cây sẽ cao khoảng 10 đến 15cm và có thể đem trồng ra ruộng.

Bước 4: Trồng cây con

Trồng theo hàng đơn với khoảng cách hàng cách hàng 50 đến 60cm, cây cách cây 40 đến 50cm để đảm bảo đủ không gian cho cây phát triển và tiện chăm sóc. Đào hố sâu khoảng 25 đến 30cm, rộng 30cm. Bà con đặt bầu đất cây con vào giữa hố, lấp đất xung quanh và nén chặt gốc, tưới nước giữ ẩm cho vườn cây.

Kỹ thuật chăm sóc sau khi thực hiện cách trồng cây cà gai leo 

Việc bón phân, tưới nước đúng cách đóng vai trò quan trọng giúp cây cà gai leo phát triển nhanh, khỏe mạnh và cho hàm lượng dược chất cao. Bà con thực hiện cách trồng và chăm sóc cây cà gai leo cần chú ý những yêu cầu sau:

Bón phân

➡️ Bón lót trước khi trồng: Phân chuồng hoai mục 10 tấn/ha, phân vi sinh 3 tấn/ha, vôi bột 200kg/ha để khử chua, cải thiện độ pH đất và diệt mầm bệnh trong đất. Các loại phân bón trên nên được trộn đều vào đất trong quá trình làm luống để cây hấp thu giai đoạn đầu.

➡️ Bón thúc sau trồng: Bà con bổ sung sản phẩm kích rễ cho cây với Vi HAF từ AQ Bice, dùng 500g Vi HAF hòa tan với 600 – 1000 lít nước, tưới gốc cho 30-50 cây hoặc trộn cùng với phân rải gốc cây cà gai leo. Bổ sung dinh dưỡng thay thế phân bón NPK với sản phẩm Vi Amen. Dùng 250ml Vi Amen hòa với 400 – 800 lít nước, phun vào các giai đoạn phát triển của cây thay thế cho phân NPK mỗi lần cách từ 7 – 15 ngày.

Tưới nước và làm cỏ

➡️ Giai đoạn cây con: Tưới nước đều đặn mỗi ngày một lần nhất là khi thời tiết nắng nóng để duy trì độ ẩm ổn định cho rễ bén đất.

➡️ Giai đoạn cây trưởng thành: Giảm dần tần suất tưới còn 2 đến 3 lần/tuần, tùy điều kiện thời tiết và độ ẩm đất.

➡️ Tưới nước bằng phương pháp theo rãnh hoặc nhỏ giọt để hạn chế đọng nước ở gốc, tránh tưới ngập vào chiều tối dễ phát sinh nấm bệnh.

➡️ Làm cỏ định kỳ 10 đến 15 ngày/lần đặc biệt trong giai đoạn đầu cây còn nhỏ để tránh cỏ dại cạnh tranh dinh dưỡng, ánh sáng. Kết hợp làm cỏ với xới đất nhẹ quanh gốc giúp thông thoáng, hạn chế nấm bệnh dưới gốc cây.

Phòng trừ sâu bệnh

➡️ Cà gai leo là cây ít bị sâu bệnh, tuy nhiên trong điều kiện thời tiết nóng ẩm hoặc mật độ trồng dày, cây vẫn có thể gặp một số loại sâu hại: Sâu đục thân, sâu róm.

➡️ Biện pháp phòng trừ: Dùng tay bắt sâu thủ công vào sáng sớm hoặc chiều mát. Ưu tiên sử dụng chế phẩm sinh học Mebe Pa từ AQ để xử lý sâu hiệu quả, đảm bảo an toàn dược liệu.

Thu hoạch và bảo quản đối với cây cà gai leo như thế nào?

Cà gai leo thường bắt đầu cho thu hoạch sau khoảng 6 đến 7 tháng kể từ ngày trồng, tùy thuộc vào điều kiện khí hậu, đất đai. Trong điều kiện chăm sóc phù hợp cây sẽ đạt chiều cao từ 1,2 đến 1,5m và phát triển tán rộng, thân hóa gỗ và bắt đầu ra quả.

Dấu hiệu nhận biết quả cà gai leo thu hoạch được

• Lá cây ngả vàng nhẹ, không còn xanh non như giai đoạn sinh trưởng.
• Thân cây chuyển sang dạng gỗ, cứng cáp hơn, có màu nâu sẫm.
• Quả chín đỏ mọng, mọc rải rác hoặc thành chùm ở nách lá.
• Có mùi thơm đặc trưng của dược liệu khi bóp nhẹ phần thân hoặc lá.

Cách thu hoạch: Thu hoạch vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát, sử dụng dao hoặc kéo sắc đã được khử trùng để tránh lây nhiễm mầm bệnh. Cắt thân cách mặt đất khoảng 15 đến 20cm, thu toàn bộ phần thân, lá, quả. Đảm bảo không cắt sát gốc vì sẽ làm tổn thương hệ rễ.

Hướng dẫn xử lý sau thu hoạch và bảo quản quả cà gai leo

• Sau khi thu hoạch, cà gai leo cần được sơ chế và bảo quản đúng cách để đảm bảo giữ nguyên hàm lượng hoạt chất quý trong dược liệu.
• Loại bỏ phần hư hỏng, dập nát, không sử dụng thân cây bị sâu bệnh. Rửa sạch nhẹ nhàng để loại bỏ đất cát bám trên thân, lá. Phơi nắng nhẹ từ 2 đến 3 ngày đầu, tránh ánh nắng gắt trực tiếp vào buổi trưa để không làm biến đổi hoạt chất.
• Sau đó, bà con chuyển sang sấy khô bằng máy ở nhiệt độ dưới 60°C để rút ẩm triệt để và giữ nguyên mùi vị, màu sắc tự nhiên. Khi dược liệu khô đạt yêu cầu có thể đóng gói bảo quản.
• Bảo quản dược liệu đã sấy trong bao bì hút ẩm, túi nilon kín hoặc bao vải có lót túi hút ẩm. Đặt nơi khô ráo, thoáng mát, tránh tiếp xúc ánh sáng trực tiếp, độ ẩm dưới 70%. Kiểm tra định kỳ 1 đến 2 tháng/lần để phát hiện nấm mốc, sâu mọt nếu có.

Áp dụng cách trồng cây cà gai leo theo hướng dẫn từ AQ Bice và chăm sóc cơ bản như bón phân đúng thời điểm, tưới tiêu hợp lý và phòng trừ sâu bệnh bằng biện pháp sinh học an toàn giúp cây thích nghi tốt, hạn chế sâu bệnh và cho năng suất cao. Trồng cà gai leo là một trong số những lựa chọn phù hợp, mang lại giá trị kinh tế ổn định cho người nông dân cũng như đóng quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe mọi người thông qua nguồn dược liệu sạch, an toàn và giàu hoạt chất quý.