Nhận biết sâu keo hại lúa và Cách phòng trừ dứt điểm

Sâu keo hại lúa là một trong những loại sâu hại gây ra những tổn thất nghiêm trọng cho đồng ruộng từ giai đoạn gieo mạ đến khi trổ bông. Chúng cắn phá khiến lá lúa, đòng bị rách, hư hại nặng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng của vụ mùa. Việc phát hiện sớm và áp dụng các biện pháp quản lý, canh tác sẽ giúp bảo vệ vụ mùa hiệu quả, giảm thiểu những thiệt hại do loài sâu hại này gây ra. Để tìm hiểu kỹ hơn về tình trạng ruộng lúa bị sâu keo gây hại, mời quý bà con cùng AQ Bio theo dõi những thông tin trong bài viết dưới đây nhé.

Tìm hiểu tổng quan về loài sâu keo hại lúa

Các ruộng lúa canh tác ở vụ Hè Thu rất dễ bị các loài sâu bệnh tấn công, trong đó sâu keo là đối tượng gây hại chính, chúng chỉ mới xuất hiện trong những năm gần đây. Sâu keo có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới và cận nhiệt ở châu Mỹ. Vào năm 2018, loài sâu này được phát hiện lần đầu tiên tại Ấn Độ, rồi chúng nhanh chóng lây lan sang các quốc gia khác. Vào đầu năm 2019 thìsâu keo hại cây lúa được phát hiện ở các tỉnh phía Bắc Việt Nam.

Sâu keo là loài côn trùng chuyên cắn phá, gặm nhấm lá lúa, cắn phá thân cây, khiến cây lúa không thể quang hợp được, hấp thụ các chất dinh dưỡng kém, ảnh hưởng tới sự phát triển và sinh trưởng của cây lúa.Không chỉ gây hại trên cây lúa, mà loài sâu keo này có phổ ký chủ rộng với hơn 80 loại thực vật khác như: ngô, khoai, đậu phộng, đậu nành,…

Sâu keo là gì?

Sâu keo hại cây lúa còn có tên gọi khác là sâu keo mùa thu có tên khoa học là Spodoptera Frugiperda, thuộc họ Noctuidae và được đặt tên tiếng anh là Fall Armyworm.

Được đánh giá là loại sâu bệnh có khả năng gây hại mạnh nhất trên cây lúa và ngô bởi chúng có khả năng di chuyển xa, sinh sản nhanh chóng, gây hại từ giai đoạn cây con đến khi trưởng thành, chúng cắn phá làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng của vụ mùa.

Vòng đời của sâu keo hại cây lúa

Sâu keo phát triển mạnh trong điều kiện nắng nóng kéo dài với khả năng đẻ trứng từ 4 – 6 lứa/năm, Nhiệt độ giảm thì khả năng đẻ trứng của sâu keo cũng giảm xuống, nếu nhiệt độ giảm xuống dưới 16 độ C thì mỗi năm chúng chỉ đẻ được khoảng 1 – 2 lứa trứng.

Vòng đời của sâu keo sẽ thay đổi dựa vào điều kiện nhiệt độ của môi trường, nhiệt độ càng thấp thì vòng đời càng kéo dài, có thể lên đến 3 tháng.Vòng đời của sâu keo hại cây lúa trải qua 4 giai đoạn chính: 

⏩Giai đoạn trứng: Trứng của sâu keo có dạng hình cầu, đường kính khoảng 0,75mm. Trứng được chúng đẻ thành từng ổ ở mặt dưới của lá và được phủ một lớp lông bụng. Mỗi con cái trung bình có thể đẻ được khoảng 1000 – 2000 trứng, giai đoạn trứng kéo dài trong khoảng 2 – 10 ngày. 

⏩Giai đoạn ấu trùng – sâu non: Giai đoạn sâu non kéo dài khoảng 14 – 21 ngày tùy vào môi trường, điều kiện thời tiết. Quá trình này diễn ra tận 6 lần lột xác tương ứng với 6 tuổi, kích thước của từng tuổi sẽ khác nhau.Khi đến tuổi thứ 4, sâu non xuất hiện dấu hiệu đặc biệt đó là có chữ ngược trên đầu, có lông cứng dài, lưng có màu đen. Phần đốt bụng có 4 đốm đen tạo thành hình vuông và các đốm còn lại sẽ xếp thành hình thành. Sâu non có chiều dài tối đa từ 13  -17mm, đây là giai đoạn có sức tàn phá mạnh mẽ nhất, nếu mật độ sâu non có quá nhiều trong ruộng thì chỉ sau một thời gian số lượng lá sẽ ăn trụi, các bộ phận khác cũng bị ảnh hưởng.

⏩Giai đoạn nhộng: Thời gian kéo dài từ 7 – 14 ngày. Khi sâu non đã phát triển đầy đủ và tiến hóa xong giai đoạn của mình, lúc này chúng sẽ chui xuống đất để hóa nhộng hoặc chúng sẽ trốn dưới mặt lá để tiếp tục vòng đời. Nhộng sâu keo sẽ có màu nâu, trong giai đoạn chúng sẽ không làm gì cho đến khi kết thúc.

⏩Giai đoạn bướm trưởng thành: Sau khi quá trình hóa nhộng kết thúc, lúc này bướm trưởng thành sẽ chui ra với sải cánh từ 30 – 40mm, hoạt động chủ yếu vào ban đêm. Ở giai đoạn này, chúng sẽ đi tìm bạn đời của nhau để giao phối, duy trì nòi giống, tiếp tục vòng đời của một thế hệ mới.

Việc nắm rõ tập tính cũng như thời điểm gây hại của loài sâu này giúp bà con chủ động theo dõi, phát hiện sớm và xử lý hiệu quả sâu keo hại cây lúa bằng biện pháp phù hợp.

Cách thức tấn công của sâu keo hại lúa

➡️Sâu keo non thường hoạt động về đêm, ban ngày ẩn nấp dưới tán lá, bẹ lúa, gốc lúa, gốc cỏ hoặc trong đất, rất khó phát hiện. Chúng ăn tạp, cắn phá lá, bẹ, đòng và hạt lúa, đặc biệt thích phá cây ở giai đoạn lúa con đến lúa làm đòng.

➡️Sâu non sống thành từng ổ, sau đó tản ra phá hại diện rộng. Khi bị động, chúng rơi xuống đất hoặc cuộn mình giả chết, khiến việc phòng trừ bằng tay rất khó khăn.

➡️Trên cây lúa chúng cắn phá các mô lá và thân để lại lớp biểu bì trắng, chúng tạo ra các lỗ và ăn dần từ mép lá vào phía trong gân lá, làm lá lúa bị rách nát, cây lúa dần suy yếu đi.

➡️Chúng còn xuất hiện và cắn phá vào các đỉnh sinh trưởng của cây lúa, làm cây lúa không thể phát triển được, thậm chí cây lúa bị trơ trụi lá, chỉ còn lại phần gốc.

➡️Sâu keo thường phát sinh và gây hại nặng vào đầu và giữa vụ lúa, nhất là khi điều kiện thời tiết ấm áp, khô ráo. Mỗi năm có thể xuất hiện nhiều lứa sâu, trong đó lứa đầu và lứa giữa vụ thường là nguy hiểm nhất.

➡️Nếu không kiểm soát tốt ở giai đoạn đầu, mật số sâu tăng nhanh và bùng phát thành dịch hại nặng chỉ trong khoảng thời gian ngắn.

Dấu hiệu nhận biết sâu keo hại lúa xuất hiện trên ruộng

Việc nhận biết sâu keo hại lúa từ giai đoạn đầu sẽ giúp bà con có những phương án canh tác kịp thời, giảm thiểu được những thiệt hại lớn cho đồng ruộng.Dưới đây, Sinh Học AQ đã tổng hợp lại một số dấu hiệu nhận biết khi sâu keo xuất hiện trên ruộng: 

▶️Xuất hiện các vết rách, thủng lỗ nhỏ trên lá do sâu non mới nở bắt đầu gặm biểu bì mặt lá, tạo các vết xước, lỗ nhỏ rải rác. Phân sâu màu đen, vón cục, thường thấy quanh chóp lá hoặc bẹ lúa, đây chính là dấu hiệu đặc trưng dễ phát hiện.

▶️Trên lá lúa đặc biệt là các lá non xuất hiện các vết lủng tạo ra hình chữ nhật hoặc hình vuông, đa dạng các loại hình thù.

▶️Những cánh đồng mới gieo sạ trực tiếp, ruộng mạ, đang trong giai đoạn mới đẻ nhánh sẽ là đối tượng hấp dẫn để sâu keo tấn công. Những con sâu non lớn tuổi hơn sẽ ăn ở phần bẹ lá và khuyết lá tạo thành những vết lỗ rất to.

▶️Hoạt động chủ yếu của sâu keo là vào ban đêm, khi trời râm mát và khi có mưa sẽ bò lên để cắn phá. Ban ngày chúng thường nấp ở dưới gốc lúa, dưới mặt lá hoặc gốc cỏ.

▶️Để phát hiện đâu là sâu keo, bà con nhìn dấu hiệu đặc trưng đó là chữ Y ngược trên trán chúng, với cơ thể lớn hơn dầu, chiều dài lên đến 4cm, đầu màu nâu nhạt, lưng có hai sọc màu nâu hoặc xanh đậm, hai bên sườn có thêm một sọc vàng và một sọc xanh.

▶️Để nhận biết chính xác hơn thì bà con có thể xới nhẹ gốc hoặc tách bẹ lúa để kiểm tra, vì ban ngày, sâu keo thường ẩn dưới gốc hoặc trong bẹ lúa, rất khó phát hiện nếu không kiểm tra kỹ.

Sâu keo hại lúa gây ra ảnh hưởng như thế nào?

Sâu keo hại cây lúa gây ra rất nhiều tác hại nghiêm trọng ảnh hưởng đến sự phát triển, sinh trưởng và năng suất của vụ mùa, cụ thể như sau:

❌Chúng cắn phá lá từ hai bên mép vào tới gân lá, khiến các mạch dẫn truyền dinh dưỡng bị đứt gãy, là khó quang hợp, vàng lá và héo đi, không thể hấp thụ các chất cần thiết được tổng hợp từ lá.

❌Cây lúa sẽ suy yếu dần, kém phát triển, nếu bị tàn phá quá nặng cây có thể bị chết héo.

❌Không chỉ lá mà phần thân, kể cả gốc chúng cũng ăn trụi, sức tấn công, tàn phá rất khốc liệt, bò sang cả bờ bên kia để xâm nhập vào các ruộng khác.

Tổng hợp các phương pháp phòng trừ sâu keo hại lúa hiệu quả nhanh

Dưới đây, đội ngũ kỹ sư nông nghiệp tại Công Ty AQ đã tổng hợp lại các phương pháp để phòng trừ dứt điểm sâu keo xuất hiện trên đồng ruộng từ các biện pháp canh tác không sử dụng thuốc, đến các loại thuốc đặc trị mang đến hiệu quả nhanh chóng, không gây ảnh hưởng đến năng suất vụ mùa và sức khỏe của bà con nông dân.

Biện pháp canh tác phòng lúa bị sâu keo tấn công

✅Làm đất kỹ: Trước khi gieo cấy, cày xới đất sâu từ 15 – 20cm để đưa nhộng sâu keo nằm sâu trong đất lên bề mặt, khiến chúng chết vì nắng nóng hoặc bị chim bắt. Sau khi cày xới, ngâm nước ruộng và phơi đất 7–10 ngày, giúp cắt đứt chu kỳ phát triển của sâu.

✅Vệ sinh đồng ruộng sạch sẽ: Dọn sạch cỏ dại, mạ thừa và lúa chét trong và xung quanh ruộng để sâu keo không còn nơi trú ẩn, sinh sản.

✅Luân canh hợp lý: Áp dụng mô hình luân canh lúa nước với các loại cây trồng khác như: rau màu, đậu tương, mè để giảm mật độ gây hại của sâu keo và khả năng tái phát trong vụ lúa tiếp theo.

✅Bón phân cho ruộng lúa hợp lý: Hạn chế bón đạm quá mức, vì cây lúa bón thừa đạm thường xanh tốt bất thường, dễ thu hút sâu keo. Nên kết hợp bón phân hữu cơ (phân chuồng đã ủ hoai mục),  các loại phân bón sinh học (như Vi AMEN) hoặc phân vi sinh,… để tăng sức đề kháng cho cây lúa chống chịu trước sự phá hại của sâu keo.

✅Kiểm tra ruộng định kỳ: Thường xuyên kiểm tra đồng ruộng, đặc biệt là ở giai đoạn mạ – đẻ nhánh và làm đòng. Việc theo dõi sát giúp phát hiện sâu keo ngay từ giai đoạn mới nở, sẽ giúp bà con có những biện pháp quản lý hiệu quả hơn, giảm thiểu được những thiệt hại do loài côn trùng này gây ra.

✅Sử dụng thiên địch để diệt sâu keo: Bà con có thể sử dụng các loại thiên địch trong tự nhiên như: ong ký sinh, bọ rùa, bọ xít,… để kìm hãm sự phá hại của sâu keo trên đồng ruộng. Bên cạnh đó, bà con cũng có thể bắt sâu bằng tay, sử dụng bẫy tự chế, bẫy chua ngọt hoặc bẫy pheromone.

Biện pháp phòng trừ sâu keo hại cây lúa bằng thuốc hóa học

Biện pháp phòng trừ sâu keo hại cây lúa bằng thuốc hóa học được áp dụng khi mật độ sâu vượt ngưỡng gây hại và các biện pháp sinh học, canh tác không còn hiệu quả. Cần phun đúng liều lượng, đúng thời điểm, ưu tiên phun vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh phun trong thời tiết nắng gắt hoặc mưa để đảm bảo hiệu lực của thuốc.

Đặc biệt, không lạm dụng thuốc, luân phiên hoạt chất để tránh sâu kháng thuốc. Bởi vì hậu quả của thuốc hóa học gây ra cho môi trường là rất nguy hiểm, khiến đất bị thoái hóa, dinh dưỡng kém, vi sinh có lợi dần mất đi. Cây trồng trở nên nhạy cảm hơn, hóa những loài sâu, côn trùng lạ khác trong vườn và đặc biệt ảnh hưởng đến sức khỏe của con người.

Biện pháp phòng trừ sâu keo trên lúa bằng thuốc sinh học 

Hiện nay, nhiều nhà vườn đã dần chuyển sang sử dụng các loại chế phẩm sinh học để phòng trừ các loại côn trùng, sâu bệnh gây hại trên cây lúa. Bởi các loại sản phẩm này được nghiên cứu và điều chế ra với các thành phần chính là vi sinh vật có lợi, các hợp chất hữu cơ nên giúp tiêu diệt sâu bệnh nhanh chóng, triệt để, giảm thiểu tối đa những ảnh hưởng với môi trường và sức khỏe của người sử dụng.

Thuốc trị sâu keo hại lúa Mebe Pa (Green) hiệu quả nhanh, chính hãng

Sản phẩm sinh học chuyên điều trị sâu, côn trùng gây hại cho cây trồng được nhiều bà con quan tâm và sử dụng có hiệu quả dành riêng cho cây lúa phải kể đến Mebe Pa (Green). Đây là loại thuốc giúp tiêu diệt sâu keo hại lúa hiệu quả nhờ vào các thành phần được phối trộn trên nền hỗn hợp vi sinh.

Sản phẩm giúp diệt trừ sâu keo từ giai đoạn trứng, sâu non, nhộng, sâu trưởng thành mà vẫn đảm bảo an toàn, không gây độc hại đến môi trường hay sức khỏe. Để hiểu rõ hơn về các đặc tính của thuốc, mời quý bà con cùng theo dõi những nội dung dưới đây:

Thành phần thuốc trị sâu keo hại cây lúa Mebe Pa (Green)

✅Bacillus Thuringiensis: 1×10^8 CFU/g.

✅Metarhizium sp: 1×10^5 CFU/g.

✅Beauveria sp: 1×10^5 CFU/g.

✅Một số loại nấm ký sinh như nấm tím (Paecilomyces sp.), nấm xám (Verticillium sp.), cùng với chế phẩm sinh học chứa hoạt chất đặc hiệu và virus NPV (Nucleopolyhedrovirus) là những tác nhân sinh học được ứng dụng rộng rãi trong việc kiểm soát sâu cắn gié theo phương pháp an toàn, thân thiện với môi trường và mang lại hiệu quả lâu dài.

Công dụng của thuốc trị sâu keo hại cây lúa Mebe Pa (Green)

✅ Vi khuẩn Bt, khi được phun lên ruộng, sẽ tạo ra các tinh thể protein có khả năng phá vỡ hệ tiêu hóa của sâu hại, đặc biệt hiệu quả ở giai đoạn sâu còn non. Tác dụng rõ rệt thường xuất hiện sau khoảng 2–3 ngày.

✅ Nấm ký sinh như Metarhizium và Beauveria hoạt động bằng cách bám lên thân côn trùng, xâm nhập vào cơ thể và phát triển bên trong, khiến côn trùng suy yếu dần rồi chết. Hai loại nấm này có thể kiểm soát nhiều đối tượng gây hại như rầy nâu, sâu cuốn lá, muỗi hành, nhện gié, bọ trĩ… từ trứng đến trưởng thành.

✅ Chế phẩm sinh học chứa virus NPV hoặc hoạt chất nguồn gốc tự nhiên là lựa chọn lý tưởng để tiêu diệt sâu nhanh và hiệu quả mà không gây hại cho cây lúa. Chúng bắt đầu phát huy tác dụng ngay sau khi phun.

✅ Những giải pháp sinh học này có ưu điểm nổi bật là an toàn với môi trường, không ảnh hưởng đến các loài có ích như ong ký sinh, nhện, bọ rùa…, rất thích hợp cho mô hình canh tác thân thiện và phát triển nông nghiệp bền vững.

Hướng dẫn sử dụng thuốc trị sâu keo hại cây lúa Mebe Pa (Green)

✅ Phun diệt sâu keo trên lúa: Pha 100g thuốc với 100–200 lít nước, phun đều thân lá, lặp lại mỗi 3–5 ngày tùy mức độ hại.

✅ Phun phòng lúa bị sâu keo gây hại: Pha 100g với 200–400 lít nước, phun định kỳ 10–20 ngày/lần, lặp lại 3–5 lần trong vụ.

Kết thúc bài viết, chúng tôi hy vọng với những thông tin được đội ngũ kỹ sư nông nghiệp chia sẻ bên trên sẽ giúp bà con có thêm kinh nghiệm trong việc quản lý và phòng trừ hiệu quả loài sâu keo hại lúa. Nếu còn bất kỳ những thắc mắc gì hay cần mua các chế phẩm sinh học thì vui lòng liên hệ trực tiếp ngay đến tổng đài trực tuyến của chúng tôi, các chuyên viên luôn sẵn sàng tư vấn và báo giá cho bà con trong thời gian nhanh nhất.