Hướng dẫn chăm sóc cây sầu riêng giai đoạn sắp thu hoạch

Chăm sóc cây sầu riêng giai đoạn sắp thu hoạch là khâu then chốt quyết định chất lượng, trọng lượng và giá bán của trái. Đây là thời điểm cây cần được điều chỉnh dinh dưỡng, nước tưới và quản lý sâu bệnh hợp lý để nuôi trái tối ưu mà không gây sốc cây.

Nếu chăm sóc sai cách, sầu riêng dễ bị nứt trái, sượng cơm, giảm độ ngọt hoặc tồn dư thuốc, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và khả năng xuất khẩu. Theo dõi bài viết dưới đây cùng AQ Bice để áp dụng đúng kỹ thuật chăm sóc cây sầu riêng giai đoạn sắp thu hoạch, đảm bảo chất lượng trái, nâng cao kinh tế.

Tổng quan về cách chăm sóc cây sầu riêng giai đoạn sắp thu hoạch

Chăm sóc cây sầu riêng giai đoạn sắp thu hoạch là thời điểm then chốt quyết định đến chất lượng, mẫu mã và hương vị của trái sầu riêng. Ở giai đoạn này, cây đã dồn sức vào nuôi quả nên rất dễ suy kiệt, đồng thời trái cũng dễ bị ảnh hưởng bởi sâu bệnh, thời tiết và chế độ dinh dưỡng.

Việc chăm sóc đúng cách không chỉ giúp trái đạt độ chín đồng đều, cơm dày, hạt lép, mà còn hạn chế tình trạng rụng sớm, nứt trái hay giảm phẩm chất sau thu hoạch. Vì vậy, nhà vườn cần chú trọng điều chỉnh lượng nước, phân bón, theo dõi sâu bệnh chặt chẽ và canh thời điểm thu hái chính xác để đảm bảo năng suất và giá trị thương phẩm cao nhất.

Tầm quan trọng của việc chăm sóc cây sầu riêng giai đoạn sắp thu hoạch

➡️ Chăm sóc cây sầu riêng giai đoạn sắp thu hoạch là chìa khóa quyết định đến giá trị thương phẩm của trái sầu riêng. Đây là lúc trái bước vào quá trình tích lũy dưỡng chất cuối cùng, hình thành mùi vị đặc trưng, độ ngọt và độ béo, đây là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến sự đánh giá của người tiêu dùng.

➡️ Nếu chăm sóc không đúng cách trong thời điểm này, trái có thể bị nứt vỏ, sượng cơm, rụng non hoặc mất mùi, khiến giá bán giảm mạnh, thậm chí không tiêu thụ được.

➡️ Ngoài ra, đây cũng là giai đoạn cây dễ bị suy kiệt, nhiễm sâu bệnh do tập trung nuôi quả, nên việc theo dõi sát sao và xử lý kịp thời là rất cần thiết.

➡️ Do đó, quản lý tốt giai đoạn này không chỉ giúp đảm bảo năng suất, chất lượng trái, mà còn góp phần giữ sức cho cây, tạo nền tảng phục hồi cho vụ sau.

Những sai lầm thường gặp của nhà vườn khi chăm sầu riêng sắp thu hoạch

Dù là giai đoạn quyết định chất lượng cuối cùng của trái, nhưng nhiều nhà vườn vẫn mắc phải những sai lầm đáng tiếc khi tiến hành các cách chăm cây sầu riêng sắp thu hoạch dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng về năng suất và giá trị thương phẩm:

• Tưới nước quá ít: Nhiều người tưới nước dồn dập để nuôi trái, nhưng lại vô tình gây nứt trái, sượng cơm, hoặc làm rụng trái hàng loạt. Ngược lại, để đất khô kéo dài cũng khiến trái không phát triển đầy đủ, kém ngọt.
• Bón phân sai cách: Một số nhà vườn dừng bón phân quá sớm khiến cây thiếu dưỡng chất nuôi trái. Ngược lại, cũng có người lạm dụng phân đạm hoặc kali sai cách, gây mất cân đối dinh dưỡng, ảnh hưởng đến mùi vị và độ béo của trái.
• Chủ quan với sâu bệnh: Nhiều nhà vườn đã quá chủ quan khi nghĩ rằng trái đã gần chín thì vấn đề về sâu bệnh không còn nguy hiểm khiến chất lượng trái giảm nghiêm trọng, thậm chí có thể mất trắng vụ mùa.
• Không tỉa trái hoặc tỉa không hợp lý: Giữ lại quá nhiều trái trên cành khiến cây bị quá tải, trái không đều size, cơm mỏng, hạt to. Trong khi đó, việc tỉa muộn hoặc quá mạnh cũng khiến cây phản ứng tiêu cực.
• Xác định sai thời điểm thu hoạch: Thu sớm khiến trái không đạt hương vị đặc trưng, thu muộn làm trái dễ nứt, chín quá mức hoặc rụng trước khi hái, ảnh hưởng đến giá bán và khả năng vận chuyển.

Nhận diện thời điểm sầu riêng bước vào giai đoạn sắp thu hoạch

Việc xác định đúng thời điểm cây sầu riêng bước vào giai đoạn sắp thu hoạch giúp nhà vườn điều chỉnh chế độ chăm sóc hợp lý, canh thời điểm thu hái chính xác để đảm bảo trái đạt chất lượng cao nhất. Các dấu hiệu nhận biết giúp bà con chuẩn bị bước vào các cách chăm sầu riêng giai đoạn sắp thu hoạch sẽ được trình bày chi tiết như sau:

▶️ Cây ngưng ra đọt mới, các lá non xuất hiện trước đó đã già hoàn toàn, chuyển sang màu xanh đậm và cứng. Đây là dấu hiệu cho thấy cây đang tập trung dinh dưỡng nuôi trái.

▶️ Trên cành mang trái, phần thân có dấu hiệu chuyển màu nâu sẫm, vở cứng hơn, không còn mập như lúc ra đọt, điều này cho thấy cây đang trong quá trình phân hóa mô gỗ và chuyển giai đoạn nuôi trái chín.

▶️ Gai trái vắt đầu chuyển từ màu xanh non sang màu xanh xám hoặc vàng tùy vào từng giống, trở nên cứng, đầu gai tròn hơn và thưa ra.

Khi dùng tay bóp nhẹ vào giữa trái (ở giữa các gai) cảm giác cứng chắc, không mềm nhưng cũng không quá giòn.

▶️ Dùng que gỗ hoặc ngón tay gõ nhẹ lên vỏ trái, nếu nghe tiếng “bịch bịch” trầm đục (thay vì tiếng vang rỗng), đó là dấu hiệu cơm bên trong đã bắt đầu tách vỏ là thời điểm trái đang tiến gần chín.

Các cách chăm sóc cây sầu riêng giai đoạn sắp thu hoạch

Khi sầu riêng bước vào giai đoạn sắp thu hoạch, cây cần được chăm sóc đúng cách để đảm bảo chất lượng cơm, mùi thơm, độ ngọt và khả năng bảo quản sau thu hái. Chi tiết các cách chăm sóc cây sầu riêng giai đoạn sắp thu hoạch bà con cần nắm sẽ được trình bày cụ thể dưới các phần sau:

Nguồn nước tưới

✅ Một trong những kỹ thuật chăm sóc giai đoạn sầu riêng sắp thu hoạch bà con cần áp dụng đó là chú ý đến việc tưới nước cho cây. Trong giai đoạn này mỗi ngày bà con nên tưới đẫm 1 lần, tránh tưới quá nhiều trong 1 ngày vì sẽ gây úng rễ và nứt trái, đặc biệt trong những tuần cuối trước thu hoạch.

✅ Để luôn duy trì độ ẩm trong đất và đỡ tốn công sức hơn bà con có thể áp dụng hệ thống tưới tiết kiệm như tưới nhỏ giọt hoặc phun mưa cục mưa để kiểm soát lượng nước chính xác.

Ẩm độ trong vườn

✅ Duy trì độ ẩm thích hợp trong đất là yếu tố quan trọng giúp cây sầu riêng hấp thụ dinh dưỡng hiệu quả và nuôi trái phát triển ổn định. Độ ẩm lý tưởng trong đất nên dao động từ 65 – 75%. Để đạt được điều này, nhà vườn nên sử dụng các biện pháp tủ gốc bằng rơm, cỏ khô, lá chuối khô hoặc vỏ trấu, vừa giúp giữ ẩm vừa hạn chế cỏ dại.

✅ Ngoài ra, nên tránh xới đất hoặc làm cỏ sát gốc trong giai đoạn này để không làm tổn thương rễ, ảnh hưởng đến quá trình hút nước và chất dinh dưỡng. Trong mùa nắng, cần kiểm tra độ ẩm đất định kỳ bằng tay hoặc thiết bị đo đơn giản để kịp thời điều chỉnh lượng nước tưới cho phù hợp.

Bón phân cung cấp dinh dưỡng

✅ Ở giai đoạn sắp thu hoạch, việc điều chỉnh lại thành phần dinh dưỡng là hết sức quan trọng, đặc biệt là giảm đạm (N) và tăng cường kali (K) và canxi (Ca). Đạm nếu được bón nhiều ở thời điểm này sẽ làm trái phát triển “mềm cơm”, dễ bị sượng, giảm độ thơm và rút ngắn thời gian bảo quản.

✅ Ngược lại, kali giúp tăng độ ngọt, dẻo và màu sắc cơm trái, trong khi canxi giúp làm cứng vách tế bào, hạn chế nứt trái và kéo dài thời gian bảo quản sau thu hoạch. Bên cạnh đó, Mg giúp hỗ trợ quá trình tổng hợp chất diệp lục, giúp cây vẫn quang hợp hiệu quả trong khi nuôi trái.

✅ Tỷ lệ phân bón khuyến nghị cho giai đoạn này có thể là NPK 5-10-30 kết hợp với Ca và Mg, bón cách ngày thu hoạch khoảng 30 – 40 ngày. Ngoài phân vô cơ, nhà vườn cũng nên kết hợp phân hữu cơ hoai mục và chế phẩm vi sinh để cải thiện hệ rễ, duy trì độ tơi xốp của đất và tăng sức đề kháng cho cây trước các tác nhân gây bệnh.

🚨 Lưu ý: Bà con chú ý nên chia nhỏ thành nhiều đợt bón phân, hiểu rõ từng thành phần và tác dụng của nó, giai đoạn sắp hái trước đó khoảng 30 – 40 ngày, không nên bón hay phun bất kỳ loại thuốc nào để tránh gây tồn đọng chất không tốt hay bị chất lượng múi bị giảm.

Phòng trừ sâu bệnh

✅ Vào giai đoạn sắp thu hoạch sầu riêng vẫn cần lên kế hoạch phòng ngừa sâu bệnh tấn công vào trái, vì giai đoạn này cây chủ yếu tập trung vào dinh dưỡng trái, sức đề kháng có phần suy giảm, dễ bị sâu bệnh đặc biệt là rầy và nấm Phytophthora xâm nhập.

✅ Tuy nhiên trong giai đoạn này bà con không nên sử dụng các loại thuốc phun trừ đặc biệt là các loại thuốc có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật để tránh tồn tại trong trái ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng và giá trị thương phẩm. Do đóm ưu tiên hành đầu là các biện pháp sinh học và cơ học, hạn chế tối đa việc xịt thuốc trong giai đoạn cận thu.

✅ Có thể sử dụng nấm đối kháng Trichoderma để ức chế sự phát triển của nấm Phytophthora trong đất và tán cây. Bên cạnh đó, các chế phẩm vi sinh như Bacillus subtilis có thể phun định kỳ để khống chế vi khuẩn gây xì mủ và cháy cuống một cách an toàn. Biện pháp phun này nên được thực hiện trước khi thu 21 ngày để đảm bảo an toàn nhất. Tuân thủ nguyên tắc cách ly nghiêm ngặt để trái đạt tiêu chuẩn an toàn.

✅ Đặt bẫy dính vàng, bẫy pheromone để thu hút và tiêu diệt ruồi đục trái trong vườn.

Điều chỉnh cành, tạo ánh sáng hỗ trợ đồng loạt chín

✅ Việc chăm sóc cây sầu riêng giai đoạn sắp thu hoạch bằng cách điều chỉnh tán cây và tạo điều kiện tiếp xúc ánh sáng là yếu tố giúp trái sầu chín đều và đạt chất lượng cao hơn.

✅ Nhà vườn nên tỉa nhẹ các cành lá rậm rạp, đặc biệt là những cành che khuất trực tiếp phía trên hoặc xung quanh chùm trái.

🚨 Chú ý: Không nên cắt tỉa mạnh hoặc tỉa ồ ạt, vì có thể khiến cây bị sốc sinh lý, làm ảnh hưởng đến khả năng vận chuyển dinh dưỡng và khiến trái rụng sớm hoặc chín không đều. Việc tỉa tán này nên được thực hiện trước khi thu hoạch khoảng 20 – 30 ngày, kết hợp với dọn cỏ, giữ vườn thông thoáng cũng sẽ giúp giảm ẩm độ, hạn chế sâu bệnh và cải thiện chất lượng trái rõ rệt.

Những lưu ý quan trọng giúp trái sầu riêng đạt chuẩn xuất khẩu

Để trái sầu riêng đủ tiêu chuẩn xuất khẩu, nhà vườn không chỉ cần chăm sóc cây sầu riêng giai đoạn sắp thu hoạch đúng kỹ thuật mà còn phải kiểm soát nghiêm ngặt các yếu tố liên quan đến chất lượng, an toàn và hình thức trái.

➡️ Trái cần đảm bảo độ đường (Brix) ổn định từ 24 độ trở lên, màu cơm vàng tươi hoặc vàng sậm (tùy giống), độ dẻo cao, không xơ, và đặc biệt là vỏ chắc, cuống còn tươi, không bị nứt nẻ hay thối.

➡️ Trái cần đảm bảo không vượt ngưỡng cho phép theo quy định của từng quốc giá nhập khẩu. Ngưng sử dụng thuốc hóa học ít nhất 21 ngày trước thu hoạch, ưu tiên các biện pháp sinh học để đảm bảo an toàn thực phẩm.

➡️ Khâu thu hoach và đóng gói, cần tuyệt đối không làm trầy xước vỏ trái, nên thu hoạch thủ công bằng tay, dùng lưới đỡ hoặc bao trái. Sau khi hái, cần phân loại ngay trái ngay tại vườn theo kích cỡ, màu vở và tình trạng cuống.

Chăm sóc cây sầu riêng giai đoạn sắp thu hoạch là bước quan trọng mang tính quyết định đến chất lượng, hương vị và khả năng xuất khẩu của trái. Việc chăm sóc đúng kỹ thuật, tự điều chỉnh dinh dưỡng, kiểm soát tốt sâu bệnh, ánh sáng, xử lý độ chín đồng đều sẽ giúp nhà vườn không chỉ đạt sản lượng cao mà còn dễ dàng tiếp cận được thị trường xuất khẩu. Hy vọng với những nội dung mà Sinh học AQ đã trình bày chi tiết trên mang lại những kiến thức thực tiễn, giúp bà con ứng dụng hiệu quả, từ đó nâng cao giá trị và thương hiệu sầu riêng của Việt Nam.