Cách trồng sâm đương quy ra củ to, dễ chăm sóc tại nhà

Cách trồng sâm đương quy từ lâu đã được nhiều người quan tâm bởi vì đây là một loại dược liệu quý, mang lại nhiều công dụng tốt cho sức khỏe và có giá trị kinh tế cao. Do đó việc nắm vững kỹ thuật trồng và chăm sóc sẽ giúp cây phát triển khỏe mạnh, đảm bảo chất lượng dược liệu tốt nhất. Để hỗ trợ quý bà con canh tác hiệu quả, bài viết sau từ AQ Bice sẽ cung cấp các thông tin về hướng dẫn trồng sâm đương quy chi tiết bao gồm xác định thời vụ, chuẩn bị cây giống, làm đất, gieo trồng và chăm sóc cho năng suất cao mời bà con cùng theo dõi nhé!

Tổng quan về cách trồng sâm đương quy

Sâm đương quy có tên khoa học là Angelica acutiloba (Sieb.et.Zucc.) Kitagawa, là một trong những cây thuốc quý giá với công dụng chữa bệnh đã được ứng dụng từ lâu trong y học cổ truyền. Trong đó, cách trồng sâm đương quy có thể được thực hiện với nhiều phương pháp khác nhau, áp dụng tùy thuộc vào điều kiện canh tác ở địa phương.

Sâm đương quy là gì? Nguồn gốc và đặc điểm

Sâm đương quy thuộc họ Hoa Tán (Apiaceae) và có nguồn gốc từ các quốc gia thuộc vùng khí hậu ôn đới như Nhật Bản, Triều Tiên, Trung Quốc. Ở Việt Nam, đương quy được nhập từ Nhật Bản vào năm 1990 và áp dụng canh tác phổ biến tại các vùng núi cao, khí hậu mát mẻ.

Đây là cây thân thảo sống lâu năm có chiều cao từ 40-60 cm. Đặc điểm nổi bật như thân hình trụ màu tím có rãnh dọc, lá xẻ lông chim với cuống lá dài từ 3-12 cm.

Cụm hoa của cây có hình tán kép màu trắng hoặc xanh nhạt, thường nở vào mùa hè (tháng 7-9). Củ và rễ của cây đương quy có giá trị dược lý cao nên được sử dụng để làm thuốc và bồi bổ sức khỏe, điều trị các bệnh lý liên quan đến khí huyết và xương khớp.

Công dụng từ củ sâm đương quy

▶️ Củ sâm đương quy chứa nhiều hoạt chất quý như tinh dầu, axit ferulic, polysaccharide, vitamin B12, và các loại axit amin. Trong y học cổ truyền, đương quy có nhiều công dụng như điều hòa kinh nguyệt, bổ huyết, giảm đau bụng kinh, hỗ trợ sinh sản, tăng cường lưu thông máu, làm chậm quá trình lão hóa.

▶️ Đương quy còn được sử dụng trong các sản phẩm thực phẩm chức năng, trà thảo mộc, mỹ phẩm thiên nhiên và thuốc đông y hiện đại.

Điều kiện địa phương thích hợp để trồng sâm đương quy

▶️ Sâm đương quy là cây ưa khí hậu mát mẻ, đảm bảo điều sinh thái tốt nhất để cây phát triển là vùng có nhiệt độ từ 15°C đến 25°C, với độ ẩm khoảng 60-80%. Đất trồng đương quy cần có độ tơi xốp, thoát nước tốt, và pH từ 6,5 đến 7.

▶️ Ở Việt Nam, việc trồng sâm đương quy phổ biến tại các vùng núi cao như Sapa, Tam Đảo, hoặc các tỉnh Tây Bắc, Tây Nguyên, nơi có khí hậu lạnh, ẩm mát cho cây phát triển tốt, đạt năng suất cao.

Thời vụ thực hiện cách trồng sâm đương quy là khi nào?

Để áp dụng kỹ thuật trồng sâm đương quy thành công, bà con cần chú ý chọn thời điểm gieo trồng phù hợp với điều kiện canh tác của từng vùng. Trong đó, thời gian sinh trưởng và thu hoạch của cây thường kéo dài từ 9 tháng đến 18 tháng cụ thể như sau:

▶️ Vùng đồng bằng: Tiến hành gieo hạt vào tháng 10 và thu hoạch vào tháng 6-7 năm sau, tổng thời gian sinh trưởng khoảng 9-10 tháng.

▶️ Vùng núi cao: Gieo hạt vào tháng 10-11 và thu hoạch vào tháng 11-12 năm sau, tổng thời gian sinh trưởng khoảng 11-12 tháng.

▶️ Tây Nguyên: Gieo hạt vào tháng 6-7 và thu hoạch vào tháng 10-11 năm sau, với tổng thời gian sinh trưởng kéo dài từ 14 đến 18 tháng.

Hướng dẫn cách trồng sâm đương quy chi tiết tại vườn

Quy trình trồng sâm đương quy bằng hạt là phương pháp phổ biến với tỷ lệ nảy mầm tốt, đặc biệt là khi được gieo vào mùa đông. Sau đây AQ Bice sẽ giới thiệu cách trồng cây sâm đương quy với các bước như sau:

Chuẩn bị đất trồng

➡️ Đất trồng phải tơi xốp, giàu mùn, thoát nước tốt và được xử lý trước khi gieo hạt gồm các bước cải tạo đất, làm nhỏ và san phẳng, đảm bảo không có cỏ dại. Bà con có thể cải tạo đất và diệt trừ tuyến trùng hiệu quả với bộ đôi Bio Soil và Padave Cha từ AQ Bice trước khi thực hiện canh tác sâm đương quy.

Cách chọn giống sâm đương quy và xử lý trước khi gieo

➡️ Để trồng sâm đương quy bằng hạt đạt năng suất cao, bà con cần chọn giống tốt. Hạt giống được lấy từ cây mẹ khỏe mạnh từ 2 năm tuổi. Hạt có độ chắc, sáng màu, không bị lép, sâu bệnh, cho tỷ lệ nảy mầm đạt trên 70%. Mọi người có thể mua hạt giống hoặc cây giống từ các cơ sở sản xuất cây dược liệu uy tín để đảm bảo chất lượng.

➡️ Xử lý hạt giống: Ngâm hạt trong nước ấm khoảng 40–45°C trong 1–2 giờ, loại bỏ những hạt lép, hạt nổi.

➡️ Sau khi ngâm, vớt hạt ra để ráo nước rồi đem hạt đi ủ giống (có thể dùng khăn ẩm, hộp ủ có lỗ thoáng…), cần ủ trong 2–3 ngày cho đến khi hạt nhú mầm nhỏ thì có thể đem gieo.

Các phương pháp gieo trồng sâm đương quy

Dựa điều kiện thực tế tại vườn nhà cũng như quy mô sản xuất, bà con có thể chọn một trong ba cách gieo: gieo trong vườn ươm, gieo thẳng trên ruộng, hoặc gieo vào bầu đất.

➡️ Gieo hạt qua vườn ươm: Nên chọn khu đất bằng phẳng, tơi xốp, thoát nước tốt và dễ chăm sóc, làm đất kỹ, lên luống cao khoảng 20–25 cm, rộng 90 cm. Sau khi bón lót, trộn đều phân vào đất rồi san phẳng mặt luống. Gieo đều hạt lên mặt luống, sau đó phủ một lớp rơm rạ mỏng để giữ ẩm. Đảm bảo tưới nước thường xuyên, khoảng 15 ngày hạt sẽ nảy mầm thì bà con dỡ bỏ lớp rơm phủ.

Khi cây có 6–7 lá thì bà con tiến hành tỉa bớt cây xấu, đảm bảo khoảng cách giữa các cây từ 7–10 cm, bón thêm phân chuồng pha loãng để thúc cây phát triển. Khi cây con có 8–9 lá, bà con chọn những cây khỏe, không sâu bệnh để đem trồng ra ruộng.

➡️ Gieo hạt trực tiếp trên ruộng: Sau khi lên luống, đập nhỏ mặt đất, rạch hàng ngang luống với khoảng cách giữa các hàng 20 cm. Gieo hạt đều theo rạch, hoặc có thể gieo theo từng hốc nhỏ rồi phủ một lớp rơm rạ mỏng lên mặt luống để giữ ẩm. Dùng bình tưới có vòi sen để tưới nhẹ, khoảng 13–15 ngày sau hạt sẽ nảy mầm, tiến hành gỡ bỏ lớp phủ rơm.

➡️ Gieo hạt trong bầu đất: Gieo vào mỗi bầu đất 4–5 hạt, phủ rơm hoặc đặt bầu trong giàn che mưa nắng. Tưới nước nhẹ hàng ngày, không để đất trong bầu bị khô hoặc đóng váng. Sau khoảng 15 ngày hạt sẽ nảy mầm. Khi cây có 2 lá thật thì bà con tỉa bớt cây yếu, chỉ giữ lại 2 cây khỏe trong mỗi bầu. Tiến hành trồng cây ra vườn khi cây con có 3–4 lá.

Hướng dẫn chăm sóc đối với cách trồng sâm đương quy năng suất cao

Để đảm bảo cho cách trồng và chăm sóc sâm đương quy đạt hiệu quả, nhà vườn cần chú ý các bước chăm bón cơ bản như sau:

Tưới nước

Cây đương quy cần được tưới nước đều đặn để duy trì độ ẩm, đặc biệt ở giai đoạn cây con, cần tưới nước mỗi ngày từ 2-3 lần. Đối với cây trưởng thành, giảm lượng nước tưới xuống 1 lần mỗi ngày, tránh để cây bị úng nước có thể gây thối rễ.

Làm cỏ và tỉa cây

Cần làm cỏ thường xuyên để tránh cỏ dại lấn át cây con. Vào giai đoạn cây trưởng thành, có thể làm cỏ định kỳ cách 20-30 ngày một lần. Nên tỉa bớt các cây yếu, cây nhỏ, hoặc cây bị sâu bệnh để đảm bảo vườn cây khỏe mạnh, duy trì khoảng cách giữa các cây khoảng 20 cm.

Bón phân

Bón thúc cho vườn cây định kỳ 3 lần trong suốt quá trình sinh trưởng, lần 1 khoảng 30–40 ngày kể từ khi gieo trồng, lần 2 khi cây bắt đầu phát triển củ khoảng 3–4 tháng sau khi gieo, và lần 3 trước thu hoạch 1–2 tháng. Ngoài ra, trong suốt thời kỳ sinh trưởng bà con có thể bổ sung thêm phân bón lá chứa vi lượng để tăng sức đề kháng cho cây với Vi Amen.

Phòng trừ sâu bệnh

✅ Sâm đương quy là loại cây dễ bị các loại sâu bệnh tấn công, ảnh hưởng chất lượng củ do đó cần theo dõi định kỳ và xử lý sớm khi phát hiện dấu hiệu bất thường.

✅ Các bệnh thường gặp như bệnh thối rễ, thối củ do nấm Fusarium hoặc Pythium gây ra, thường xuất hiện khi đất bị ngập úng, với các biểu hiện cây héo rũ, củ mềm nhũn. Bà con cần xử lý đất kỹ trước khi trồng, luân canh cây trồng, tránh tưới nhiều nước và sử dụng Phy FusaCo để diệt trừ nấm khuẩn hiệu quả.

✅ Các loại sâu hại như sâu xám, sâu xanh, sâu khoang cắn phá lá non, khiến cây chậm phát triển. Rệp và nhện đỏ gây vàng lá, biến dạng lá, hút nhựa làm giảm quang hợp. Bà con cần đảm bảo vườn trồng luôn thông thoáng, không quá rậm rạp, phun trị sâu bệnh với Mebe Pa từ AQ Bice hiệu quả, an toàn để xử lý côn trùng định kỳ trên cây trồng.

Phương pháo thu hoạch và sơ chế sâm đương quy

✅ Sau một thời gian chăm sóc từ 9 đến 18 tháng cây đương quy sẽ đến thời điểm thu hoạch, thường rơi vào mùa đông. Lúc này, cây đã tích lũy đủ hoạt chất trong củ và bắt đầu tàn lụi trên mặt đất, bà con quan sát thấy phần lá bắt đầu úa vàng, khô héo, thân mềm cho thấy củ đã phát triển đầy đủ.

✅ Cách thu hoạch: Sử dụng cuốc, xẻng hoặc dầm nhỏ để đào nhẹ nhàng quanh gốc, tránh làm trầy xước củ. Sau khi lấy được củ, loại bỏ phần thân, lá và rễ phụ, giữ lại phần củ chính. Đảm bảo không nhổ hoặc kéo mạnh cây lên dễ làm đứt rễ và hư củ.

✅ Sơ chế sau thu hoạch: Dùng nước sạch rửa kỹ để loại bỏ bùn đất bám trên củ, không ngâm quá lâu trong nước để tránh mất chất.

✅ Phơi hoặc sấy khô: Có thể phơi nắng nhẹ 2–3 ngày, sau đó chuyển sang phơi trong bóng râm để tránh bay hơi tinh dầu. Hoặc sấy ở nhiệt độ 50–60°C trong lò sấy để rút ngắn thời gian. Cắt khúc khoảng 3–5 cm để dễ bảo quản và sử dụng.

✅ Bảo quản: Củ khô được đóng gói trong túi hút chân không, để nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp và độ ẩm cao.

Áp dụng cách trồng sâm đương quy không chỉ mang lại giá trị kinh tế cho nhà vườn mà còn góp phần phát triển nguồn dược liệu quý, hỗ trợ nhiều lợi ích cho sức khỏe. Qua đó, việc canh tác sâm đương quy theo quy trình nêu trên từ AQ Bice sẽ hỗ trợ quý bà con gieo trồng, chăm sóc và thu hoạch củ sâm chất lượng, đạt hiệu quả cao.