Cách phân biệt bọ rùa có hại và có lợi đối với cây trồng

Bọ rùa có hại là một loại côn trùng gây ra nhiều nguy hại cho cây trồng và con người. Nhìn chung, các loài bọ rùa có kích thước và hình dạng khá giống nhau, nhưng có loài có hại và có loài có lợi cho khu vườn. Thông qua bài viết dưới đây, AQ Bice sẽ hướng dẫn bà con phân biệt hai loài bọ rùa có lợi và có hại cũng như cách xử lý.

Tổng quan về loài bọ rùa có hại và có lợi

Bọ rùa có hại thường cắn phá các phần lá ngọn của cây, trong khi đó, bọ rùa có lợi lại ngăn chặn sự tấn công của các loài rệp, nhện đỏ… Tuy nhiên, chúng có các đặc điểm chung khá giống nhau.

Bọ rùa hay còn được biết đến với tên gọi là bọ cánh cam, đây là một loài côn trùng nhỏ, thuộc bọ cánh cứng. Bọ rùa là tên gọi chung của các loài côn trùng có kích thước nhỏ, thân hình tròn như cái trống, phủ giáp trụ, trên mặt cánh có các chấm màu đen. Một vài loài không có chấm đen trên thân.

Tên tiếng Anh của chúng là Coccinellidae, và hiện nay trên thế giới có khoảng 5000 loài bọ rùa. Hầu hết chúng đều có thân hình tròn nhỏ với 6 cái chân, ngắn, mỗi chân có khoảng 4 đốt.

Dựa vào hình thái cơ thể và số chấm đen, người ta phân biệt các giống bọ rùa. Ngoài ra, còn phân biệt chúng là có lợi cho canh tác nông nghiệp hay có hại cho cây trồng nhờ vào tập tính phát triển của chúng.

Tập tính của loài bọ rùa có hại và có lợi như thế nào?

Sau kỳ trú đông, các con bọ rùa bắt đầu hoạt động trở lại vào mùa xuân, chúng sẽ ăn các con rệp lúa mới nở. Bọ rùa thường ăn các con rệp, nhện, rệp sáp trên cây trồng.

Ở cả giai đoạn ấu trùng và trưởng thành thì con bọ rùa đều có thể ăn được rất nhiều các con côn trùng này, ngăn chặn chúng sinh sôi và gây hại cho cây trồng.

Bọ rùa cái thường đẻ trứng ở mặt sau của lá cây trồng. Trứng của bọ rùa có hình bầu dục màu vàng, dài khoảng từ 1 đến 1.5mm và chúng bám chặt ở mặt ngoài của lá cây. Trung bình một con bọ rùa có thể đẻ được từ 10-20 trứng một lần và một vòng đời của chúng có thể đẻ đến vài nghìn trứng.

Phân biệt bọ rùa có hại và bọ rùa có lợi đối với cây trồng

Bọ rùa có lợi hay có hại đều có các đặc điểm rất riêng biệt, bà con có thể dễ dàng nhận ra để nhanh chóng xử lý bọ rùa có hại và thu hút bọ rùa có lợi.

Đặc điểm của bọ rùa có lợi là gì?

Đối với bọ rùa có lợi, bà con có thể nhận biết thông qua một số đặc điểm nhận dạng như:

🔹 Ấu trùng của loài bọ rùa có lợi có kích thước khá lớn và có hình tròn.

🔹 Chúng thường mang màu sắc sặc sỡ, màu đỏ, cánh bóng.

🔹 Chúng có ít chấm trên thân hoặc chỉ vài khoang màu đen.

Một vài loài nổi bật trong nhóm bọ rùa có lợi như bọ rùa vàng, bọ rùa đỏ… Chúng thường xuyên bám trên mặt lá sau của cây và ăn các loài rầy, sâu non. Do đó, chúng được xem là một loài thiên địch có lợi.

Đặc điểm của bọ rùa có hại là gì?

Các đặc điểm nhận biết của bọ rùa có hại cho cây trồng gồm:

🔹 Màu sắc nhạt hơn bọ rùa có lợi, thường có màu cam.

🔹 Trên thân của chúng có nhiều chấm đen nhỏ, khoảng tầm 28 chấm đen, nhiều hơn loại bọ rùa có lợi.

🔹 Cánh của chúng nhám vì thường xuyên ăn các lá cây.

Hậu quả do bọ rùa có hại gây ra cho cây trồng

Bọ bò có hại thường xuyên ăn các lá của cây, chừa lại các đường gây lá và gây hại nhiều nhất là ở các cây họ bầu bí, lúa, khoai. Ngoài ra, chúng còn ăn các ngọn cây, quả của cây dưa leo, cà chua…Gây thiệt hại lớn cho cây trồng và làm cho mùa vụ bị thất thu .

Bọ rùa có hại cho con người hay không?

Bọ rùa không mang các bệnh lây sang cho con người nhưng chúng có thể gây hại cho con người và vật nuôi nếu ăn phải bọ rùa hoặc tiếp xúc với chúng vì chúng có thể gây dị ứng da. Một số loài bọ rùa có thể cắn và tại vị trí các vết cắn có thể bị đau và đỏ nhưng không có độc.

Một số người có thể bị dị ứng với bọ rùa hoặc dị ứng chất tiết của bọ rùa, gây ra triệu chứng như ngứa, sưng, phát ban…

Một số cách phòng trừ bọ rùa có hại cho vườn hiệu quả

Để tiêu diệt loài bọ rùa có hại cho cây trồng, bà con cần phải thực hiện một số biện pháp như:

🔹 Cắt bỏ phần lá, ngọn, quả bị bọ rùa ăn và phá hoại để cây trồng tiếp tục tập trung dinh dưỡng nuôi các cành lá, ngọn và quả khác ở trên cây.

🔹 Thường xuyên thăm vườn để phát hiện sự hiện diện của bọ rùa.

🔹 Nên bắt thủ công bọ rùa, tiêu diệt chúng chứ không sử dụng các thuốc hóa học có thể gây hại cho nông sản, cây trồng, môi trường và con người, động vật.

🔹 Vệ sinh đồng ruộng thường xuyên cũng như tiêu hủy các tàn dư thực vật còn tồn đọng.

🔹 Nếu bọ rùa tấn công gây thiệt hại nặng và số lượng bọ rùa quá nhiều thì bà con có thể sử dụng các biện pháp hóa học, sinh học để xử lý. Chúng tôi khuyến khích bà con sử dụng biện pháp sinh học vì an toàn với con người và động vật, thân thiện với môi trường hơn so với biện pháp hóa học.

Hiệu quả tuyệt vời của bọ rùa có lợi đối với cây trồng

Trái với loài bọ rùa có hại, bọ rùa có lợi là một loài thiên địch được nhiều bà con yêu thích vì chúng góp phần bảo vệ cho cây trồng phát triển hơn, tiết kiệm thời gian và công sức cho bà con nông dân.

Bọ rùa có lợi giúp tiêu diệt rệp sáp và nhện hại cho cây trồng

Bọ rùa là biện pháp kiểm soát dịch hại tự nhiên tốt nhất hiện nay, giúp ngăn rệp, nhện, ve và các côn trùng khác gây hại cho cây trồng. Chúng thường ăn các con côn trùng này, sức ăn của bọ rùa rất lớn. Ngoài ra, chúng còn đẻ trứng trong một số con rệp hoặc những con mồi gây hại khác để ấu trùng mới nở cũng có thể ăn côn trùng.

Hạn chế một phần trong việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật

Các sản phẩm hóa học, trừ sâu hóa học có nguy hiểm rất lớn cho môi trường, con người và động vật. Một số tàn dư hóa học có thể giết chết các loài côn trùng có lợi cho cây trồng và con người, trong đó có bọ rùa. Điều này gây ra thiệt hại lâu dài cho khu vườn.

Do đó, thay vì sử dụng các sản phẩm hóa học, tận dụng các loài thiên địch có lợi cho cây trồng có thể giúp diệt trừ và kiểm soát các loài sâu, côn trùng gây hại. Với vai trò là một loài thiên địch rất quan trọng trong các mô hình canh tác hữu cơ, bà con đã và đang khai thác và nhân giống số lượng bọ rùa này.

Bọ rùa có lợi là thiên địch đối với côn trùng gây hại

Các loài thiên địch có lợi cho cây trồng sẽ phát triển mạnh nếu có môi trường sinh sống tốt và thuận lợi cho chúng sinh sản. Sự phát triển của bọ rùa rất có ích trong việc tiêu diệt côn trùng gây hại mà lại có nguồn gốc tự nhiên, do đó, hạn chế được chi phí chi cho các loại thuốc bảo vệ thực vật.

Sử dụng các loài thiên địch còn giảm tình trạng kháng thuốc hóa học ở côn trùng gây hại nếu bà con thường xuyên lạm dùng các loài thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ. Bọ rùa ăn các loài rệp sáp, nhện… sau đó, tạo thành một chuỗi thức ăn và giúp đa dạng cho hệ sinh thái.

Cách thu hút bọ rùa có lợi cho vườn cây trồng

Ngoài các loài côn trùng gây hại cho cây trồng, bọ rùa còn rất thích ăn phấn hoa của một số loại cây trồng. Do đó, để thu hút chúng đến sống và sinh trưởng ở cây trồng, bà con nên trồng các loại cây như hoa tỏi, chi mỏ hạc, thì là, ngò ta, ngò tây, bồ công anh, dương kỳ thảo, bạc hà… Đây là các loại cây giúp thu hút nhanh chóng loài bọ rùa có lợi tới sinh sống và phát triển.

Đặc biệt, cây cúc vạn thọ là loại cây thu hút bọ rùa nhiều nhất, nhờ vào mùi của lá và hoa cúc vạn thọ. Đồng thời, rễ của cây tiết ra một loại hợp chất xua đuổi ký sinh gây hại trong đất, giúp cho bọ rùa phát triển và sinh trưởng tốt hơn.

Bà con cần phải cung cấp cho chúng nơi trú ẩn và chuẩn bị các đĩa nước nông để chúng có thể sinh sống và không bị các loài động vật khác tấn công.

Bọ rùa có hại là một loài vật gây hại lớn cho cây trồng. Chúng ăn nhựa cây và hoa, khiến cây phát triển còn cọc, không đạt chất lượng cây trồng và nông sản. Do đó, bà con cần phải nhận biết được chúng và tiêu diệt kịp thời. Hy vọng bài viết trên đã giúp bà con có thể phân biệt được bọ rùa có lợi hay hại và có được những cách giúp xử lý chúng.