Cách trồng bầu hồ lô để vừa lấy quả ăn, vừa trang trí

Trồng bầu hồ lô không chỉ mang đến nguồn thực phẩm xanh, bổ dưỡng mà còn đem lại giá trị thẩm mỹ và phong thủy cho không gian sống. Với đặc điểm dễ trồng, nhanh cho quả và có thể áp dụng cả ở vườn, sân thượng hay trong chậu lớn, loại cây này ngày càng được nhiều gia đình ưa chuộng.

Để bầu hồ lô phát triển khỏe mạnh, cho trái đẹp và đúng dáng, bà con cần nắm vững kỹ thuật từ khâu chọn giống, gieo trồng đến chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh. Mọi hướng dẫn về kỹ thuật trồng bầu hồ lô sẽ được AQ Bice trình bày cụ thể dưới bài viết này, mời quý bà con cùng theo dõi.

Tìm hiểu về cách trồng bầu hồ lô

Bầu hồ lô là loại cây quen thuộc được trồng nhiều ở Việt Nam, đặc biệt vùng nông thôn, vừa dễ trồng vừa mang lại nhiều công dụng có ích cho đời sống. Trồng bầu hồ lô không chỉ cung cấp nguồn thực phẩm xanh, an toàn cho bữa ăn gia đình, bầu hồ lô còn nổi bật bởi hình dáng độc đáo, thường để khổ và làm thành đồ thủ công mỹ nghệ, có ý nghĩa phong thủy tốt lành.

Đặc điểm hình thái của bầu hồ lô

Bầu hồ lô còn được gọi là là bầu eo, bầu chai, tên khoa học là Lagenari vugaris, có nguồn gốc ở châu Phi nhiệt đới và được trồng rộng rãi ở các nước châu Á trong đó có Việt Nam. Điểm nổi bật của cây là quả có hình dáng đặc biệt giống chiếc hồ lô, phần trên nhỏ, phần dưới phình to, vừa dùng làm thực phẩm, vừa có giá trị trang trí và phong thủy.

Một số đặc điểm hình thái nổi bật của cây bầu hồ lô gồm:

▶️ Cây thuộc họ bầu bí, là loại dây leo khỏe, có tua cuốn giúp bám giàn, chiều dài có thể lên đến 5m. Thân có lông tơ, màu xanh, khi già có thể chuyển sang màu nâu nhạt.

▶️ Lá mọc so le nhau, cuống có chiều dài tiwf 2,5 – 12,5cm, hình tim hoặc gần tròn, có 5 – 7 thùy nông, mép lá hơi khía, mặt lá phủ lông mịn. Lá xanh đậm, bản rộng, giúp tạo bóng mát tốt.

▶️ Hoa đơn tính, thường mọc ở nách lá. Hoa đực mọc thành chùm, hoa cái mọc đơn lẻ, có cuống ngắn. Cánh hoa màu trắng, mềm, có lông mịn, thường nở vào buổi chiều tối và thu hút côn trùng thụ phấn.

▶️ Điểm đặc trưng nhất của bầu hồ lô là quả có hình dáng giống chiếc hồ lô, phần trên nhỏ, eo thắt ở giữa, phần dưới phình to. Vỏ quả khi non có màu xanh, khi già chuyển sang màu nâu, cứng dần lại. Ngoài giá trị ăn quả, bầu hồ lô khô còn được dùng làm vật trang trí, chứa nước hay chế tác đồ thủ công.

Hạt dẹp, thuôn dài, hình thoi, màu nâu nhạt hoặc vàng ngà, vỏ cứng. Bên trong chứa phôi và chất dinh dưỡng phục vụ cho quá trình nảy mầm.

Lợi ích khi tiến hành cách trồng bầu hồ lô tại nhà

✅ Cây bầu hồ lô thường được trồng để làm thực phẩm, là nguyên liệu để nấu canh, xào, luộc với hương vị ngọt mát tự nhiên và dễ ăn.

✅ Quả chứa nhiều chất xơ, vitamin và khoáng chất, tốt cho hệ tiêu hóa và sức khỏe tổng thể. Theo y học dân gian, bầu hồ lô dùng để thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, hỗ trợ điều trị một số loại bệnh lý nhẹ. Không chỉ vậy, bầu hồ lô còn giúp nhuận tràng, kháng viêm hiệu quả.

✅ Nhiều gia đình, treo quả hồ lô trong nhà, trên bàn thờ, nơi làm việc để trà từ, hút đi vân xấu và mang lại nguồn năng lượng tích cực, thu hút tài lộc, may mắn. Trong văn hóa, quả hồ lô thường gắn liền với hình ảnh “ông Thọ cầm hồ lô”, biểu trưng cho sự trường sinh.

✅ Có giá trị về cảnh quan, loài cây này có khả năng leo nhanh, lá to, chỉ trong thời gian ngắn nguyên giàn để được che phủ kín mít, thích hợp để làm giàn che nắng cho sân vườn, ban công. Quả còn được chế tác thành đồ thủ công mỹ nghệ như để làm chai uống nước, gáo múc nước, vật dùng để trang trí.

Yếu tố sinh trưởng của bầu hồ lô

▶️ Bầu hồ lô ưa khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, nhiều nắng, thích hợp trồng vào đầu mùa xuân hoặc đầu mùa mưa. Nhiệt độ sinh trưởng tốt nhất từ 20 – 30°C. Cây không chịu được sương muối hay gió lạnh kéo dài.

▶️ Mỗi ngày, cây hồ lô cần hấp thụ nguồn ánh sáng đủ 6 – 8 tiếng nhằm giúp cây phát triển khỏe mạnh, hỗ trợ ra hoa và đậu quả. Cây bị thiếu nắng sẽ dễ bị còi cọc, ít ra hoa cái.

▶️ Phù hợp trồng ở những vùng đất thịt nhẹ pha cát hay đất phù sa, đạt đủ tiêu chuẩn: Thoát nước tốt, tơi xốp, giàu dinh dưỡng, pH khoảng 6,0 – 6,8.

▶️ Cần cung cấp đủ lượng nước tưới, đặc biệt vào giai đoạn ra hoa, đậu quả. Luôn giữ cho đất trồng được ẩm nhưng không để úng, nếu để cây bị thiếu nước, quả sẽ dễ bị méo, rụng non và không to nổi.

▶️ Thuộc thân dây leo nên bà con cần phải làm giàn chắc chắn để cây phát triển, quả treo lơ lửng trên giàn mà không sợ gãy giàn, giữ được dáng và hạn chế sâu bệnh.

Bầu hồ lô trồng mấy tháng có trái?

Bầu hồ lô có tốc độ sinh trưởng nhanh, chỉ sau 2 tháng gieo trồng cây đã có thể cho những trái đầu tiên. Nếu thu hoạch trái non chỉ cần chờ khoảng 55 – 65 ngày là đã có thể hái được. Nhưng nếu để trái già đi để làm đồ thủ công mỹ nghệ cần chờ khoảng 90 – 100 ngày, khi vỏ sờ cứng, hiện rõ dáng hồ lô đặc trưng, vỏ chuyển màu mới thu hoạch được.

Nên trồng bầu hồ lô vào tháng mấy?

Nhiều bà con thắc mắc “Trồng bầu hồ lô vào tháng mấy?”, “Bầu hồ lô trồng mùa nào?”. Thì bà con cần lựa chọn thời điểm trồng bầu hồ lô cho phù hợp để giúp cây sinh trưởng thuận lợi, gia tăng năng suất, hạn chế nhiễm sâu bệnh.

Thời vụ trồng tốt nhất là khi vào mùa xuân với miền Bắc (khoảng tháng 2 – 4 dương lịch) và mùa mưa ở miền Nam (khoảng tháng 10 – 12 dương lịch). Đặc điểm chung của hai thời điểm này là thời tiết không quá nắng gắt hay gặp lạnh, khí hậu ấm áp, lượng mưa duy trì hằng ngày nên giúp đất luôn ẩm, hỗ trợ hạt giống mau nảy mầm, cây cối phát triển xanh tốt, trái đạt năng suất hơn.

Khi trồng bầu hồ lô cần chuẩn bị những gì?

Trước khi bắt tay vào việc thực hiện cách trồng bầu hồ lô từ hạt, bà con cần chuẩn bị kỹ lưỡng hạt giống, đất trồng và một số dụng cụ liên quan nhằm giúp cây phát triển nhanh, ra nhiều hoa, quả và giữ dáng đẹp cho quả hồ lô. Việc chuẩn bị đúng ngay từ đầu không chỉ giúp cây khỏe mạnh, hạn chế sâu bệnh mà còn tiết kiệm công chăm sóc về sau.

Chọn hạt giống khỏe mạnh

Bà con có thể mua hạt giống ở các cơ sở bán giống uy tín, hoặc có thể lấy hạt từ quả bầu hồ lô già đã khô hoàn toàn, lắc nghe thấy hạt bên trong. Tiêu chuẩn chọn hạt gồm: Hạt không lép, bị hỏng hay nhiễm bất kỳ loại sâu bệnh nào. Trên thị trường hiện nay có hai giống hồ lô phổ biến gồm giống ngắn ngày và giống thường, tùy vào nhu cầu về thu hoạch và thời tiết để chọn hạt sao cho phù hợp.

Cách xử lý đất trồng và chọn chậu phù hợp

Đất trồng bầu hồ lô cần chọn những loại đất có khả năng thoát nước tốt, độ ẩm lý tưởng, giàu chất hữu cơ. Trong quá trình xử lý đất trồng, bà con có thể trộn đất chung với với phân bón hữu cơ để tăng độ tơi xốp, cung cấp nguồn dinh dưỡng dồi dào cho cây phát triển.

Với nhiều gia đình không có vườn rộng để trồng rau, thường sẽ áp dụng cách trồng bầu hồ lô trong thùng xốp hoặc chậu. Cây hồ lô có bộ rễ không quá ăn sâu nên khi lựa chọn chậu hay thùng xốp không cần quá to. Kích thước phù hợp nhất vào khoảng 30 – 40cm. Nơi đặt chậu/thùng xốp có thể tận dụng sân trước nhà hoặc trên sân thượng vừa có trái ăn mà còn vừa tạo bóng mát cho ngôi nhà.

Hướng dẫn trồng bầu hồ lô theo đúng quy trình

Bước đầu tiên trong quá trình thực hiện cách trồng bầu hồ lô sai quả đó là ươm hạt giống, sau đó mới đến việc gieo trồng đúng cách. Muốn cây sinh trưởng khỏe mạnh, phát triển nhanh cần phải tuân thủ các bước gieo trồng. Chi tiết từng bước về cách trồng bầu hồ lô mini sẽ được hướng dẫn cụ thể dưới nội dung sau đây:

✅ Bước 1: Sau khi lựa ra được những hạt giống đạt đủ tiêu chuẩn cần ngâm vào nước ấm từ 4 – 12 tiếng mới đem gieo. Vì hạt của bầu thường dày và có độ cứng cao nên việc ngâm vào nước ấm sẽ giúp hạt mau nảy mầm hơn.

✅ Bước 2: Chuẩn bị giá thể gồm đất thịt + trùn quế với tỷ lệ 1:1, trộn đều sau đó đổ vào chậu.

✅ Bước 3: Đặt hạt giống lên chậu và phủ một lớp đất dày 2cm. Chú ý: Số lượng hạt giống gieo nên phù hợp với kích thước chậu, không nên gieo quá dày vì sẽ khiến cây khó phát triển. Gieo hạt xong, bà con cần tưới nước tạo ẩm để giúp hạt nảy mầm nhanh.

✅ Bước 4: Sau 15 ngày, hạt sẽ nảy mầm và bắt đầu mọc thành cây con. Đến khi cây phát triển và có từ 2 – 3 lá thật, chiều cao đạt 20 – 30cm sẽ đánh cây con sang chậu lớn hơn hoặc hố trồng để cây tiếp tục sinh trưởng những giai đoạn tiếp theo. Nếu trồng theo quy mô lớn, mỗi cây cần cách nhau 20cm.

Chăm sóc cây sau khi trồng bầu hồ lô xong

Hoàn thành xong quá trình trồng bầu hồ lô, tiếp theo là giai đoạn chăm sóc đóng vai trò quyết định đến khả năng sinh trưởng, ra hoa và cho quả đẹp của bầu hồ lô. Nếu được tưới tiêu, bón phân, cắt tỉa và phòng trừ sâu bệnh đúng cách, cây sẽ phát triển khỏe mạnh, leo giàn nhanh và cho nhiều quả có dáng tròn đều.

Tưới nước cho cây bầu

▶️ Bầu hồ lô cần lượng nước vừa đủ theo từng giai đoạn sinh trưởng. Khi mới gieo hạt và cây còn non, đất phải luôn giữ ẩm để hạt nảy mầm và rễ phát triển, nhưng không được để úng nước.

▶️ Khi cây leo giàn, nên tưới sâu hơn nhưng giãn cách ngày để rễ bám chắc vào đất. Đặc biệt ở giai đoạn ra hoa, đậu quả, cây cần nhiều nước hơn, nếu thiếu dễ dẫn đến rụng hoa và quả non. Thời điểm tưới thích hợp nhất là vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh tưới lúc nắng gắt để hạn chế bốc hơi và sốc nhiệt.

Định kỳ bổ sung dinh dưỡng

▶️ Để cây khỏe mạnh và cho nhiều quả, cần bón lót phân hữu cơ hoai mục hoặc phân vi sinh trước khi gieo. Khi cây phát triển, nên bón thúc định kỳ, đặc biệt là giai đoạn chuẩn bị ra hoa và nuôi quả.

▶️ Ở giai đoạn này, cây cần phân bón kích thích ra hoa như Bloom và cân nhắc bón thêm thuốc Kfruit giúp cây đậu trái, nuôi dưỡng quả chắc và đẹp. Ngoài ra, có thể bổ sung phân bón lá chứa vi lượng, phun vào sáng hoặc chiều để tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng.

Cắt tỉa cho giàn bầu

Bầu hồ lô thường mọc rất nhiều lá và nhánh phụ trong suốt quá trình sinh trưởng. Vì thế, để giàn thông thoáng, các ngóc ngách khác đều hấp thụ đủ ánh sáng, hỗ trợ ra hoa đậu quả, hạn chế nơi trú ngụ của sâu bệnh cần cắt tỉa thường xuyên, loại bỏ những lá già, nhánh yếu. Để kích thích sự phát triển của cành bên, giúp tăng số lượng hoa và đậu trái cao, cần áp dụng phương pháp bấm ngọn khi cây đã leo đủ cao.

Phương pháp thụ phấn

Bầu hồ lô có hoa đực và hoa cái riêng biệt nên cần thụ phấn để đậu quả. Trong điều kiện tự nhiên, ong và côn trùng là tác nhân chính, tuy nhiên để tăng tỷ lệ đậu, bà con có thể thụ phấn thủ công. Cách làm đơn giản là lấy nhị hoa đực chấm nhẹ vào nhụy hoa cái vào buổi sáng khi hoa mới nở, thao tác nhẹ nhàng để tránh làm hỏng hoa.

Định hình dáng cho quả

Quả bầu hồ lô thường dễ bị méo nếu chạm đất hoặc chịu tác động từ môi trường. Vì vậy, khi quả còn nhỏ nên dùng lưới hoặc dây mềm để treo, giữ quả lơ lửng. Nếu muốn quả có dáng hồ lô tròn đều, có thể cho quả vào khuôn nhựa từ sớm. Cần thường xuyên kiểm tra khuôn để tránh quả bị ép quá chặt gây nứt hoặc biến dạng.

Phòng trừ sâu bệnh hồ lô

Bầu hồ lô thường gặp một số loại sâu bệnh như rệp, bọ trĩ, sâu ăn lá hoặc nấm hại rễ. Để hạn chế, cần làm giàn thông thoáng, vệ sinh vườn thường xuyên và thu gom lá già, quả bệnh. Có thể áp dụng biện pháp sinh học như thuốc điều trị nấm bệnh Phy Fusaco, xua đuổi và tiêu diệt sâu, côn trùng bằng Mebe Pa hoặc tận dụng thiên địch như bọ rùa để khống chế sâu hại. Chỉ nên dùng thuốc hóa học khi thật sự cần thiết và phải tuân thủ đúng hướng dẫn để đảm bảo an toàn.

Cách thu hoạch và bảo quản hồ lô

▶️ Khi quả bầu hồ lô được khoảng 15 ngày tuổi, lúc này quả vẫn còn non, trên vỏ phủ lông tơ mịn và khi gõ nhẹ sẽ nghe âm thanh trầm đục thì có thể thu hái để chế biến nhiều món ăn ngon như bầu luộc, bầu xào hay các món canh thanh mát khác.

▶️ Ngược lại, nếu mục đích là giữ quả để làm vật trang trí hoặc phong thủy, nên để quả phát triển càng già càng tốt. Khi thu hoạch, cắt quả kèm cuống, sau đó loại bỏ phần ruột và hạt bên trong rồi phơi khô, quả sẽ giữ được dáng đẹp và bền lâu.

Như vậy, với những thông tin mà Sinh học AQ vừa chia sẻ trong bài viết trên, bà con đã có thể trồng bầu hồ lô một cách bài bản, đúng quy trình nhằm thu hoạch được những trái bầu chất lượng, hạn chế các vấn đề về sâu bệnh. Ngoài cách trồng, bà con cũng cần chú ý đến việc chăm sóc kỹ lưỡng giúp quá trình sinh trưởng diễn ra thuận lợi, phát triển khỏe mạnh nhé.