Phòng trị rệp sáp trong đất để cứu cây trồng khỏi suy kiệt

Trị rệp sáp trong đất là một trong những thách thức lớn nhất của bà con nông dân, đặc biệt là đối với các loại cây ăn quả lâu năm hoặc cây trồng chậu. Loài sâu hại này âm thầm tấn công bộ rễ, hút chất dinh dưỡng khiến cây còi cọc, vàng lá, thậm chí là chết rũ mà nhiều khi bà con không biết vì sao cây bị suy yếu. Khi nhổ lên kiểm tra, chúng ta mới thấy những đám rệp trắng như bông gòn bám chặt vào rễ – đó chính là rệp trong đất. Mời bà con cùng AQ Bice khám phá những giải pháp đơn giản nhưng mang lại hiệu quả bất ngờ ngay trong bài viết dưới đây.

Tổng quan về cách trị rệp sáp trong đất

Rệp sáp trong đất gây hại trên nhiều cây trồng, là một trong những loại sâu bệnh khó phát hiện và rất nguy hiểm có thể làm chết cây nếu không xử lý kịp thời. Chúng tấn công vào rễ cây, gây ra các hiện tượng suy yếu, vàng lá, thối rễ. Chỉ sau khoảng 1 tháng, mật độ rệp đã có thể đạt ngưỡng phá hoại nghiêm trọng. Do đó, việc phát hiện sớm và diệt rệp sáp trong đất đúng thời điểm là điều vô cùng quan trọng để bà con hạn chế được tổn thất lớn trong sản xuất nông nghiệp.

Đặc điểm và vòng đời của rệp sáp trong đất

Rệp trong đất có tốc độ sinh sản cực kỳ nhanh và thích nghi cao với nhiều điều kiện môi trường khác nhau. Vòng đời của chúng tương đối ngắn, chỉ từ 18 đến 22 ngày, nhưng mật độ rệp có thể tăng mạnh nếu không được kiểm soát.

Trong điều kiện nhiệt độ và độ ẩm thuận lợi, rệp sáp sinh sản chủ yếu theo hình thức sinh sản vô tính. Vào đầu mùa sinh trưởng thường là mùa xuân hoặc đầu mùa mưa, chúng đẻ trứng ở các vị trí ẩm thấp, bám vào rễ cây, thân cây gần gốc, các khe nứt của đất. Trứng nở sau vài ngày và ấu trùng lập tức di chuyển xuống vùng rễ để hút nhựa cây.

Khi phát triển đến giai đoạn trưởng thành, rệp sẽ tập trung sinh sống quanh chóp rễ, bám thành từng cụm và tiết ra một lớp dịch trắng đồng thời tạo điều kiện cho nấm mốc và vi khuẩn gây hại phát triển xung quanh.

Rệp sáp trong đất sinh sôi và lây lan như thế nào?

Khi cây ký chủ có dấu hiệu suy yếu, rệp sáp sẽ đi tìm các cây khỏe mạnh khác để tiếp tục gây hại. Đây là giai đoạn khiến rệp lây lan nhanh hơn trên diện rộng, đặc biệt ở những vườn có mật độ cây trồng dày hoặc môi trường ẩm thấp kéo dài.

Ngoài ra, một số loài kiến lửa, kiến cao cẳng còn đóng trò trung gian mang rệp từ gốc cây này sang cây khác để tiếp tục chu kỳ sống và gây hại. Do đó, mọi người cần chú ý dấu hiệu kiến xuất hiện nhiều quanh gốc có thể là giai đoạn có sự xâm nhập của rệp sáp trong đất.

Nhận biết rệp sáp trong đất qua những dấu hiệu nào?

Để thực hiện diệt rệp sáp trong đất hiệu quả, bà con cần nhận diện sự xuất hiện của chúng với các biểu hiện ban đầu như sau:

▶️ Rệp sáp có kích thước rất nhỏ, có dạng bầu dục, với lớp vỏ mịn, màu sắc đa dạng từ trắng đục, hồng nhạt đến nâu sẫm. Trong số đó rệp có màu trắng và nâu rất phổ biến vì chúng dễ hòa trộn vào môi trường đất và rễ làm giảm khả năng nhận diện bằng mắt thường.

▶️ Một trong những dấu hiệu đặc trưng nhất để nhận biết rệp trong đất là sự xuất hiện của các vệt trắng giống sáp bao quanh rễ cây. Đây là chất dịch mà rệp tiết ra trong quá trình chích hút nhựa cây.

▶️ Chất sáp này có thể bám thành từng cụm hoặc rải rác xung quanh vùng chóp rễ, rất dễ lẫn với nấm hay muối khoáng kết tủa. Chúng âm thầm phá hoại hệ thống rễ và làm gián đoạn quá trình hút nước, dinh dưỡng của cây. Do đó, cây bị rệp trong đất tấn công thường có biểu hiện vàng lá, chậm phát triển, thân còi cọc.

▶️ Một biểu hiện khác rất đáng chú ý là sự xuất hiện của kiến quanh gốc cây. Bởi vì kiến có mối quan hệ cộng sinh với rệp sáp và chúng lấy mật ngọt do rệp tiết ra. Vì vậy, nếu bà con thấy nhiều kiến bò quanh gốc hoặc mặt đất gần rễ cây là dấu hiệu cho thấy rệp trong đất đang sinh sôi.

Rệp sáp thường xuất hiện trong đất vào những thời điểm nào?

Rệp sáp rễ (rệp sáp trong đất) là loài gây hại hoạt động dưới lòng đất, nên thời điểm chúng xuất hiện và gây hại thường không rõ ràng như rệp sáp trên cành lá. Tuy nhiên, chúng sẽ bùng phát mạnh và gây hại nghiêm trọng nhất vào các thời điểm sau:

Giai đoạn cây ra rễ non 

Đây là thời điểm rệp sáp rễ hoạt động mạnh nhất vì chúng tìm kiếm nguồn thức ăn dễ dàng.

• Thời điểm cụ thể: Giai đoạn cây đang ra cơi đọt mới và phát triển bộ rễ tơ (rễ non).
• Lý do: Rễ tơ là nguồn dinh dưỡng dồi dào, mềm và dễ hút nhựa nhất đối với rệp sáp. Khi cây ra đọt, bộ rễ cũng đồng thời hoạt động mạnh để hút chất dinh dưỡng. Việc rệp sáp tấn công rễ tơ lúc này sẽ làm cây suy yếu tức thời, đọt non ra bị nhỏ, yếu hoặc teo lại.

Giai đoạn đất ẩm ướt kéo dài

Môi trường đất đóng vai trò quyết định đến sự sinh sôi của loài rệp này.

• Thời điểm cụ thể: Mùa mưa, hoặc sau khi bà con tưới nước quá nhiều và liên tục, đặc biệt là ở những vùng đất sét, đất thiếu độ tơi xốp, thoát nước kém.
• Lý do: Đất ẩm ướt tạo điều kiện lý tưởng để rệp sáp sinh sản nhanh chóng. Hơn nữa, ẩm độ cao còn giúp các loài kiến (vốn là “kẻ bảo vệ” rệp sáp) dễ dàng xây tổ và vận chuyển rệp.

Giai đoạn đất thiếu ánh sáng, không có độ thông thoáng

Rệp sáp rễ không thích ánh sáng và rất nhạy cảm với sự khô ráo.

• Thời điểm cụ thể: Khi cỏ dại xung quanh gốc mọc um tùm và che kín hết đất, hoặc khi bà con đắp gốc quá cao, tạo lớp mùn ẩm ướt bao phủ liên tục.
• Lý do: Cỏ rác và lớp mùn che phủ tạo ra một môi trường tối, mát mẻ và giữ ẩm liên tục, khiến rệp sáp có nơi trú ẩn an toàn, tránh được thiên địch và các tác động từ bên ngoài.

Tại sao cần trị rệp sáp trong đất càng sớm càng tốt?

Diệt rệp trong đất là việc quan trọng hàng đầu để bảo vệ bộ rễ. Bởi vì khi rệp tập trung tại vùng rễ, chúng sẽ chích hút dinh dưỡng trực tiếp từ chóp rễ và thân rễ, khiến cây bị suy kiệt nhanh chóng gây ra những hậu quả nghiêm trọng như sau:

▶️ Cây trong vườn bị còi cọc, chậm phát triển, không ra lộc non ngay cả khi đã được chăm bón đầy đủ. Tuy nhiên nhiều người thường nhầm lẫn biểu hiện này với tình trạng thiếu dinh dưỡng. Nhưng thực tế là do hệ rễ đã bị tổn thương nghiêm trọng.

▶️ Khi đào gốc cây lên kiểm tra, mọi người sẽ dễ dàng thấy vùng rễ bị bám dịch trắng như sáp, kèm theo các vết thối nhũn do nấm tấn công.

▶️ Trong một số trường hợp, phần rễ cây có màu đen xốp, cho thấy rệp đã sinh sôi với mật độ cao. Nếu không được xử lý, rễ cây sẽ dần mất chức năng hấp thụ nước, dẫn đến rụng lá hàng loạt, thối gốc chết cây.

▶️ Rệp sáp trong đất còn là trung gian truyền bệnh từ cây này sang cây khác, nhất là các bệnh do nấm và vi khuẩn trong đất gây ra, nguy hại hơn là phải tiêu hủy hàng loạt cây trồng.

Hướng dẫn các cách trị rệp sáp trong đất không cần dùng thuốc

Dưới đây là 3 cách trị rệp sáp trong đất phổ biến và hữu ích được nhiều bà con áp dụng và thành công. Cùng tìm xem đó là những cách trị rệp hại nào nhé.

Trị rệp sáp trong đất bằng nước rửa chén

Chuẩn bị các vật dụng sau để diệt rệp trong đất:

• 10ml nước rửa chén
• 1,5 lít nước sạch
• 2 muỗng canh dầu ăn
• Bình phun sương

Quy trình thực hiện:

• Bước 1: Cho nước rửa chén, dầu ăn và nước sạch vào bình khuấy đều.
• Bước 2: Tiến hành phun hỗn hợp đã pha vào những nơi trên cây có rệp sáp trú ẩn.
• Bước 3: Đợi từ 1 – 3 tiếng để hỗn hợp ngấm dần vào cơ thể rệp sáp, dùng nước sạch phun rửa những nơi đã phun hỗn hợp, đồng thời thu gom xác rệp sáp và tiêu huỷ xa vườn.
• Cách này phù hợp với vườn trồng diện tích nhỏ, sân nhà trồng ít cây với mật độ rệp sáp trong đất thấp.

Cách diệt rệp trong đất bằng thiên địch

• Bọ rùa, bọ cánh gân, ong ký sinh, kiến vàng là những thiên địch đáng gờm của các loài rầy rệp, bao gồm rệp sáp. Việc nuôi thiên địch trong vườn hỗ trợ rất nhiều trong công tác quản lý sâu bệnh hại.
• Đơn cử như kiến vàng là loài ăn thịt, dễ nuôi và khả năng nhân mật số nhanh. Khẩu phần ăn của kiến vàng gồm có bột đường và protein, bà con có thể dùng rỉ đường để nuôi kiến vàng trong vườn, theo đó chúng sẽ bổ sung protein bằng cách ăn kiến đen và cả rệp sáp để phát triển quần thể của mình.

Dùng dầu khoáng, thuốc thảo mộc trị rệp sáp trong đất

• Cách diệt rệp trong đất thứ ba là dùng dầu khoáng hoặc thuốc thảo mộc có thành phần dầu khoáng. Đây là một chất bám dính cao, phù hợp với những cây trồng dính thuốc kém. Với độ loang trải rộng, dầu khoáng xâm nhập nhanh vào cơ thể rệp sáp khiến chúng ngừng chích hút và chết dần.
• Bà con có thể tham khảo sản phẩm dầu khoáng trong Danh mục thuốc BVTV hóa học cho phép sử dụng tại Việt Nam, tránh mua nhầm hàng giả, hàng kém chất lượng làm ảnh hưởng sức khỏe cây trồng.

Ngoài 3 cách trị rệp sáp trong đất mà AQ giới thiệu dưới đây, bà con có thể phun thuốc trừ rệp sinh học có khả năng phòng trừ từ đầu vụ để hạn chế tối thiểu nguy cơ rệp gây hại nặng cho vườn cây.

Phương pháp canh tác phòng trị rệp sáp trong đất đơn giản, hữu hiệu

Có nhiều cách diệt rệp sáp trong đất mà nhà vườn có thể thực hiện hiệu quả đặc biệt là trong giai đoạn phát hiện sớm như sau:

✅ Chăm sóc cây thường xuyên: Mọi người cần kiểm tra định kỳ vườn cây trồng, đặc biệt là bộ phận rễ để phát hiện sớm sự xuất hiện của rệp sáp. Cắt bỏ những cành cây mọc sát mặt đất giúp ngăn ngừa sự lây lan của rệp.

✅ Quản lý nước tưới: Khơi rãnh nước theo đường đồng mức, tránh để nước chảy từ gốc cây này sang gốc cây khác lây lan rệp sáp. Đảm bảo hệ thống thoát nước trong vườn được thiết kế tốt, tránh ngập úng.

✅ Dọn dẹp khu vực xung quanh cây: Các khu vực có cỏ dại hoặc lá cây bị rụng nên được dọn sạch, tiêu hủy, giúp hạn chế sự phát triển của rệp.

✅ Cải tạo đất: Mọi người thực hiện việc cày xới đất để làm vỡ các tổ của rệp, không chỉ giúp tiêu diệt rệp mà còn cải tạo đất tơi xốp, giúp cây trồng dễ dàng hấp thụ dinh dưỡng hơn.

✅ Dùng chế phẩm sinh học: Các chế phẩm sinh học như vi sinh vật có thể giúp tiêu diệt rệp mà không gây hại đến cây trồng và môi trường, đồng thời giúp phân hủy các chất dư thừa trong đất và tiêu diệt các loài rệp gây hại.

Thuốc sinh học đặc trị rệp sáp trong đất Mebe Pa từ AQ Bice

Áp dụng cách diệt rệp trong đất hiệu quả và an toàn với thuốc đặc trị sâu bệnh Mebe Pa được sản xuất từ các thành phần sinh học, bà con có thể an tâm khi sử dụng cụ thể như sau:

Thành phần chính của thuốc diệt rệp trong đất Mebe Pa

✅ Metarhizium sp: 1×10^6 CFU/g

✅ Beauveria sp: 1×10^5 CFU/g

✅ Paecilomyces spp: 1×10^5 CFU/g

✅ Mebe Pa có các loại nấm xám – Verticillium sp, Nấm tím – Paecilomyces sp,… virus NPV và hoạt chất sinh học đặc hiệu nâng cao hiệu quả phòng trừ rầy rệp, côn trùng chích hút trong vườn.

Công dụng của thuốc diệt rệp trong đất Mebe Pa

✅ Mebe Pa giúp kiểm soát nhanh chóng và tiêu diệt dứt điểm rệp sáp, các loài rầy, côn trùng chích hút, hiệu lực kéo dài.

✅ Tiêu diệt triệt để qua các giai đoạn trứng, ấu trùng, rệp trưởng thành.

✅ Các vi nấm nhiễm vào côn trùng, mọc tơ rồi sinh bào tử đốt bụng, đốt chân rệp sáp khiến chúng ngừng ăn rồi chết cứng. Các bào tử có khả năng lây nhiễm sẽ tiếp tục phát tán ra bầy đàn rệp gây hại.

✅ Phòng trừ côn trùng chích hút hiệu quả và bền vững, đảm bảo sự an toàn cho nông sản.

Hướng dẫn sử dụng thuốc diệt rệp trong đất Mebe Pa

✅ Phun diệt rệp sáp trong đất: Pha 20g Mebe Pa cùng 20 lít nước rồi phun ướt đều thân – cành – tán lá, mặt sau của lá, vùng dưới tán cây trong vườn, phun định kỳ cách từ 5 – 10 ngày/lần.

✅ Phun phòng rệp sáp trong đất: Pha 10g Mebe Pa cùng 20 lít nước rồi phun đều ướt cả hai mặt lá, thân cây và vùng dưới tán từ 15-30 ngày/lần (3-5 lần/vụ) để đạt hiệu quả phòng trừ tốt nhất.

Quá trình trị rệp sáp trong đất không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe cây trồng mà còn giúp duy trì sự phát triển bền vững và năng suất ổn định của vườn cây. Do đó mọi người cần chú ý kiểm tra và chăm sóc cây thường xuyên để phát hiện sớm rệp sáp và xử lý kịp thời theo hướng dẫn từ AQ Bice để bảo vệ vườn nhà sinh trưởng tốt nhất.