Thời vụ trồng đậu đũa ở miền Bắc để cho năng suất cao

Thời vụ trồng đậu đũa ở miền Bắc đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc quyết định năng suất và chất lượng của giống cây này. Bởi vì miền Bắc có khí hậu đặc trưng với 4 mùa rõ rệt, trong đó mùa đông lạnh và mùa hè nóng ẩm, nên việc lựa chọn đúng thời điểm gieo trồng sẽ giúp cây đậu đũa sinh trưởng khỏe mạnh, hạn chế sâu bệnh và cho thu hoạch đạt hiệu quả kinh tế cao.

Trong đó, các vụ trồng phù hợp với miền Bắc gồm ba vụ chính là vụ xuân, hè và vụ thu. Bà con cần sớm có kế hoạch canh tác hợp lý với từng thời vụ gieo trồng cho năng suất và thu nhập ổn định. Sau đây mời mọi người cùng đọc thêm những thông tin hữu ích mà AQ Bice đã tổng hợp về thời vụ trồng cây đậu đũa cũng như hướng dẫn canh tác đậu đũa năng suất cao trong bài sau nhé!

Tìm hiểu về thời vụ trồng đậu đũa ở miền Bắc

Thời vụ trồng đậu đũa ở miền Bắc rơi vào khoảng từ cuối tháng 2 đến tháng 3 (vụ xuân) và từ tháng 5 đến tháng 6 (vụ hè) thường được ưu tiên với khí hậu ấm áp, độ ẩm thích hợp, tạo điều kiện tốt cho cây nảy mầm và phát triển nhanh.

Việc lựa chọn đúng khoảng thời gian gieo trồng, kết hợp với kỹ thuật chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh phù hợp sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho cây phát triển tối ưu, từ đó góp phần nâng cao năng suất và giá trị kinh tế.

Ngoài ra, bà con cần linh hoạt điều chỉnh thời vụ gieo trồng dựa trên tình hình thực tế, tránh gieo trồng vào các đợt rét đậm, rét hại hoặc mưa lớn kéo dài, nhằm hạn chế rủi ro và nâng cao năng suất cây trồng.

Tổng quan về cây đậu đũa

Đậu đũa có tên khoa học Vigna unguiculata, là một loại cây thuộc họ Đậu (Fabaceae), có nguồn gốc từ các vùng nhiệt đới châu Á, đặc biệt là khu vực Đông Nam Á và Nam Á. Từ lâu, đậu đũa đã trở thành một loại rau ăn quả phổ biến, thân thuộc trong bữa ăn hàng ngày của người dân Việt Nam cũng như nhiều quốc gia trong khu vực.

Không chỉ có giá trị dinh dưỡng cao, đậu đũa còn đóng vai trò quan trọng trong việc cải tạo đất nhờ khả năng cộng sinh với các vi khuẩn cố định đạm ở rễ. Nhờ đó, cây có thể bổ sung đạm tự nhiên cho đất, giảm thiểu nhu cầu sử dụng phân bón hóa học, giúp cân bằng dinh dưỡng và nâng cao độ phì nhiêu của đất trồng trong lâu dài. Đây là một trong những điểm nổi bật giúp đậu đũa trở thành lựa chọn ưu việt trong các mô hình canh tác bền vững và hữu cơ.

Giá trị dinh dưỡng của cây đậu đũa

Đậu đũa không chỉ là thực phẩm ngon mà còn có giá trị dinh dưỡng vượt trội, đóng góp quan trọng cho sức khỏe người tiêu dùng. Thành phần dinh dưỡng chính trong đậu đũa bao gồm:

✅ Protein thực vật: Chiếm khoảng 25–30% trọng lượng khô, giúp cung cấp nguồn đạm lành mạnh, hỗ trợ xây dựng và phục hồi tế bào, đặc biệt có lợi cho người ăn chay hoặc các chế độ ăn giảm thịt động vật.

✅ Vitamin nhóm B: Bao gồm B1 (thiamine), B2 (riboflavin), B3 (niacin) và B9 (axit folic), các vitamin này đóng vai trò thiết yếu trong quá trình chuyển hóa năng lượng, phát triển hệ thần kinh và tạo máu.

✅ Khoáng chất: Canxi, sắt, kẽm là những khoáng chất cần thiết giúp duy trì cấu trúc xương chắc khỏe, phòng chống thiếu máu và tăng cường hệ miễn dịch.

✅ Chất xơ: Giúp cải thiện tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón, hỗ trợ kiểm soát đường huyết và duy trì sức khỏe tim mạch.

Việc thường xuyên bổ sung đậu đũa trong chế độ ăn có thể mang lại nhiều lợi ích như:

• Tăng cường hệ miễn dịch: Các chất dinh dưỡng trong đậu giúp tăng sức đề kháng chống lại các bệnh nhiễm trùng và viêm nhiễm.
• Hỗ trợ bổ máu: Hàm lượng sắt trong đậu giúp phòng ngừa thiếu máu do thiếu sắt, đặc biệt quan trọng với phụ nữ mang thai và trẻ em.
• Giảm cholesterol xấu (LDL): Chất xơ hòa tan trong đậu đũa có tác dụng giảm hấp thu cholesterol, giúp bảo vệ tim mạch.
• Ổn định hệ tiêu hóa: Chất xơ thúc đẩy nhu động ruột, ngăn ngừa các bệnh đường ruột và nâng cao sức khỏe đường ruột.

Đậu đũa có thể được chế biến đa dạng như xào, luộc, hấp, nấu canh, làm salad hoặc các món trộn, rất dễ tiêu thụ và phù hợp với nhiều khẩu vị. Bên cạnh đó, hạt đậu cũng được thu hoạch và sử dụng làm giống hoặc nguyên liệu chế biến thực phẩm như bột đậu, protein thực vật hoặc thức ăn gia súc.

Đặc điểm hình thái và nhu cầu canh tác của cây đậu đũa

Cây đậu đũa được trồng rộng rãi ở nhiều vùng miền trên cả nước với khả năng phát triển nhanh và leo bám trên giàn và những đặc điểm như sau:

Đặc trưng về hình dáng của cây đậu đũa

• Thân cây: Đậu đũa thuộc loại thân thảo, thân mềm, có màu xanh mướt. Thân cây thường phát triển bò hoặc leo cao khi có giá đỡ, chiều cao trung bình từ 30–60 cm, nhưng có thể dài hơn nhiều nếu trồng trên giàn. Thân có khả năng phân nhánh mạnh, giúp tăng diện tích lá và số lượng hoa, từ đó nâng cao năng suất.
• Lá: Lá đậu đũa có hình dạng đa dạng từ tim đến hình trứng, mọc so le trên thân. Bề mặt lá nhẵn, màu xanh tươi, giúp quang hợp hiệu quả, góp phần thúc đẩy sự phát triển và tích lũy dinh dưỡng.
• Hoa: Hoa nhỏ, mọc thành chùm ở nách lá, thường có màu trắng hoặc tím nhạt. Mỗi cụm hoa gồm nhiều hoa nhỏ, mỗi hoa sẽ phát triển thành quả đậu riêng biệt.
• Quả: Quả đậu đũa có dạng thuôn dài, kích thước từ 30–60 cm, chứa từ 4 đến 8 hạt bên trong. Quả non có đặc điểm giòn, ngọt, không xơ nên rất được ưa chuộng trong ẩm thực.

Nhu cầu sinh trưởng của cây đậu đũa

Đậu đũa là loại cây có khả năng thích nghi tốt với nhiều điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng khác nhau từ vùng đất phù sa đến đất bazan, đất thịt nhẹ và đất cát pha. Khi trồng đậu đũa cần lưu ý các yêu cầu cho cây phát triển như sau:

• Ánh sáng: Cây đậu đũa cần ánh sáng đầy đủ để phát triển tối ưu. Trong điều kiện râm mát cây sẽ phát triển chậm hơn, ra lá nhỏ và năng suất thấp.
• Nhiệt độ: Phát triển tốt ở nhiệt độ từ 20 đến 35°C. Trong đó nhiệt độ dưới 15°C làm cây kém phát triển, chậm lớn và có thể bị tổn thương, chết cây do trời quá lạnh.
• Đất trồng: Đậu đũa không quá kén đất, tốt nhất nên trồng trên loại đất tơi xốp, giàu mùn, thoát nước tốt và có độ pH từ 6.0 đến 7.0. Đất quá chua hoặc quá kiềm đều không thuận lợi cho sự phát triển của cây.
• Nước: Cần cung cấp đủ nước, đặc biệt trong giai đoạn nảy mầm, ra hoa và đậu quả. Tuy nhiên, cây không chịu được ngập úng kéo dài vì dễ gây thối rễ và chết cây.

Thời vụ trồng đậu đũa ở miền Bắc để cho năng suất cao, ít sâu bệnh

Đậu đũa trồng mùa nào là vụ chính trong năm ở khu vực miền Bắc nước ta? Mỗi vụ trồng sẽ có những ưu điểm và nên lưu ý điều gì để đảm bảo năng suất khi canh tác đậu đũa? Sau đây AQ Bice đã tổng hợp các thông tin chi tiết về thời vụ trồng đậu đũa miền Bắc cụ thể bao gồm:

Các vụ trồng đậu đũa ở miền Bắc trong năm

▶️ Vụ Xuân (từ 20/2 đến 20/3 dương lịch)

• Điều kiện thời tiết: Vụ xuân ở miền Bắc thường bắt đầu khi tiết trời ấm dần lên sau mùa đông lạnh. Lúc này, nhiệt độ trung bình dao động khoảng 18–25°C, độ ẩm không khí cao do những cơn mưa xuân nhẹ, giúp đất giữ ẩm tốt mà không bị ngập úng.
• Ưu điểm: Thời điểm này rất thuận lợi cho hạt đậu đũa nảy mầm nhanh, cây con phát triển khỏe mạnh. Đậu đũa trồng vụ xuân thường cho năng suất cao, quả lớn, giòn, có vị ngọt tự nhiên và ít bị ảnh hưởng bởi sâu bệnh thông thường do thời tiết tương đối ổn định.

🚨 Lưu ý: Nên chuẩn bị đất kỹ trước khi gieo để tránh hiện tượng đọng nước do mưa nhiều. Ngoài ra, có thể bổ sung phân hữu cơ và phân vi sinh để cung cấp dinh dưỡng cho đất.

▶️ Vụ Hè (từ 20/5 đến 20/6 dương lịch)

• Điều kiện thời tiết: Vào mùa hè, miền Bắc thường trải qua thời kỳ nắng nóng gay gắt với nhiệt độ có thể lên đến 30–35°C. Độ ẩm lúc này có thể thay đổi, có lúc thấp gây khô hạn hoặc đôi khi có mưa dông vào buổi chiều tối.
• Đặc điểm: Thời tiết nóng bức khiến cây đậu đũa phát triển nhanh nhưng cũng dễ bị stress do nhiệt và thiếu nước nếu không được tưới đủ. Đây là thời điểm cần chăm sóc kỹ lưỡng hơn so với vụ xuân.
• Biện pháp chăm sóc: Cần tưới nước đều đặn vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát để tránh thất thoát nước và hạn chế hiện tượng cháy lá do nắng gắt. Làm giàn sớm và che chắn bằng lưới che nắng hoặc các vật liệu phủ mỏng giúp giảm nhiệt độ trực tiếp cho cây con. Đồng thời, cần bổ sung phân bón cân đối (đặc biệt là phân kali và đạm) để cây phát triển và cho năng suất cao.

🚨 Lưu ý: Quan sát thường xuyên để phát hiện sớm các dấu hiệu của sâu bệnh như rệp, bọ trĩ vì thời tiết nóng ẩm là điều kiện thuận lợi cho chúng phát triển.

▶️ Vụ Thu (từ 5/7 đến 5/8 dương lịch)

• Điều kiện thời tiết: Vụ thu trùng với mùa mưa bão ở miền Bắc, với lượng mưa lớn, độ ẩm không khí cao trên 80%, nhiệt độ dao động khoảng 25–30°C.
• Đặc điểm: Độ ẩm cao, mưa nhiều dễ gây hiện tượng ngập úng, thối rễ và phát sinh bệnh nấm như đốm lá, thán thư. Ngoài ra, sâu bệnh cũng phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt này.
• Giải pháp kỹ thuật: Để trồng đậu đũa vụ thu thành công, bà con cần làm luống cao để thoát nước tốt, tránh ngập úng gây hại cho rễ cây. Thường xuyên phun thuốc phòng ngừa nấm bệnh định kỳ, ưu tiên sử dụng các loại thuốc sinh học để giảm thiểu tổn hại môi trường.

🚨 Lưu ý: Cần theo dõi sát sao và kiểm soát sâu bệnh ngay từ giai đoạn cây con, đồng thời bón phân cân đối để cây có sức chống chịu tốt.

Những lưu ý khi trồng đậu đũa ngoài vụ chính

Đặc trưng của đậu đũa là có thể trồng quanh năm ở những vùng có khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới ổn định. Tuy nhiên đối với miền Bắc nước ta do đặc thù khí hậu có mùa đông lạnh kéo dài, đôi khi có rét đậm, rét hại, điều kiện này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây đậu đũa. Cây dễ bị chết hoặc phát triển chậm, năng suất giảm nếu gieo trồng ngoài các vụ chính là xuân, hè và thu.

Vì vậy, việc trồng đậu đũa ngoài các vụ chính không được khuyến khích phổ biến. Nếu bà con vẫn muốn thử nghiệm hoặc tận dụng thời gian trồng ngoài vụ, cần áp dụng các biện pháp kỹ thuật như che chắn cẩn thận bằng màng phủ, nhà kính để duy trì nhiệt độ ổn định, tránh rét hại.

Đồng thời, việc chăm sóc phải chuyên sâu hơn, bao gồm tưới nước, bón phân hợp lý và theo dõi sâu bệnh thường xuyên để cây có thể phát triển trong điều kiện không thuận lợi.

Thực hiện gieo trồng đậu đũa đúng vụ cho năng suất cao

Để đảm bảo cây đậu đũa phát triển tốt, cho chất lượng quả đồng đều, bà con cần tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật từ khâu chọn giống, xử lý hạt giống, làm đất, gieo trồng cho đến làm giàn leo. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết từ Sinh Học AQ từng bước trồng đậu đũa như sau:

Chọn giống đậu đũa

▶️ Ưu tiên trồng các giống đậu đũa đã được tuyển chọn kỹ càng, có khả năng kháng bệnh tốt, năng suất cao và phù hợp với điều kiện khí hậu miền Bắc như đậu đũa xanh quả dài, đậu đũa tím, giống lai F1,… năng suất cao, kháng bệnh tốt. Nên mua giống từ các cơ sở giống uy tín, có nguồn gốc rõ ràng để đảm bảo chất lượng và tỷ lệ nảy mầm cao.

Xử lý hạt giống

▶️ Hạt đậu đũa có lớp vỏ cứng, vì vậy trước khi gieo cần xử lý để tăng tỷ lệ nảy mầm: Ngâm hạt trong nước ấm khoảng 12 giờ (2 sôi + 3 lạnh) để kích thích hạt nứt nanh. Sau đó, ủ hạt trong khăn ẩm hoặc trong khay ẩm 1–2 ngày cho đến khi hạt bắt đầu nứt vỏ, chuẩn bị nảy mầm.

Làm đất và bón lót

▶️ Làm đất kỹ, xới tơi, loại bỏ cỏ dại và tàn dư cây trồng trước đó. Lên luống cao (20–25 cm), rộng khoảng 1–1,2 m để đảm bảo thoát nước tốt, tránh úng ngập.

▶️ Bón lót phân chuồng hoai mục khoảng 5–7 tấn/ha kết hợp với 30–50 kg phân lân và vôi bột (nếu đất chua) giúp tăng độ mùn và điều chỉnh pH đất.

▶️ Để thay thế cho vôi bột, bà con có thể sử dụng Bio Soil để bón lót trước khi trồng đậu đũa giúp cải tạo đất, tăng cường hệ vi sinh vật có lợi, hỗ trợ cây phát triển khỏe mạnh.

Gieo trồng đậu đũa

▶️ Có thể gieo trực tiếp hạt vào đất hoặc ươm cây con trong bầu để dễ chăm sóc ban đầu.

▶️ Khoảng cách gieo trồng thông thường là 40–50 cm giữa các hàng và 20–30 cm giữa các cây trên hàng, giúp cây có đủ không gian phát triển và giảm sự cạnh tranh dinh dưỡng.

▶️ Gieo hạt sâu khoảng 2–3 cm, lấp nhẹ đất và tưới ngay sau khi gieo để giữ đất ẩm thuận lợi cho hạt nảy mầm. Đảm bảo không tưới quá nhiều nước gây ngập úng hạt giống.

Làm giàn và chăm sóc cho cây đậu đũa nhanh lớn

Thực hiện chăm sóc kỹ lưỡng trong suốt quá trình sinh trưởng giúp cây đậu đũa phát triển mạnh mẽ, hạn chế thiệt hại do sâu bệnh, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng quả thu hoạch với các yêu cầu như sau:

Làm giàn cho cây đậu đũa

➡️ Đậu đũa là cây leo, cần giàn để cho cây phát triển tốt, dễ chăm sóc và thu hoạch. Giàn cũng giúp cây nhận đủ ánh sáng và thông thoáng, giảm thiểu bệnh hại.

➡️ Bà con tiến hành làm giàn cao từ 1,5 đến 2 m bằng các vật liệu như tre, nứa, dây thép hoặc lưới sắt. Nên làm giàn ngay sau khi cây bắt đầu ra tua cuốn để cây leo thuận lợi, tránh hiện tượng đậu mọc bò lan dưới đất làm quả bị bẩn, xơ cứng.

Tưới nước

➡️ Giai đoạn đầu sau gieo, đất cần giữ ẩm đều để hạt nhanh nảy mầm và cây con phát triển. Trong suốt quá trình sinh trưởng, nhất là khi cây ra hoa và đậu quả, cần tưới nước đều đặn, không để đất quá khô hoặc quá ẩm gây ngập úng.

➡️ Nên tưới nước vào buổi sáng hoặc chiều mát, tránh tưới vào trưa nắng để hạn chế hiện tượng cây bị sốc nhiệt hoặc lây lan bệnh qua nước. Tránh tưới quá nhiều gây úng nước làm thối rễ và các bệnh về nấm.

Bón phân

Bón thúc phân NPK, phân vi sinh theo các giai đoạn phát triển của cây:

➡️ Bổ sung Vi Amen cho cây xanh tốt, bà con dùng sản phẩm thay thế cho phân NPK và phân bón lá khác, định kỳ cho cây đậu đũa mỗi lần cách từ 7 – 15 ngày. Tránh bón phân đạm quá nhiều vào đầu vụ vì dễ khiến cây phát triển thân lá quá mạnh mà giảm năng suất quả.

➡️ Khi cây ra hoa và nuôi trái cần bổ sung đạm và kali để tăng sức chống chịu và kích thích quả phát triển to, đều. Bà con sử dụng bộ sản phẩm Kfruit và Mfruit từ AQ Bice nhằm hỗ trợ thu hoạch trái đậu đũa.

Tỉa cành, làm cỏ

➡️ Tỉa bỏ những cành yếu, lá già, sâu bệnh để tăng sự thông thoáng trong tán cây, giúp ánh sáng và không khí lưu thông tốt, hạn chế sự phát triển của nấm bệnh.

➡️ Làm cỏ thường xuyên để giảm sự cạnh tranh dinh dưỡng giữa cây đậu và cỏ dại, đồng thời loại bỏ nơi trú ẩn của sâu hại.

Phòng trừ sâu bệnh

➡️ Sâu hại phổ biến: Rệp sáp, sâu ăn lá, bọ trĩ, rầy nâu thường tấn công làm lá bị thủng, vàng úa, ảnh hưởng đến khả năng quang hợp của cây. Bà con xử lý sâu hại với Mebe Pa từ AQ và phun phòng định kỳ nhằm bảo vệ năng suất vườn cây hiệu quả, an toàn.

➡️ Bệnh thường gặp: Héo rũ do nấm, đốm lá, thán thư, mốc sương, thối rễ xuất hiện nhiều trong điều kiện thời tiết ẩm ướt hoặc đất kém thoát nước. Xử lý nhanh nấm khuẩn với biện pháp sinh học Phy FusaCo đặc trị các bệnh thường gây ra trên đậu đũa nhanh chóng, hiệu quả cao.

➡️ Áp dụng biện pháp canh tác kết hợp như sử dụng giống kháng bệnh, giống sạch sâu, năng suất cao. Thực hiện luân canh cây trồng, tránh trồng đậu đũa liên tục trên cùng một diện tích. Vệ sinh đồng ruộng, thu gom tàn dư cây bệnh để hạn chế mầm bệnh phát tán.

Câu hỏi và trả lời chi tiết về thời vụ trồng đậu đũa ở miền Bắc

Mời bà con cùng đọc thêm những giải đáp từ AQ Bice về một số câu hỏi phổ biến liên quan đến thời vụ trồng cây đậu đũa như sau:

Miền Bắc trồng đậu đũa vào tháng mấy là phù hợp nhất?

Miền Bắc có thể trồng đậu đũa vào ba vụ chính:

• Vụ xuân: Gieo từ cuối tháng 2 đến đầu tháng 3, thu hoạch vào tháng 5 – 6.
• Vụ hè: Gieo từ tháng 5 – đầu tháng 6, thu vào tháng 7 – 8.
• Vụ thu: Gieo cuối tháng 7 đến đầu tháng 8, thu vào tháng 9 – 10.
• Trong ba vụ này, vụ xuân và vụ hè thường cho năng suất cao hơn do thời tiết ổn định, ít sâu bệnh. Vụ thu dễ gặp mưa nhiều, ẩm cao, cần chú ý phòng bệnh thối gốc, héo xanh.

Trồng đậu đũa trái vụ ở miền Bắc có được không?

Đậu đũa là cây ưa ấm, nếu trồng vào mùa đông (từ tháng 11 đến tháng 1) thì cây dễ chết rét hoặc sinh trưởng kém do nhiệt độ xuống thấp dưới 15°C. Mặc dù bà con có thể trồng trái vụ nhưng chỉ nên thực hiện ở quy mô nhỏ hoặc trong điều kiện có mái che, nhà lưới.

Khi trồng mọi người nên gieo trong khay hoặc bầu, sau đó chuyển ra luống khi đủ ấm, che phủ bằng nilon giữ ấm. Duy trì nhiệt độ đất hơn 18°C bằng biện pháp kỹ thuật phù hợp.

Đậu đũa trồng bao lâu thì thu hoạch?

Thời gian từ lúc gieo đến thu hoạch đậu đũa thường từ 50 – 60 ngày tùy theo giống và thời tiết:

• Giống đậu đũa thân bụi: 45 – 50 ngày.
• Giống đậu đũa leo (trồng giàn): 55 – 65 ngày.
• Cần thu trái khi còn non, dài khoảng 35 – 50cm (tùy giống), vì để lâu sẽ xơ, hạt cứng, làm giảm chất lượng thương phẩm.

Thời vụ nào đậu đũa ít sâu bệnh nhất ở miền Bắc?

Bà con nên trồng vào vụ xuân sớm và vụ hè, khi thời tiết khô ráo, nhiệt độ ấm áp (20–30°C), cây phát triển nhanh, sâu bệnh ít phát sinh.

Vào vụ thu, độ ẩm cao và mưa nhiều khiến cây dễ mắc các bệnh như: Bệnh héo rũ do nấm, vi khuẩn, tình trạng thối gốc, vàng lá hoặc sâu đục quả, rệp, sâu xanh gây hại. Do đó, nếu trồng vụ thu cần tăng cường thoát nước, trồng thưa và phun phòng nấm bệnh kịp thời.

Trên đây là những thông tin từ AQ Bice nhằm hỗ trợ bà con lựa chọn thời vụ trồng đậu đũa ở miền Bắc một cách chính xác và phù hợp với đặc điểm khí hậu, điều kiện sinh thái của vùng trồng. Bên cạnh đó việc theo dõi dự báo thời tiết dài hạn, cũng như rút kinh nghiệm từ các vụ mùa trước sẽ giúp nhà vườn xác định chính xác khoảng thời gian lý tưởng để gieo trồng đậu đũa cho năng suất cao, hạn chế sâu bệnh hại và thu hoạch đậu chất lượng nhất!