Kỹ thuật trồng cây rau nhút đơn giản, nhanh thu hoạch

Kỹ thuật trồng cây rau nhút đóng vai trò then chốt trong việc giúp cây sinh trưởng khỏe, cho ra cọng rau non, ngọt và đạt năng suất cao. Rau nhút là loại rau thủy sinh dễ trồng, nhưng nếu không nắm rõ các yếu tố như chọn giống, mực nước, chế độ dinh dưỡng và cách chăm sóc, cây dễ bị úng, vàng lá hoặc phát triển kém. Nội dung dưới đây, AQ Bice sẽ hướng dẫn chi tiết các bước thực hiện cách trồng rau nhút đúng kỹ thuật, phù hợp cả cho quy mô vườn hộ lẫn sản xuất hàng hóa sạch.

Tìm hiểu về kỹ thuật trồng cây rau nhút

Kỹ thuật trồng cây rau nhút là tập hợp các phương pháp giúp cây phát triển tốt trong môi trường nước hoặc đất ẩm, cho cọng rau non, xanh mướt và giàu giá trị dinh dưỡng. Dù rau nhút là loại cây dễ trồng, nhưng để đạt năng suất cao, người trồng cần nắm rõ các bước từ chọn giống, xử lý đất, nước, giâm hom đúng cách cho đến chăm sóc, bón phân và thu hoạch hợp lý.

Áp dụng đúng kỹ thuật không chỉ giúp cây sinh trưởng khỏe, ít sâu bệnh mà còn đảm bảo rau sạch, an toàn, phù hợp với nhu cầu tiêu dùng và xu hướng nông nghiệp hữu cơ hiện nay.

Cây rau nhút là gì?

Rau nhút (còn gọi là rau rút, rau rút nước hay Neptunia oleracea) là loại cây thủy sinh phổ biến ở vùng đồng bằng sông nước, đặc biệt là miền Tây Nam Bộ. Cây có thân bò, rỗng, nổi trên mặt nước nhờ các túi phao khí bao quanh, giúp nổi tốt và hấp thu oxy trong môi trường ngập nước.

Về mặt sinh học, rau nhút thuộc họ Đậu, sinh trưởng nhanh, ưa nước và dễ nhân giống. Không chỉ được ưa chuộng làm rau ăn sống, luộc hay nấu canh chua nhờ vị mát, bùi, mà rau nhút còn được xem là vị thuốc có tác dụng giải nhiệt, bổ dưỡng, lợi tiểu trong Đông y.

Hiện nay, việc trồng rau nhút sạch tại nhà, ao nhỏ hoặc ruộng trũng ngày càng được nhiều hộ dân lựa chọn nhờ kỹ thuật trồng đơn giản, ít tốn chi phí mà cho năng suất cao, rau phát triển nhanh, ít sâu bệnh và dễ thu hoạch luân phiên.

Đặc điểm hình thái của cây rau nhút

▶️ Cây rau nhút thuộc dạng thân thảo, có khả năng sinh trưởng mạnh trong môi trường nước nhờ cấu tạo đặc biệt. Thân cây rỗng, bên trong chứa nhiều mô khí màu trắng, giúp cây nổi được trên mặt nước. Lá rau nhút mọc kép, hình lông chim, khá giống với lá cây trinh nữ và cũng có tính nhạy cảm tương tự, khi chạm vào lá sẽ khép lại.

▶️ Trong môi trường cạn, cây chỉ cao khoảng 15cm, nhưng nếu được trồng trong ao hồ hoặc vùng ngập nước, chiều cao có thể đạt từ 90 đến 150cm. Hoa rau nhút có màu vàng hơi ánh lục, còn quả có dạng dẹt, dài từ 2,5 đến 5cm, phát triển sau thời kỳ cây ra hoa.

Giá trị dinh dưỡng và lợi ích của cây rau nhút

✅ Cây rau nhút là một loại cây dễ trồng, có giá trị dinh dưỡng cao. Trong rau nhút có chứa nhiều chất xơ, vitamin A, vitamin C, sắt, canxi, photpho, cùng các acid amin thiết yếu giúp hỗ trợ tăng cường sức khỏe.

✅ Nhờ hàm lượng nước cao và tính mát, rau nhút được xem là thực phẩm lý tưởng trong những ngày nóng bức, giúp giải nhiệt, làm mát gan và hỗ trợ tiêu hóa.

✅ Từ góc độ Đông y, rau nhút có vị ngọt, tính hàn, giúp lợi tiểu, thanh nhiệt, giải độc, thường được dùng hỗ trợ điều trị các chứng nóng trong, táo bón hoặc tiểu ít.

✅ Ngoài ra, rau nhút còn là nguyên liệu quen thuộc trong nhiều món ăn dân dã như canh chua, lẩu cá, rau luộc…, mang lại hương vị thanh mát và dễ ăn cho bữa cơm gia đình.

✅ Với những giá trị này, rau nhút không chỉ là loại rau phổ biến trong ẩm thực mà còn được đánh giá cao về mặt sức khỏe và phòng bệnh.

Yếu tố sinh trưởng của cây rau nhút

Cây rau nhút có đặc tính sinh học phù hợp với môi trường nhiệt đới ẩm, sinh trưởng mạnh nếu được đảm bảo đủ các điều kiện sau:

▶️ Rau nhút ưa khí hậu ấm nóng, phát triển tốt trong khoảng từ 25 – 35°C. Nhiệt độ quá thấp sẽ khiến cây chậm phát triển hoặc thối nhũn thân. Cây thích nghi tốt trong điều kiện độ ẩm cao, đặc biệt là môi trường có độ ẩm không khí và độ ẩm đất thường xuyên duy trì ở mức 80 – 90%.

▶️ Rau nhút phù hợp với khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt, không chịu được rét kéo dài. Những vùng có mùa mưa dài và ao hồ tự nhiên là môi trường lý tưởng để cây phát triển. Là cây ưa sáng, rau nhút cần tiếp xúc với ánh nắng trực tiếp từ 6 – 8 giờ mỗi ngày để quang hợp tốt. Thiếu sáng dễ khiến cây còi cọc và vàng lá.

▶️ Rau nhút cần môi trường nước ngập nông từ 5 – 15cm. Nước sạch, không ô nhiễm hữu cơ hay hóa chất sẽ giúp cây giữ màu xanh, phát triển đều và ít sâu bệnh.

Thời điểm thích hợp để trồng rau nhút

Việc lựa chọn thời điểm để thực hiện kỹ thuật trồng cây rau nhút còn phụ thuộc vào từng vùng miền. Ở khu vực miền Tây, loại rau này có thể trồng quanh năm, tuy nhiên với các tỉnh ở khu vực miền Bắc, rau nhút chỉ nên trồng từ tháng 3 – tháng 9, phù hợp nhất là tháng 5. Vì những tháng còn lại có sương giá, thời tiết trở lạnh nên rất khó để rau nhút phát triển, thích nghi với môi trường.

Kỹ thuật trồng rau nhút với nhiều mô hình khác nhau

Rau nhút là loại rau dễ trồng nên dễ thích nghi với nhiều mô hình trồng khác nhau, mỗi một mô hình sẽ phù hợp với nhu cầu và mục đích ban đầu của từng người. Dưới đây là các kiểu trồng phổ biến được nhiều bà con áp dụng:

▶️ Trồng rau nhút trong ao, mương, ruộng nước: Đây là hình thức truyền thống, phù hợp với vùng đồng bằng, trũng thấp, đặc biệt tại miền Tây Nam Bộ. Cây phát triển nhanh, ít tốn công chăm sóc và cho năng suất cao nếu giữ được mực nước ổn định.

▶️ Cách trồng rau nhút trong thùng xốp, chậu lớn tại nhà: Mô hình tiện lợi cho đô thị, tận dụng không gian sân thượng, ban công. Chỉ cần lót lớp bùn dưới đáy và duy trì mực nước ngập nhẹ là rau có thể phát triển. Mô hình này giúp gia đình có rau sạch, an toàn, không lo thuốc bảo vệ thực vật.

▶️ Mô hình trồng thủy canh kết hợp nuôi cá: Đây là mô hình aquaponics đang được nhiều hộ gia đình và trang trại nhỏ quan tâm. Nước thải từ bể nuôi cá giàu dinh dưỡng sẽ được tận dụng để nuôi cây, vừa tiết kiệm tài nguyên, vừa tạo hệ sinh thái khép kín, ít tốn công chăm sóc.

▶️ Trồng rau nhút trong nhà màng (nhà lưới): Mô hình hiện đại này giúp kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng và phòng trừ sâu bệnh hiệu quả. Rau nhút trồng trong nhà màng cho chất lượng đồng đều, sạch và đặc biệt phù hợp với sản xuất nông sản hữu cơ theo hướng thương mại hóa.

Chuẩn bị trước khi tiến hành kỹ thuật trồng cây rau nhút

Trước khi bắt tay vào kỹ thuật trồng rau nhút, khâu chuẩn bị đóng vai trò cũng rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức sống và năng suất của cây sau này. Từ việc chọn vị trí trồng, chuẩn bị dụng cụ phù hợp cho đến chọn giống rau khỏe mạnh, tất cả đều cần được thực hiện kỹ lưỡng. Dưới đây là những bước chuẩn bị cơ bản mà bà con cần nắm rõ để tạo nền tảng tốt nhất cho rau nhút phát triển.

Chuẩn bị dụng cụ và môi trường trồng

▶️ Cần lựa chọn khu vực trồng phù hợp. Tốt nhất là tận dụng những ao hồ, mương rãnh hoặc ruộng trũng có sẵn, vì rau nhút ưa môi trường nước nông, nhiều bùn và ánh sáng. Trong trường hợp không có đất canh tác ngoài trời, người trồng vẫn có thể tạo môi trường nhân tạo trong nhà bằng cách sử dụng thùng xốp hoặc chậu lớn có lót bùn và giữ nước thường xuyên để duy trì độ ẩm phù hợp.

▶️ Trước khi trồng, nên tiến hành bón lót vôi bột cho nền đất hoặc bùn từ 7 – 10 ngày để khử trùng, diệt mầm bệnh, giúp rau phát triển khỏe mạnh ngay từ đầu.

Chuẩn bị giống rau nhút

▶️ Cây giống được lấy từ hom tức là phần thân non của cây mẹ. Hãy chọn những đoạn rau nhút khỏe mạnh, không bị sâu bệnh hay hư hỏng để nhân giống. Sau đó, cắt hom thành từng đoạn ngắn dài khoảng 3 – 4cm, mỗi hom có từ 2 – 3 mắt để dễ nảy mầm. Những hom này sẽ được sử dụng để gieo trồng cho lứa rau tiếp theo.

▶️ Nếu trồng rau nhút bằng hạt bà con cần chọn những hạt giống ở những nơi bán giống uy tín, hạt giống cần đạt tiêu chí: Không nhiễm bệnh hay bị mốc, có nguồn gốc rõ ràng từ cây mẹ, hạt giống đều nhau.

Hướng dẫn kỹ thuật trồng cây rau nhút nhanh lớn

Rau nhút khá dễ trồng, giàu dinh dưỡng và cho năng suất cao nếu như áp dụng đúng kỹ thuật. Dưới đây là hướng dẫn kỹ thuật trồng cây rau nhút dành cho cả ao hồ và mô hình trồng tại nhà.

Cách trồng rau nhút bằng hạt

Trồng rau nhút bằng hạt là phương pháp đơn giản, dễ áp dụng tại nhà nếu không có sẵn cây giống. Tuy nhiên, do hạt rau nhút có lớp vỏ cứng nên cần xử lý đúng cách để tăng khả năng nảy mầm.

✅ Bước 1: Trước khi gieo, nên chà xát nhẹ lớp vỏ ngoài hoặc dùng dao cứa nhẹ phần đuôi hạt để làm mỏng vỏ, giúp hạt dễ hút nước. Sau đó, ngâm hạt trong nước ấm từ 6 – 8 tiếng nhằm kích thích quá trình nảy mầm.

✅ Bước 2: Dùng tay hoặc que nhỏ chọc lỗ sâu khoảng 1 – 2 cm, sau đó đặt hạt vào. Nên gieo theo hàng, giữ khoảng cách từ 15 – 20 cm giữa các hạt để rau phát triển đều, không cạnh tranh ánh sáng và dinh dưỡng.

✅ Bước 3: Sau khi gieo, phủ một lớp đất mỏng lên bề mặt, sau đó tưới nhẹ bằng nước ấm mỗi ngày để giữ độ ẩm cho đất. Tránh tưới mạnh làm xói mòn lớp đất phủ và trôi hạt.

✅ Bước 4: Đặt khay hoặc luống gieo ở nơi có ánh sáng vừa phải và độ ẩm ổn định. Với điều kiện thích hợp, hạt rau nhút sẽ nảy mầm sau khoảng 5 – 7 ngày.

✅ Bước 5: Khi cây đã lớn và dài khoảng 3 – 4cm, thân chắc khỏe có thể đem cây con đi trồng tiếp vào thùng xốp hoặc ngoài ruộng. Sau khoảng 15 – 20 ngày khi đã trồng, cây bắt đầu lên chồi xanh, thời điểm này bà con có thể bón thêm phân hữu cơ để cây phát triển xanh tốt, sinh trưởng nhanh, đẻ nhánh nhiều.

Cách trồng rau nhút bằng hom giống có sẵn

Khác với trồng bằng hạt, trồng rau nhút bằng hom giống có sẵn sẽ nhanh lớn và không phải chuẩn bị quá nhiều, tận dụng được giống có sẵn tại nhà, thường được áp dụng với những hộ nhà vườn trồng với quy mô lớn. Các bước tiến hành kỹ thuật trồng cây rau nhút bằng hom giống không quá phức tạp được thực hiện cụ thể như sau:

✅ Bước 1: Làm sạch cỏ dại, rác hữu cơ trong ao hoặc mương; bón lót vôi từ 7 – 10 ngày trước để khử khuẩn và xử lý đất. Bước tiếp theo là bổ sung phân hữu cơ đã ủ hoai mục. Giữ mực nước ở mức 20 – 25 cm trong giai đoạn đầu trồng.

✅ Bước 2: Cấy hom giống đã chuẩn bị ở trên cấy trực tiếp xuống bùn sao cho 1 – 2 mắt sẽ được chôn nhẹ trong lớp bùn. Trồng theo khóm với khoảng cách 1m x 1m để tạo độ thoáng cho cây phát triển.

✅ Bước 3: Sau 15 – 20 ngày khi cây bén rễ, nâng mực nước lên 30 – 40 cm. Tiến hành bón phân thúc bằng phân chuồng hoai hoặc phân hữu cơ. Kiểm soát ốc bươu vàng và cá tạp bằng cách thả cá trắm đen nếu cần.

✅ Bước 4: Bắt đầu thu hoạch sau khoảng 1,5 tháng kể từ ngày cấy hom. Sau đó, thu định kỳ mỗi 7 – 10 ngày. Rau có thể cho thu hoạch liên tục từ 4 – 5 tháng nếu được chăm sóc và bón bổ sung đúng cách.

Các bước chăm sóc sau khi tiến hành kỹ thuật trồng cây rau nhút

Rau nhút rất dễ trồng và chăm sóc nên không cần các bước chăm sóc quá cầu kỳ, tuy nhiên để đạt sản lượng tốt nhất sau khi trồng bà con cần chú trọng đến các bảo dưỡng như sau:

Bón phân định kỳ

➡️ Sau khi trồng từ 15 – 20 ngày, khi rau nhút đã bén rễ và phát triển ổn định, cần tiến hành bón thúc bằng các loại phân hữu cơ như phân chuồng hoai, phân dê, phân bò hoặc phân gà hoặc có thể áp dụng các loại phân bón sinh học an toàn như Vi Amen, Vi Haf. Giai đoạn này cây bắt đầu đẻ nhánh, nên việc cung cấp dinh dưỡng kịp thời sẽ giúp rau nhút ra nhiều chồi, sinh trưởng nhanh và cho chất lượng tốt hơn.

➡️ Sau mỗi đợt thu hoạch, bà con nên bón lót bổ sung các loại phân hữu cơ hoặc phân bón hữu cơ sinh học để tái tạo dinh dưỡng cho đất, hỗ trợ cây phục hồi nhanh, tiếp tục ra lứa rau mới hiệu quả.

Quản lý sâu bệnh gây hại vào cây rau nhút

➡️ Rau nhút tuy ít sâu bệnh nhưng vẫn cần theo dõi thường xuyên để phát hiện sớm các dấu hiệu như rầy hại, rụng lá, chết dây. Khi phát hiện bệnh, nên áp dụng các biện pháp sinh học hoặc thay nước, xử lý môi trường kịp thời để bảo vệ cây.

➡️ Ngoài ra, ốc bươu vàng và cá tạp là những sinh vật thường gây hại cho rau nhút trong ao, mương. Để kiểm soát, có thể thả cá trắm đen vì đây là loài cá có khả năng ăn ốc và cá nhỏ, góp phần giữ môi trường trồng rau an toàn và cân bằng sinh thái tự nhiên.

Việc nắm vững kỹ thuật trồng cây rau nhút không chỉ giúp cây sinh trưởng khỏe, ít sâu bệnh mà còn đem lại nguồn rau sạch, giàu dinh dưỡng cho gia đình hoặc hiệu quả kinh tế cho nhiều hộ trồng kinh doanh. Hy vọng, qua những chia sẻ của Sinh học AQ trong bài viết trên, bà con đã có thêm thật nhiều kiến thức bổ ích, nắm vững những thông tin quan trọng để bắt đầu trồng và chăm sóc rau nhút hiệu quả.