Hướng dẫn cách trồng cây đinh lăng lá xanh tốt, ít sâu bệnh

Cách trồng cây đinh lăng đúng kỹ thuật sẽ giúp cây phát triển khỏe mạnh, lá ra xum xuê, ít bị sâu bệnh và cho năng suất cao về lá và rễ. Với đặc tính là dễ sống, dễ chăm sóc, nhưng nếu bà con không chú ý đến các yếu tố như: đất, ánh sáng và kỹ thuật giâm cành, thì cây đinh lăng có thể bị còi cọc, không đạt giá trị dược liệu như mong muốn. Theo dõi bài viết dưới cùng AQ Bice để tìm hiểu rõ hơn về cách trồng và một số thông tin liên quan đến loại cây này nhé.

Tìm hiểu về cách trồng cây đinh lăng 

Cách trồng cây đinh lăng đang được nhiều hộ gia đình lựa chọn nhờ đặc tính dễ trồng, ít sâu bệnh và mang lại giá trị dược liệu cao. Loài cây này không chỉ giúp làm đẹp không gian sống mà còn có thể tận dụng để làm thuốc, nấu ăn hoặc ủ rượu. Đinh lăng thích hợp với nhiều kiểu trồng như trong vườn nhà, chậu cảnh trên sân thượng hay xen canh trong mô hình vườn rừng, mang lại hiệu quả cả về kinh tế lẫn sức khỏe.

Cây đinh lăng (tên khoa học: Polyscias fruticosa) thuộc họ nhân sâm thường gắn liền với tán lá xanh mướt, thân nhẵn, phân cành nhiều và dễ nhận biết qua bộ lá xẻ nhỏ, mềm mại như lông chim. Cây có nguồn gốc từ vùng Đông Nam Á và đã được trồng lâu đời tại Việt Nam với nhiều mục đích: làm cảnh, làm rau gia vị và đặc biệt là dùng làm dược liệu.

Đặc điểm hình dáng của cây đinh lăng

▶️ Cây đinh lăng là cây thân nhỏ, dạng bụi, cao trung bình từ 0,8 đến 1,5 mét khi trồng trong vườn, có thể cao hơn nếu chăm sóc tốt. Thân cây mềm, phân nhánh nhiều, màu xanh hoặc nâu nhạt khi già.

▶️ Lá cây đinh lăng là điểm nổi bật nhất, có dạng kép, xẻ lông chim, màu xanh mướt, mép có răng cưa nhẹ, khi vò có mùi thơm nhẹ đặc trưng.

▶️ Tùy giống mà lá có độ xẻ khác nhau, trong đó đinh lăng lá nhỏ là loại phổ biến nhất để làm dược liệu.

▶️ Rễ đinh lăng có màu trắng ngà, ăn sâu và lan rộng, là bộ phận quý được sử dụng nhiều trong y học cổ truyền.

▶️ Cây ít khi ra hoa, nhưng nếu có, hoa mọc thành tán nhỏ, màu trắng nhạt, không đáng kể về mặt thẩm mỹ.

Tác dụng cây đinh lăng có giá trị kinh tế như thế nào?

Cây đinh lăng có giá trị kinh tế cao nhờ vào nhiều công dụng trong y học và đời sống, đặc biệt là phần rễ được xem như “nhân sâm của người nghèo”.

✅ Rễ đinh lăng sau 3 – 5 năm trồng có thể thu hoạch và bán làm dược liệu với giá trị cao, dùng để ngâm rượu, làm thuốc bổ, hỗ trợ điều trị suy nhược cơ thể, mất ngủ, đau lưng, mỏi gối…

✅ Ngoài ra, lá đinh lăng cũng có thể thu hái thường xuyên để bán cho các cơ sở đông y hoặc làm rau gia vị, nấu canh, giúp lợi sữa và bồi bổ sức khỏe.

✅ Đối với người nông dân hoặc hộ trồng nhỏ, đinh lăng là cây trồng dễ chăm, ít sâu bệnh, không tốn nhiều chi phí, có thể tận dụng đất xen canh dưới tán cây ăn trái, cây rừng để tăng thu nhập.

✅ Với chu kỳ thu hoạch dài, nhưng lợi nhuận cao và ổn định, cây đinh lăng đang trở thành một trong những lựa chọn tiềm năng cho mô hình trồng dược liệu quy mô nhỏ đến vừa.

Cây đinh lăng uống trị bệnh gì?

Nhiều người thắc mắc “Cây đinh lăng chữa bệnh gì?”. Được dân gian và y học cổ truyền ghi chép lại, cây đinh lăng là một dược liệu quý có nhiều công dụng trong trị bệnh, đặc biệt các biệt bộ phận như lá, thân, rễ, cụ thể:

✅ Lá đinh lăng: Thường dùng sắc uống hoặc nấu canh giúp tăng cường sức đề kháng, an thần, cải thiện giấc ngủ, trị ho, cảm cúm, mệt mỏi.

✅ Rễ đinh lăng: Có tác dụng bổ khí, bổ huyết, giúp ăn ngon, ngủ sâu, trị suy nhược cơ thể, đau lưng, tê chân tay. Một số bài thuốc còn dùng rễ đinh lăng hỗ trợ điều trị rối loạn kinh nguyệt, lợi sữa sau sinh.

✅ Thân và cành: Được sử dụng để sắc uống giải độc, hỗ trợ trị mẩn ngứa, mề đay.

Các yếu tố sinh trưởng của cây đinh lăng

Cây đinh lăng là loài cây dễ trồng, thích nghi tốt nhưng để phát triển mạnh và cho dược tính cao, cần chú ý đến các yếu tố sinh trưởng sau:

▶️ Nhiệt độ: Đinh lăng ưa khí hậu ấm áp, nhiệt độ lý tưởng từ 20 – 32°C. Tránh vùng có sương giá hoặc nhiệt độ dưới 15°C kéo dài.

▶️ Ánh sáng: Cây ưa sáng tán xạ hoặc nắng nhẹ, không thích hợp trồng nơi nắng gắt trực tiếp cả ngày. Có thể trồng dưới tán cây lớn hoặc nơi có mái che lưới.

▶️ Độ ẩm: Đinh lăng phát triển tốt ở nơi có độ ẩm trung bình đến cao (60 – 80%). Đất cần giữ ẩm nhẹ nhưng không bị úng.

▶️ Khí hậu: Cây đinh lăng thích hợp sống với vùng nhiệt đới, cận nhiệt. Ở Việt Nam, cây phát triển tốt từ miền Trung trở vào Nam, đặc biệt là Tây Nguyên và Đông Nam Bộ.

▶️ Đất trồng: Đất trồng cây đinh lăng cần đảm bảo tơi xốp, thoát nước tốt và giàu dinh dưỡng. Loại đất thích hợp nhất là đất thịt nhẹ hoặc đất pha cát có hàm lượng mùn cao. Tránh trồng ở đất sét nặng, đất phèn hoặc nơi hay bị ngập úng vì sẽ làm cây dễ thối rễ, chậm lớn và giảm chất lượng dược liệu sau này.

▶️ Nước tưới: Giai đoạn đầu cần tưới 2 – 3 lần/tuần, sau đó giảm dần. Tránh tưới quá nhiều vì sẽ gây thối rễ. Mùa mưa cần chú ý thoát nước để hạn chế nấm bệnh.

Thời điểm tiến hành cách trồng cây đinh lăng trong chậu

Cây đinh lăng có thể trồng được quanh năm, nhưng để đạt tỷ lệ sống cao, mau lớn và phát triển khỏe mạnh nên trồng vào giai đoạn từ tháng 2 đến tháng 4. Vì đây là giai đoạn, đặc biệt ngoài miền Bắc kết thúc đợt lạnh giá, trồng đinh lăng sẽ có cơ hội phát triển hơn. Còn ở khu vực Tây Nguyên hay miền Nam giai đoạn trồng đinh lăng tốt nhất là tầm tháng 5 – 7 vì đây là thời điểm mùa mưa, sẽ giúp cây nhanh bén rễ, hạn chế sốc nhiệt, bà con đỡ phải tưới nhiều.

Phân biệt các giống đinh lăng phổ biến nay

Hiện nay, có hai giống đinh lăng phổ biến được trồng tại nhà, mỗi loại phù hợp với mục đích sử dụng khác nhau:

• Đầu tiên là giống đinh lăng tẻ, cây trưởng thành có lá to, rễ ít và củ nhỏ với lớp vỏ ngoài mỏng. Giống này thích hợp để trồng lấy lá dùng trong ẩm thực hoặc làm thuốc lá, nhưng không phù hợp nếu bà con muốn thu hoạch củ làm dược liệu.
• Thứ hai là giống đinh lăng nếp, với giống này thì có lá nhỏ, rễ nhiều, củ lớn và lớp vỏ dày dặn hơn, rất thích hợp để trồng lấy củ làm nguyên liệu y học. Tùy theo nhu cầu, bà con có thể chọn giống phù hợp: đinh lăng tẻ cho lấy lá và đinh lăng nếp cho lấy củ.

Chuẩn bị trước khi thực hiện cách trồng cây đinh lăng

Các bước chuẩn bị trước khi thực hiện cách trồng cây đinh lăng là bước quan trọng giúp cây phát triển khỏe mạnh và đạt năng suất cao. Từ việc chọn giống phù hợp đến xử lý đất trồng và lựa chọn vị trí lý tưởng, mỗi công đoạn đều ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cây trồng.

Chọn giống cây đinh lăng

✅ Việc chọn giống đinh lăng phù hợp là bước quan trọng quyết định đến chất lượng và hiệu quả sử dụng cây sau này. Nếu bà con  trồng với mục đích lấy lá làm thuốc hoặc nấu canh, nên chọn giống đinh lăng tẻ với lá to, thân mảnh, củ nhỏ.

✅ Ngược lại, nếu muốn thu hoạch củ làm dược liệu, giống đinh lăng nếp với lá nhỏ, củ lớn, rễ nhiều sẽ là lựa chọn tối ưu. Chọn giống khỏe mạnh, không sâu bệnh, cây giống từ các cơ sở uy tín để đảm bảo tỷ lệ sống cao.

Chuẩn bị đất và xử lý trước khi trồng

✅ Cây đinh lăng phát triển tốt trên đất tơi xốp, thoát nước tốt, giàu dinh dưỡng và có độ pH từ 5.5 đến 6.5. Trước khi trồng, cần làm đất kỹ bằng cách cày xới sâu, loại bỏ cỏ dại, đá sỏi và các vật cản khác.

✅ Để cải tạo đất, nên trộn đều theo công thức: 60% đất thịt nhẹ, 30% phân hữu cơ hoai mục (phân chuồng, phân compost), 5% trấu hun hoặc mùn cưa và 5% vôi bột (có thể thay thế vôi bằng chế phẩm sinh học cải tạo đất Bio Soil) để điều chỉnh độ pH, giúp đất tơi xốp và giàu dinh dưỡng hơn.

✅ Nếu đất có hiện tượng ngập úng hoặc quá chua, cần xử lý bằng cách bón vôi và tạo luống cao khoảng 20 – 30cm để tránh ứ đọng nước làm hại rễ.

Vị trí trồng phù hợp

✅ Cây đinh lăng thích hợp trồng ở nơi có ánh sáng nhẹ hoặc bán phần, tránh nắng gắt trực tiếp gây cháy lá. Nên chọn vị trí thoáng khí, có đủ không gian để cây phát triển tốt. Nếu trồng trong chậu hoặc sân thượng, đặt cây nơi có bóng râm nhẹ buổi trưa và nhận đủ ánh sáng buổi sáng hoặc chiều. Đối với trồng ngoài vườn, tránh những nơi thường xuyên úng nước hoặc gió mạnh để cây phát triển ổn định và khỏe mạnh.

✅ Về mật độ trồng, trung bình một hecta trồng khoảng 10,000 cây đinh lăng, với khoảng cách giữa các cây là 30cm và khoảng cách giữa các hàng là 60cm. Khoảng cách này giúp cây có đủ không gian phát triển đồng đều, dễ dàng chăm sóc và thu hoạch.

Hướng dẫn cách trồng cây đinh lăng bằng cành đúng kỹ thuật

Một trong số những phương pháp thì cách trồng cây đinh lăng bằng cách giâm cành là mang lại hiệu quả cao nhất, đạt tỷ lệ sống cao và đảm bảo chất lượng từ cây giống mẹ. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về các bước trồng cây đinh lăng:

Bước 1: Lựa chọn cành giâm khỏe mạnh, không sâu bệnh, dài khoảng 15-20cm. Ngâm cành trong dung dịch kích thích ra rễ (ví dụ: dung dịch hormone kích thích rễ) trong khoảng 4-6 giờ để tăng tỷ lệ sống.

Bước 2: Chuẩn bị đất trồng tơi xốp, giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt. Lấp đất lên luống hoặc chậu, làm sạch cỏ dại và vật cản.

Bước 3: Cắm cành giâm nghiêng khoảng 45 độ vào đất. Đảm bảo lấp đất phủ khoảng 2/3 chiều dài cành để giữ vững cây.

Bước 4: Tưới nước ngay sau khi trồng để đất đủ ẩm. Phủ lớp rơm rạ hoặc vật liệu hữu cơ trên bề mặt đất giúp giữ ẩm và hạn chế thoát nước.

Chăm sóc sau cách trồng cây đinh lăng

sau khi tiến hành cách trồng cây đinh lăng, tiếp theo là đến các bước thực hiện cách chăm sóc cây đinh lăng đây là bước vô cùng quan trọng để giúp cây phát triển nhanh, khỏe và cho năng suất cao. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết giúp bà con chăm sóc cây đinh lăng hiệu quả ngay từ những ngày đầu.

Tưới nước đúng cách

➡️ Cây đinh lăng cần độ ẩm ổn định, đặc biệt trong giai đoạn sau khi trồng. Vào mùa khô, nên tưới nước mỗi ngày một lần vào buổi sáng sớm, lượng vừa đủ để đất giữ ẩm nhưng không đọng nước. Với cây trồng ngoài đất, có thể dùng 1 – 2 lít nước mỗi cây tùy độ lớn và độ tơi xốp của đất.

➡️ Trong mùa mưa, cần giảm tần suất tưới xuống còn 2 – 3 ngày/lần, đồng thời kiểm tra khả năng thoát nước để tránh tình trạng úng rễ. Nếu trồng trong chậu, cần đảm bảo đáy chậu có lỗ thoát nước để hạn chế đọng nước gây thối rễ.

Bón phân hợp lý

➡️ Sau khoảng 1 tháng kể từ khi trồng, tiến hành bón thúc lần đầu bằng phân hữu cơ hoai mục, phân NPK pha loãng theo tỷ lệ 1:1:1 với lượng 10 – 15g/cây/lần hoặc có thể thay thế bằng phân sinh học an toàn như Vi Amen.

➡️ Từ tháng thứ 2 trở đi, duy trì lịch bón định kỳ mỗi tháng một lần, có thể luân phiên giữa phân hữu cơ và vô cơ. Đối với cây trồng để lấy rễ, từ tháng thứ 6 cần bổ sung thêm kali và phân vi lượng như Bo, Zn để giúp rễ phát triển to, chắc, tăng hàm lượng hoạt chất dược liệu. Phân có thể bón quanh gốc, cách gốc 10 – 15cm, lấp đất lại và tưới giữ ẩm.

Cắt tỉa và tạo tán

➡️ Khi cây cao khoảng 40 – 50cm, nên bắt đầu cắt tỉa các cành nhánh nhỏ gần gốc để tập trung nuôi thân chính và hệ rễ. Việc cắt tỉa giúp cây thông thoáng, giảm nguy cơ sâu bệnh và tăng hiệu quả hấp thụ ánh sáng.

➡️ Cứ mỗi 2 – 3 tháng có thể cắt tỉa nhẹ để duy trì dáng cây gọn gàng. Với cây trồng trong chậu, nên tỉa gọn thường xuyên để tiết kiệm không gian. Với cây trồng ngoài vườn, nên giữ tán vừa phải để che phủ gốc, giảm thoát hơi nước, đồng thời giúp cây sinh trưởng ổn định.

Phòng trừ sâu bệnh

Cây đinh lăng là loại cây ít bị sâu bệnh nhưng vẫn có thể bị ảnh hưởng bởi sâu đục thân, rệp sáp, các loại bệnh như vàng lá hay thối rễ nếu như canh tác không phù hợp. Vậy nên, người trồng cần phải nắm vững cách nhận biết từ sớm và đề ra những phương án giúp cây bảo vệ cây.

➡️ Đối phó sâu đục thân và rệp sáp: Hai loại hại chính trên đinh lăng là sâu đục thân và rệp sáp. Có thể phòng trừ bằng cách định kỳ phun dầu neem (neem oil) pha loãng 1 – 2ml/lít nước, 7 – 10 ngày/lần hoặc để tăng tính hiệu quả phòng trừ mà vẫn đảm đảm an toàn bà con có thể áp dụng thuốc sinh học chuyên điều trị sâu, côn trùng Mebe Pa. Khi phát hiện có ổ rệp, dùng bàn chải mềm kết hợp nước xà phòng loãng để chà sạch, sau đó rửa lại bằng nước sạch.

➡️ Xử lý vàng lá, thối rễ: Cây đinh lăng thường hay gặp hiện tượng vàng lá, héo hoặc thối rễ thường do đất úng, thiếu thoát nước hoặc nấm bệnh. Nên kiểm tra tình trạng đất, nếu thấy quá ẩm cần xới tơi, tạo rãnh thoát nước nhằm giảm bớt độ ẩm trong đất. Có thể bổ sung nấm đối kháng Trichoderma hoặc áp dụng thuốc phòng trừ nấm sinh học như Phy Fusaco vào đất định kỳ để khống chế nấm hại. Điều đặc biệt bà con phải chú ý đó là hạn chế bón phân đạm quá mức.

Một số lưu ý trong quá trình thực hiện cách trồng cây đinh lăng

Trong quá trình tiến hành kỹ thuật trồng cây đinh lăng và chăm sóc bà con cần chú ý đến một vài điểm nhằm giúp cây phát triển khỏe mạnh, ít sâu bệnh và cho năng suất cao như sau:

➡️ Đinh lăng lá nhỏ thích hợp trồng để lấy củ làm dược liệu, trong khi đinh lăng lá to phù hợp để làm cảnh hoặc lấy lá.

➡️ Đất phải tơi xốp, thoát nước tốt, giàu mùn. Không trồng ở nơi đất chua, dễ úng, nên xử lý đất bằng vôi và phân hữu cơ hoai mục trước khi trồng.

➡️ Thời vụ lý tưởng là đầu mùa mưa hoặc cuối mùa xuân. Tránh trồng khi nắng quá gắt hoặc mưa kéo dài.

➡️ Giữ ẩm vừa phải, tránh để úng rễ. Trồng đinh lăng trong chậu cần đảm bảo có đủ lỗ thoát nước tốt.

➡️ Dùng phân hữu cơ kết hợp NPK pha loãng. Nếu trồng lấy củ, cần bổ sung Kali và vi lượng từ tháng thứ 6 trở đi.

➡️ Giúp cây thông thoáng, hạn chế sâu bệnh và tập trung nuôi rễ.

➡️ Kiểm tra thường xuyên để xử lý rệp, sâu đục thân bằng neem oil hoặc thuốc sinh học; chú ý độ thoát nước để ngừa thối rễ, vàng lá.

Trên đây là toàn bộ thông tin đề cập đến cách trồng cây đinh lăng, bà con sẽ biết cần chuẩn bị những gì, cần chú ý ngay từ khi chọn giống, xử lý đất, các bước trồng đúng kỹ thuật và áp dụng các phương pháp chăm sóc sau trồng. Hy vọng, thông qua bài viết trên của Sinh học AQ đã giúp bà con củng cố thêm kiến thức nhằm giúp cây đinh lăng luôn khỏe mạnh và phát triển thật tốt.