Thời vụ trồng sắn dây ở miền Bắc: Nên trồng khi nào?

Thời vụ trồng sắn dây ở miền Bắc quyết định trực tiếp đến năng suất và chất lượng củ thu hoạch. Nếu gieo trồng đúng thời điểm, cây sẽ bén rễ nhanh, phát triển mạnh và cho củ to, nhiều tinh bột. Ngược lại, trồng sai vụ dễ khiến cây còi cọc, chậm lớn, thậm chí bị thối rễ do điều kiện khí hậu không phù hợp. Ở nhiều địa phương, bà con thường trồng sắn dây vào vụ chính (tháng 2 – 3) và vụ muộn (tháng 6 – 7).

Việc nắm rõ thời vụ thích hợp và yếu tố thời tiết đặc trưng ở miền Bắc là chìa khóa giúp bà con trồng sắn dây đạt hiệu quả cao. Để hiểu rõ hơn về thời vụ trồng cây sắn ở miền Bắc như thế nào, theo dõi bài viết sau đây cùng AQ Bice dưới bài viết sau đây.

Tìm hiểu về thời vụ trồng sắn dây ở miền Bắc

Thời vụ trồng sắn dây ở miền Bắc thường gắn liền với điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa, có màu đông lạnh và mùa hè nóng ẩm. Đây là loại cây ưa ánh sáng, phát triển tốt ở nơi có đất giàu dinh dưỡng, tơi xốp và thoát nước tốt. Với thời tiết như ở khu vực miền Bắc, bà con cần lựa chọn thời gian trồng phù hợp, tiến hành trồng và chăm sóc thật kỹ để sắn dây sinh trưởng khỏe, ít sâu bệnh và cho năng suất cao.

Đặc điểm hình thái của cây sắn dây

Cây sắn dây là loại cây leo, có sức sống bền bỉ, thường thu hoạch phần củ là chủ yếu, tên khoa học là Pueraria thomsonii, thuộc họ Đậu (Fabaceae). Loại cây này được trồng phổ biến ở Việt Nam, được dùng làm thực phẩm và thuốc là chủ yếu.

▶️ Thân: Thuộc dạng cây thân leo, có chiều dài có thể lên đến 10m, phần ngoài của thân được bao phủ một lớp lông.

▶️ Lá: Có 3 lá chét, dạng lá kép, mọc so le nhau. Lá chét có đặc điểm gồm: Hình dáng trứng rộng, chia thùy, đường mép còn nguyên, phần đầu lá nhọn dài, độ rộng lá khoảng 5 – 12cm, chiều dài là 7 – 15cm.

▶️ Hoa: Thường mọc ở phần kẽ lá, mọc thành từng chùm dài khoảng 15 – 30cm. Hoa có màu xanh tím hoặc xanh lơ, mùi hương dịu nhẹ. Đài hoa có dáng chuông, màu vàng và có lông áp sát.

▶️ Quả: Giống họ đậu, trái dài tầm 8cm, dáng dẹt, giữa các hạt sẽ bị thắt lại và vỏ ngoài có nhiều lông màu nâu.

▶️ Củ: Bộ rễ của sắn dây rất phát triển, nên hình thành nhiều rễ có hiện tượng phình to, bên trong chứa nhiều tinh bột đó gọi là củ. Dáng hình trụ hoặc hình thoi, thuôn dài, vỏ màu nâu, phần thịt màu trắng tinh chứa nhiều dinh dưỡng.

Công dụng của cây sắn dây

✅ Cây sắn dây có giá trị kinh tế cao, bà con thường thu hoạch phần củ là chính, một cân sắn dây khi đã được sơ chế và biến thành từng cục tinh bột trắng nõn có thể lên đến 1xx đồng/cân. Sau mỗi vụ lúa hoặc có ruộng, vườn để trống bà con ngoài Bắc thường tận dụng để trồng loại cây này để có thêm nguồn thêm nguồn thu nhập.

✅ Ứng dụng trong thực phẩm, bột sắn thường được dùng để hòa pha làm nước giải khát, nấu chè, làm bánh,… với tác dụng chính là để điều hòa nhiệt độ cơ thể, làm mát, bổ sung dinh dưỡng.

✅ Trong y học, cây sắn dây là vị thuốc giúp thanh nhiệt, giải độc, điều trị tiêu chảy, nhức đầu say nắng, sốt, cảm, cao huyết áp và giúp hạ đường huyết. Hoa sắn dây được dùng để giải rượu. Ngoài ra, còn giúp hỗ trợ tim mạch, chống oxy hóa và cải thiện tuần hoàn máu.

✅ Không chỉ phần củ ăn được, phần dây sắn cũng ăn rất ngon, thường tước phần vỏ để ăn, nhai nhả bã, hậu nhai sẽ cảm nhận được vị ngọt thơm đặc trưng của sắn dây, là món ăn vặt tuổi thơ của nhiều thế hệ.

Đặc điểm sinh trưởng của sắn dây

Chu kỳ sinh trưởng của sắn dây kéo dài từ 8 – 10 tháng, thích hợp trồng ở nơi có khí hậu ẩm và có ánh sáng vừa phải. Để củ dễ hình thành, to và đặc ruột nên trồng ở khu vực có đất trồng tơi xốp, thoát nước tốt hoặc có thể tự trộn đất để trồng cây.

Cây sắn dây có sức sống bền bỉ, ít bị sâu bệnh tấn công bởi khả năng chống chịu tốt nên không cần chăm sóc quá kỳ công. Nhưng quá trình canh tác vẫn nên thực hiện, đặc biệt giai đoạn đầu sau khi trồng xong, bà con cần vun xới, làm cỏ và bón phân phù hợp để giúp cây mau nhanh ra rễ, sinh trưởng và phát triển mạnh.

Chọn đúng thời vụ trồng sắn dây ở miền Bắc mang lại lợi ích gì

Khi chọn đúng thời vụ trồng sắn dây miền Bắc sẽ mang lại những lợi ích như sau:

✅ Lựa chọn đúng thời điểm để trồng cây sẽ giúp cây hạn chế bị nhiễm nấm bệnh, sâu, côn trùng xâm nhập, từ đó sẽ giúp năng suất cao hơn, củ sắn to và nhiều tinh bột hơn

✅ Tiết kiệm được nhiều chi phí phun phòng trị sâu bệnh cho cây, hạn chế vấn đề ô nhiễm môi trường hay tồn đọng chất hóa học độc hại trong đất và củ. Cây sẽ ít bị tác động bởi thời tiết, đề kháng khỏe mạnh hơn, giảm những rủi ro trong quá trình canh tác và thụ hoạch.

✅ Trồng đúng vụ còn giúp bà con căn thời gian thu hoạch chuẩn chỉnh, có nguồn cung cấp cho thị trường tiêu dùng kịp thời, giảm thiểu các hao hụt, rủi ro trong việc bảo quản. Từ đó, giúp gia tăng hiệu quả kinh tế, thu hoạch những củ sắn dây chất lượng, đảm bảo năng suất cho nhiều gia đình.

Thời vụ trồng sắn dây ở miền Bắc theo từng vụ mùa

Để cây sinh trưởng khỏe mạnh, thu hoạch sản lượng sắn dây nhiều củ, đảm bảo chất lượng tốt nhất bà con cần lựa chọn đúng thời vụ trồng sắn dây ở miền Bắc. Vụ trồng ở miền Bắc thường được chia thành vụ chính và vụ muộn, mỗi vụ sẽ có thời điểm trồng khác nhau như sau:

▶️ Vụ chính: Thường bắt đầu trồng vào tháng 2 – 3, lúc này khí hậu của mùa xuân mát mẻ, giúp cây sắn dễ thích nghi với môi trường mới, mau ra rễ và phát triển xanh tốt. Cây ưa mát mẻ, nên trồng vào giai đoạn này sẽ tránh được khí hậu nắng nóng cả mùa hè.

▶️ Vụ muộn: Vụ này có thể trồng vào tháng 6 – 7, ưu điểm là có thể tận dụng lượng mưa lớn vào hè kết hợp với chăm sóc đúng cách sẽ giúp cây sắn dây phát triển. Nhưng vụ muộn này vẫn lại đem lại những rủi ro vì thời điểm này dễ xuất hiện các trận mưa bão lớn có thể gây ngập úng, đổ giàn, dập dây hoặc nắng nóng kéo dài khiến củ khó phát triển.

Các lưu ý khi lựa chọn thời vụ trồng sắn dây ở miền Bắc

Không chỉ xác định chính xác thời vụ trồng sắn dây ở miền Bắc, để trồng được sắn dây bà con cần lưu ý một số yếu tố như sau:

➡️ Khí hậu: Cây sắn dây nên trồng ở những nơi phù hợp với điều kiện khí hậu đó. Để tránh khí hậu nắng nóng gay gắt của mùa hè, bà con nên trồng sắn dây vào khoảng từ tháng 2 – 3.

➡️ Đất trồng: Cây không quá kén đất trồng, nhưng sẽ phát triển tốt ở nơi có đất trồng tơi xốp, dinh dưỡng dồi dào, thoát nước tốt, độ pH lý tưởng từ 5,5 – 6,5.

➡️ Khả năng đầu tư: Nếu bà con có nguồn vốn cao, trồng với số lượng lớn để bán ra thị trường thì có thể trồng cả vụ chính lẫn vụ muộn. Còn nếu để trồng nhà ăn, quy mô nhỏ hơn muốn đảm bảo chất lượng tốt nhất, ít rủi ro bà con nên chọn trồng vào vụ chính thôi. Chỉ nên trồng vào vụ muộn khi có khả năng chống được mưa bão, giải quyết tốt các vấn đề về nước tưới, che chắn,…trong mùa này

Cách trồng và chăm sóc cây sắn dây giúp ra nhiều củ

Muốn sắn dây củ to, nhiều bột và đạt năng suất cao, người trồng cần nắm rõ kỹ thuật trồng và chăm sóc đúng cách. Nếu áp dụng đúng quy trình, sắn dây sẽ bén rễ nhanh, sinh trưởng khỏe mạnh và cho ra nhiều củ đạt chuẩn chất lượng.

Chọn giống sắn dây

Bà con có thể tham khảo lựa chọn trồng một trong hai loại sắn dây phổ biến dưới đây:

• Sắn dây ta có đặc điểm củ nhỏ nhưng nhiều bột, cho năng suất cao và thích nghi tốt với nhiều điều kiện khí hậu, đặc biệt thích hợp ở những vùng đất cằn cỗi.
• Ngược lại, sắn dây lai thường cho củ to, ít bột hơn, năng suất trung bình nhưng phát triển tốt trên đất màu mỡ, khí hậu ôn hòa.
• Nếu trồng để lấy bột thì nên chọn giống sắn dây ta, còn nếu trồng để làm dược liệu thì giống sắn dây lai lại phù hợp hơn. Điều kiện tiếp theo, cần ưu tiên chọn giống có khả năng chống chịu với sâu bệnh phổ biến tại địa phương để cây phát triển bền vững.

Làm đất và chuẩn bị hố

• Nhà vườn cần lên luống cao từ 20 – 30cm, rộng khoảng 1 – 1,2m, rãnh luống rộng 30cm, nhớ cần phải xới tơi xốp đất, bón vôi khử khuẩn và bón lót bằng phân chuồng đã ủ hoai mục trước khi trồng.
• Với hố trồng cần đào hố với khoảng cách 50 – 60cm, theo tỷ lệ: 30 x 30 x 30cm, bón thêm phân chuồng đã ủ hoai mục và phân NPK theo tỷ lệ 1:1.

Tiến hành trồng sắn dây

• Chuẩn bị sẵn hom sắn dây hay còn gọi là dây bánh dẻ có chiều dài khoảng 20 – 30cm, mất mầm có từ 2 – 3 mắt. Đặt hom giống xuống hố và nghiêng góc 45 độ, sau đó lấp kín đất. Hoàn thành xong bà con tưới nước cho cây để duy trì độ ẩm cho đất, giúp kích thích hom giống mau ra rễ.
• Kết hợp làm giàn sẵn cho cây, có thể dựng khung bằng tre hoặc giăng lưới, mỗi hốc cắm từ 2 – 3 cọc để làm đường dẫn cho cây leo lên giàn.

Chăm sóc cây sắn dây

Tuy cây sắn dây là loại cây có sức sống bền bỉ, dễ thích nghi được với môi trường, gần như không phải chăm sóc quá kỹ, nhưng các bước chăm sóc cơ bản như tưới nước, bón phân hay phòng trừ sâu bệnh vẫn nên thực hiện:

✅ Tưới nước: Vào giai đoạn cây đang phát triển khoảng 1 – 2 tháng đầu sau khi trồng, bà con cần tưới nước đều đặn mỗi ngày nhằm duy trì độ ẩm cho đấy. Khi cây bắt đầu quá trình tập trung dinh dưỡng vào củ (trước khi thu hoạch 1 – 2 tháng) cần giảm tần suất tưới nước lại.

✅ Bón phân: Việc bón phân cho cây sắn dây đến lúc thu hoạch vào khoảng 2 – 3 lần. Lần 1 sau khi trồng 1 tháng, bà con sẽ bón phân NPK theo tỷ lệ 10 – 10 – 10. Lần 2 khi cây đã trồng được 3 tháng, cũng bón NPK theo tỷ lệ 15 – 15 – 15. Và lần cuối sau 5 tháng khi đã trồng, bón NPK như lần đầu 10 – 10 – 10. Bà con có thể thay thế phân NPK bằng phân bón sinh học đảm bảo an toàn hơn, hạn chế tình trạng tồn đọng chất hóa học độc hại, điển hình là dòng phân bón sinh học Vi Amen.

✅ Phòng trừ sâu bệnh: Cây sắn dây thường bị rệp, nhện đỏ, sâu đục thân tấn công và nhiễm một số bệnh về nấm. Vậy nên cần áp dụng các biện pháp phòng trừ sớm, vệ sinh vườn thường xuyên, cắt tỉa bỏ những lá và dây có dấu hiệu bị bệnh và áp dụng phun các loại thuốc sinh học bảo vệ môi trường như Mebe Pa (diệt trừ sâu, côn trùng), Phy Fusaco (chuyên diệt nấm).

Thu hoạch cây sắn dây

Sau trồng khoảng từ 9 – 12 tháng, bà con tiến hành đi thu hoạch củ sắn dây. Thời điểm thu hoạch được là khi cây sắn dây có các dấu hiệu như: Lá chuyển vàng, thân sắn héo đi, bới kiểm tra củ thấy nứt nhẹ phần vỏ.

Khi thu hoạch, cần dùng cuốc hoặc thuổng thao tác nhẹ nhàng để tránh làm đứt hay gây tổn thương lên củ. Nhấc từ từ dây sắn lên khỏi hố, tránh làm đứt vì sẽ rất khó để lấy còn nguyên vẹn. Cắt đi phần thân và lá, tách từng củ sắn sau đó đem rửa sạch với nước và tiến hành các bước sơ chế sau để tạo thành phẩm bột sắn dây và đem đi tiêu thụ.

🚨 Lưu ý: Không nên thu hoạch khi dây sắn dây vẫn chưa già hay vẫn chưa có các biểu hiện thu hoạch được. Cũng không nên thu hoạch quá muộn vì sẽ khiến củ bị già, cứng, nhiều sơ, lúc này bột thành phẩm sẽ rất ít và không đảm bảo chất lượng. Nên thu hoạch vào những ngày nắng ráo để tránh bị nấm mốc.

Qua các thông tin phía trên của bài viết, đã giúp quý bà con đã biết chính xác thời vụ trồng sắn dây ở miền Bắc nên trồng vào vụ mùa nào là tốt nhất. Qua đó, cần biết lưu ý những gì, các yếu tố nào cần thiết để cây thích nghi tốt, biết cách trồng và chăm sóc cây sắn dây. Sinh học AQ hy vọng, nội dung trên sẽ giúp những ai đang trồng hay chuẩn bị trồng sắn dây có thể trang bị thật tốt các kiến thức trồng trọt nhằm tạo ra những củ sắn chất lượng, nhiều tinh bột.