Thời vụ trồng lặc lày ở miền Bắc? Khi nào thu hoạch?

Thời vụ trồng lặc lày ở miền Bắc thường bắt đầu từ khoảng tháng 10 đến tháng 12 dương lịch, khi thời tiết se lạnh, đất có độ ẩm và ánh nắng nhẹ là điều kiện phù hợp để cây bén rễ, sinh trưởng mạnh. Sau khoảng 2 tháng gieo trồng, cây lặc lày đã cho thu hoạch quả và được chế biến thành nhiều món ăn đặc sản ở núi rừng Tây Bắc nước ta. Vậy quả lặc lày là quả gì, có đặc điểm như thế nào, và nên trồng vào tháng mấy ở miền Bắc để đạt năng suất tốt nhất? Hôm nay bà con hãy cùng AQ Bice tham khảo các thông tin chi tiết hơn về quả lặc lày, thời vụ và cách gieo trồng với những nội dung trong bài viết dưới đây nhé!

Giới thiệu chung về thời vụ trồng lặc lày ở miền Bắc

Quả lặc lày hay còn được gọi là mướp rừng, mướp Mường, hay lặc lè,… từ lâu đã là món ăn quen thuộc của đồng bào vùng núi Tây Bắc với hương vị ngọt thanh, dễ chế biến và có nhiều công dụng cho sức khỏe. Không chỉ là món ăn quen thuộc của người Thái và người Mường, quả lặc lày còn dần trở thành đặc sản được nhiều người tìm mua tại các chợ quê và cửa hàng rau sạch.

Với điều kiện khí hậu phù hợp, đất trồng tơi xốp và giàn leo chắc chắn, mọi người hoàn toàn có thể bắt đầu gieo trồng tại vườn nhà cho thu hái quả ngọt, bổ dưỡng. Trong đó, thời vụ trồng lặc lày ở miền Bắc thường rơi vào tháng 10 đến tháng 12 để thu hoạch quả đạt chất lượng ngon nhất. Dù trồng ở vùng núi hay đồng bằng, cây lặc lày vẫn phát triển tốt, dễ chăm sóc và đặc biệt phù hợp với những người muốn thử sức trồng rau sạch tại nhà.

Quả lặc lày là quả gì? Đặc điểm và phân loại

Quả lặc lày là một loại quả quen thuộc trong ẩm thực của người dân tộc vùng cao Tây Bắc. Lặc lày không phổ biến rộng rãi ở các chợ miền xuôi như các loại rau củ khác mà thường tập trung chủ yếu ở các tỉnh trung du, miền núi phía Bắc với hương vị thanh mát, hình dáng lạ mắt và là món ăn quen thuộc trong ẩm thực truyền thống của đồng bào dân tộc Thái, Mường, Dao…

Đặc điểm quả lặc lày

▶️ Về hình dáng quả lặc lày có thân quả dài, hình trụ, hai đầu thon nhỏ và phần giữa hơi phình ra. Trên vỏ có những đường sọc màu trắng hoặc xanh nhạt xen kẽ với nền xanh đậm của lớp vỏ ngoài.

▶️ Quả non có vị ngọt dịu, thịt mềm, không đắng như một số loại mướp hay bầu khác. Khi quả già thì phần thịt sẽ cứng hơn và kém ngon, nên thường người ta thu hoạch ở giai đoạn quả còn non.

▶️ Loại quả này có nhiều tên gọi tùy theo vùng miền, trong đó ở một số nơi người ta gọi là lặc lè, mướp Mường, hay mướp Nhật. Có nơi gọi là mướp rừng vì loại cây này trước đây mọc tự nhiên trong rừng, không cần chăm bón nhiều vẫn sinh trưởng khỏe và cho quả rất sai.

Phân loại các giống lặc lày

Lặc lày có hai loại phổ biến:

• Loại trái ngắn: Quả dài khoảng 10 đến 15cm, thường mọc thành chùm, có phần thịt mềm, ít xơ, thích hợp để xào, nấu canh với vị ngọt thanh.
• Loại trái dài: Thân quả dài mảnh và mềm, thường có hình dáng uốn lượn như rắn, vì vậy ở một số nơi người ta gọi là mướp rắn hay bầu rắn.

Những món ăn được chế biến từ quả lặc lày

Quả lặc lày không chỉ là một món ăn dân dã mà còn rất bổ dưỡng, thường dùng để xào với tỏi, xào trứng, nấu canh tôm, canh thịt bằm,… Một số nơi luộc chín lặc lày rồi chấm mắm tỏi, ăn vào mùa hè giúp thanh nhiệt, giải độc, rất phù hợp với người ăn uống theo chế độ lành mạnh.

Ngoài ra, quả lặc lày còn có công dụng làm mát gan, tốt cho tiêu hóa, đặc biệt là khi ăn trong mùa hè hoặc sau những bữa ăn nhiều dầu mỡ. Một số lợi ích nổi bật của mướp Nhật gồm có:

• Giúp giải độc cơ thể, thanh lọc máu, hỗ trợ loại bỏ các độc tố tích tụ trong cơ thể một cách tự nhiên.
• Giúp giảm cholesterol xấu, góp phần cải thiện sức khỏe tim mạch, phòng ngừa các bệnh về tim.
• Hỗ trợ giảm các vấn đề về hệ thực vật đường ruột, giúp cân bằng hệ vi sinh trong ruột.
• Giúp ngăn ngừa bệnh đái tháo đường bằng cách ổn định lượng đường trong máu.
• Có tác dụng dưỡng ẩm, chăm sóc tóc và da, giúp làm đẹp tự nhiên từ bên trong.

Quả lặc lày trồng ở đâu? Điều kiện sinh trưởng của cây lặc lày

Lặc lày là loại cây dễ trồng, ít khi bị sâu bệnh và thích hợp với những vùng có khí hậu mát mẻ, đất canh tác tơi xốp và thoát nước tốt. Ở nước ta loại quả này thường được trồng nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc như: Lào Cai, Yên Bái, Sơn La, Lạng Sơn, Hòa Bình, Điện Biên,…

Mọi người cũng có thể gieo trồng lặc lày ở các vùng đồng bằng, trung du, hay tại vườn nhà hoặc sân thượng nếu có điều kiện ánh nắng và giàn leo phù hợp cho cây sinh trưởng.

Những yêu cầu sinh trưởng của cây lặc lày như sau:

• Cây lặc lày thuộc họ bầu bí, là cây thân leo và có khả năng phát triển mạnh trong mùa mưa, ưa ánh sáng và độ ẩm cao.
• Khi trồng lặc lày cần đảm bảo chuẩn bị đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng, có thể trộn thêm phân chuồng hoai mục để tăng độ phì.
• Vì cây leo nhanh nên cần làm giàn chắc chắn để thân bò lên, giúp cây phát triển khỏe, hoa dễ đậu quả hơn.

Thời vụ trồng lặc lày ở miền Bắc là khi nào?

Miền Bắc có khí hậu đặc trưng với bốn mùa rõ rệt, trong đó thời vụ trồng cây lặc lày theo kinh nghiệm canh tác của bà con ở đây thường rơi vào khoảng từ tháng 10 đến tháng 12 hàng năm. Đây là thời điểm chuyển mùa từ thu sang đông với khí hậu mát mẻ, ánh sáng mặt trời không quá gắt, rất phù hợp để cây lặc lày sinh trưởng khỏe mạnh, cho thu hoạch sai quả.

Mặc dù cây lặc lày có thể được trồng quanh năm ở một số vùng, tuy nhiên nếu gieo trồng đúng thời vụ cuối năm, cây sẽ phát triển tốt hơn, giảm thiểu tối đa các loại sâu bệnh thường gặp, đồng thời tận dụng được nguồn ánh sáng và nhiệt độ phù hợp, tạo điều kiện cho cây ra hoa, đậu quả đều đặn trong vài tháng.

Chuẩn bị hạt giống và thực hiện gieo trồng lặc lày tại nhà

Để trồng cây lặc lày đạt năng suất cao, sau đây AQ Bice sẽ hướng dẫn mọi người các bước chuẩn bị hạt giống, đất trồng và gieo trồng đúng kỹ thuật gồm có.

Chuẩn bị đất và chậu trồng

▶️ Cây lặc lày sinh trưởng tốt nhất trên nền đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt. Nên ưu tiên trồng trên đất thịt nhẹ, đất phù sa ven sông, đất pha cát và thực hiện xử lý đất trước khi trồng khoảng 7–10 ngày. Bà con tiến hành làm đất kỹ, lên luống hoặc đào hố trồng và bón lót bằng phân chuồng hoai mục kết hợp với vỏ trấu, xơ dừa, mùn hữu cơ,…

▶️ Trường hợp mọi người không có nhiều diện tích đất trống, có thể sử dụng các chậu trồng lớn, thùng xốp để tận dụng không gian như ban công, sân thượng. Chậu trồng cần đủ rộng và sâu để rễ cây phát triển tốt, đồng thời đất phải tơi xốp, thoát nước nhanh, tránh úng nước gây hại cho rễ.

Xử lý hạt giống lặc lày

▶️ Hạt giống lặc lày có lớp vỏ khá cứng, do đó trước khi gieo mọi người cần thực hiện quy trình ngâm ủ đúng cách để hạt dễ nảy mầm. Cách làm phổ biến là ngâm hạt trong nước ấm khoảng 4 tiếng để lớp vỏ mềm ra và hạt trương nở, sau đó ủ trong khăn ẩm qua đêm nhằm kích thích hạt nảy mầm nhanh hơn.

▶️ Khi hạt đã nứt vỏ, nhú mầm, tiến hành gieo trực tiếp vào đất hoặc ươm trước trong các bầu đất nhỏ rồi mới đem trồng ra ngoài. Việc ươm cây con sẽ giúp kiểm soát tỷ lệ nảy mầm cao hơn và bảo vệ cây non khỏi điều kiện thời tiết xấu ban đầu.

Kỹ thuật gieo trồng lặc lày

▶️ Trường hợp trồng theo hốc, bà con nên đào hố kích thước khoảng 30 x 30 x 30 cm. Khoảng cách cây cách cây từ 1 đến 1,5m giúp cây lặc lày có không gian leo giàn và quang hợp tốt, giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh do cây quá chen chúc, tạo điều kiện cho việc chăm sóc, tưới nước thuận tiện hơn.

▶️ Sau khi gieo hạt vào đất ẩm, tơi xốp, mọi người cần giữ ẩm đất bằng cách tưới nước nhẹ nhàng hàng ngày. Trong khoảng 2-3 tuần đầu, cây lặc lày sẽ phát triển nhanh chóng và đạt chiều cao khoảng 20-30 cm. Lúc này cần làm giàn leo để cây có điểm tựa phát triển thân, lá và quả.

Hướng dẫn làm giàn và chăm sóc cho cây lặc lày

➡️ Khi cây lặc lày đạt chiều cao 20-30cm, mọi người có thể làm giàn leo cho cây bằng tre, gỗ, hoặc sắt tùy điều kiện thực tế, đảm bảo độ chắc chắn và thông thoáng phù hợp để cây không bị úng, héo lá.

➡️ Trong giai đoạn cây leo giàn, việc tưới nước đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Mỗi ngày mọi người nên tưới 2 lần vào sáng sớm và chiều mát. Hạn chế việc tưới vào buổi tối dễ tạo điều kiện cho vi khuẩn và nấm phát triển gây bệnh cho cây.

➡️ Kết hợp bón phân hữu cơ kết hợp với một ít phân đạm để cây phát triển nhanh, xanh tốt và ra nhiều hoa, quả.

➡️ Khi cây bắt đầu ra hoa, mọi người nên thực hiện tỉa bớt lá gần hoa và quả non để ánh sáng chiếu vào tốt hơn, giúp quả lớn nhanh, đẹp mắt.

➡️ Bên cạnh đó, có thể áp dụng phương pháp thụ phấn nhân tạo bằng cách lấy phấn hoa từ hoa đực chuyển sang hoa cái sẽ nâng cao tỷ lệ đậu quả, tăng năng suất thu hoạch.

Thời gian thu hoạch quả lặc lày là khi nào?

✅ Trung bình chỉ trong vòng khoảng hơn 2 tháng sau khi gieo hạt, mọi người đã có thể thu hái quả lặc lày. Tuy nhiên thời gian này có thể dao động tùy thuộc vào điều kiện chăm sóc, khí hậu và đặc điểm thổ nhưỡng của từng vùng.

✅ Thời vụ trồng cây lặc lè ở miền Bắc chủ yếu là từ tháng 10 đến tháng 1 năm sau, cây sẽ có điều kiện phát triển thuận lợi, sinh trưởng khỏe mạnh. Nhờ đó, vào khoảng tháng 1 đến tháng 4 vào mùa xuân và đầu hè, bà con sẽ thu hoạch được những quả lặc lày tươi ngon, giải nhiệt trong những ngày nắng nóng.

✅ Ưu điểm nổi bật của cây lặc lày là thời gian thu hoạch ngắn cùng với khả năng cho quả liên tục trong vòng 2 đến 3 tháng sau đó giúp mọi người hái quả và sử dụng đều đặn, sai quả.

Khép lại bài viết, chúng tôi hy vọng rằng quý bà con sẽ hiểu rõ hơn về thời vụ trồng lặc lày ở miền Bắc cũng như áp dụng tốt các kỹ thuật chăm sóc, làm giàn leo để giúp cây lặc lày phát triển khỏe mạnh, cho quả sai trĩu, tươi ngon ngay tại vườn nhà mình nhé.