Rầy chổng cánh trên cây có múi: Nhận diện, phòng trừ tận gốc

Rầy chổng cánh trên cây có múi là một dịch hại cực kỳ nguy hiểm vì chúng có tốc độ sinh sản nhanh, khả năng di chuyển rộng trên vườn. Đặc biệt chúng còn là nguyên nhân chính gây ra bệnh vàng lá gân xanh trên cây, gây ảnh hưởng lớn đến năng suất và chất lượng trái cây thu hoạch. Việc hiểu rõ các đặc điểm hình thái, tập tính và vòng đời của rầy chổng cánh sẽ giúp bà con nhận diện chính xác chúng và áp dụng các biện pháp canh tác để bảo vệ vườn trồng được khỏe mạnh, đạt năng suất cao. Mời quý bà con cùng tham khảo các thông tin chi tiết về cách diệt rầy chổng cánh cùng AQ Bice trong bài viết sau.

Tổng quan về rầy chổng cánh trên cây có múi

Rầy chổng cánh trên cây có múi (Diaphorina citri) tấn công các loại cây như cam, quýt, chanh, bưởi. Loài rầy này không chỉ gây hại trực tiếp trên vườn cây mà còn là trung gian truyền bệnh vàng lá gân xanh khiến cây còi cọc, năng suất giảm mạnh và có thể dẫn đến chết cây.

Đặc điểm của rầy chổng cánh trên cây có múi

Rầy chổng cánh hại cây có múi kích thước cơ thể chỉ từ 2,5 đến 3 mm, có màu nâu xám, phần đầu và ngực thường sẫm hơn. Cánh có màu nâu vàng, trong suốt, bên có một vệt trắng kéo dài từ gốc đến chóp cánh.

Khi chúng đậu trên lá, phần bụng chổng lên, cánh và thân tạo thành góc khoảng 30–45 độ so với mặt lá, khác biệt rõ rệt với các loài rầy khác thường nằm song song với bề mặt lá.

Vòng đời của rầy chổng cánh trên cây có múi

▶️ Vòng đời của rầy chổng cánh chỉ từ 28 đến 32 ngày, tùy thuộc vào điều kiện nhiệt độ, độ ẩm và nguồn thức ăn. Chúng phát triển nhanh và sinh sản mạnh, rất dễ bùng phát thành dịch nếu không được kiểm soát, đặc biệt vào thời điểm cây ra đọt non.

▶️ Mỗi con rầy cái có thể đẻ từ 200 đến 800 trứng, và trứng nở sau 3–7 ngày, tùy nhiệt độ môi trường. Trứng của rầy có hình trái lê, rất nhỏ khoảng 0,3 mm, có màu vàng nhạt khi mới đẻ, chuyển sang màu cam khi sắp nở. Trứng thường được đẻ thành chùm ở nách lá non hoặc trên các chồi non, nơi có nguồn dinh dưỡng dồi dào cho ấu trùng sau khi nở.

▶️ Giai đoạn ấu trùng kéo dài từ 18 đến 25 ngày, trải qua 5 lần lột xác. Ấu trùng rầy chổng cánh có màu vàng nhạt lúc mới nở, sau đó chuyển dần sang màu xanh lục, nâu vàng khi trưởng thành. Cơ thể ấu trùng có hình bầu dục dẹt, kích thước khoảng 0,25–1,7 mm tùy theo tuổi.

▶️ Sau đó rầy hóa nhộng và phát triển thành rầy trưởng thành. Rầy trưởng thành có tuổi thọ khoảng 1–2 tháng, chúng hoạt động mạnh nhất vào sáng sớm và chiều mát, có khả năng bay xa, dễ dàng di chuyển giữa các vườn cây, và lan truyền nhanh bệnh vàng lá gân xanh trên diện rộng.

▶️ Trong điều kiện khí hậu nhiệt đới, mỗi năm rầy có thể sinh ra từ 12 đến 14 thế hệ, khiến việc phòng trừ chúng trở nên rất khó khăn nếu không có biện pháp quản lý tổng hợp.

Rầy chổng cánh trên cây có múi thường xuất hiện vào thời điểm nào?

Rầy chổng cánh trên cây có múi thường xuất hiện và gây hại nặng nề nhất vào các đợt cây ra đọt non (lộc non, chồi non):

➡️ Chúng rất thích hút chích nhựa ở đọt non, lá non, trên những lá già thì chúng không chích hút được.

➡️ Những con rầy trưởng thành sẽ bay đi tìm những đọt non vừa mới nhú để đẻ trứng vào trong đó.

➡️ Những con rầy non sẽ bám chặt vào các đọt non, lá non để chích hút nhựa và lớn lên. Đây chính là giai đoạn mà chúng gây hại mạnh nhất, làm đọt non xoăn tít, chùn lại và cũng là lúc chúng truyền bệnh vàng lá greening.

🚨 Lưu ý: Trong năm, các thời điểm cây thường ra đọt non rộ nhất là vào đầu mùa mưa và sau đợt bón phân, tưới nước (ví dụ như đợt lộc xuân sau Tết). Đây chính là những “thời điểm vàng” mà bà con phải tích cực thăm vườn, kiểm tra kỹ các đọt non để phát hiện và phun thuốc trừ rầy chổng cánh kịp thời.

Hậu quả do rầy chổng cánh trên cây có múi gây ra như thế nào?

• Nếu không diệt rầy chổng cánh từ sớm, chúng sẽ gây hại cho cây có múi theo hai cơ chế chính: gây hại trực tiếp và truyền bệnh vàng lá gân xanh.
• Cả rầy non (ấu trùng) và rầy trưởng thành đều chích hút nhựa từ lá và đọt non, khiến cho phần chồi non bị khô, lá xoăn lại và rụng sớm. Vườn cây suy yếu, ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và ra hoa đậu quả.
• Rầy chổng cánh là môi giới truyền vi khuẩn Candidatus Liberibacter asiaticus, tác nhân gây bệnh vàng lá gân xanh trên cây có múi. Khi rầy chích hút trên cây bị bệnh, vi khuẩn sẽ xâm nhập và tồn tại trong tuyến nước bọt của rầy sau đó truyền sang cây khỏe khi rầy tiếp tục chích hút.
• Cây bị nhiễm bệnh sẽ biểu hiện triệu chứng như lá vàng loang lổ, gân lá vẫn xanh, trái nhỏ, bị méo, vị đắng, rụng sớm, thậm chí vườn cây bị khô cành, chết dần.

Biện pháp phòng trừ rầy chổng cánh trên cây có múi không dùng thuốc

Để kiểm soát côn trùng hiệu quả, nhà vườn cần áp dụng đồng bộ biện pháp phòng trừ rầy chổng cánh, nhằm duy trì hệ sinh thái cân bằng trong vườn cây có múi.

✅ Trước hết, bà con cần ưu tiên trồng cây sạch bệnh, lựa chọn giống cây có nguồn gốc rõ ràng. Cây khỏe mạnh sẽ có khả năng chống chịu tốt hơn trước sự tấn công của rầy và mầm bệnh.

✅ Cắt tỉa cành thường xuyên và tạo tán thông thoáng cho cây sẽ hạn chế nơi trú ngụ của rầy chổng cánh.

✅ Bảo vệ các loài thiên địch tự nhiên của rầy chổng cánh như kiến vàng, bọ rùa, nhện bắt mồi, ong ký sinh giúp kiểm soát quần thể rầy một cách tự nhiên.

✅ Tạo điều kiện thuận lợi cho các loài thiên địch phát triển bằng cách hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu phổ rộng, trồng cây đa dạng trong vườn và duy trì môi trường sinh thái cân bằng.

✅ Trồng cây chắn gió xung quanh vườn giúp ngăn chặn sự di chuyển của rầy từ khu vực khác bay đến như ổi, nguyệt quế hoặc cây thân gỗ có tán rậm.

✅ Ngoài ra mọi người có thể trồng xen canh các cây không phải ký chủ của rầy chổng cánh cũng góp phần làm giảm nguồn thức ăn và nơi sinh sản của chúng.

✅ Cần thường xuyên kiểm tra vườn, nhất là trong mùa mưa khi thời điểm rầy phát triển mạnh, để kịp thời áp dụng các biện pháp phòng trừ trước khi rầy lây lan diện rộng.

✅ Khi thấy các biểu hiện trên cây như lá non xoăn vàng hoặc có rầy xuất hiện, cần tiến hành xử lý ngay bằng cách cắt bỏ cành bị nhiễm nặng và phun thuốc trừ rầy chổng cánh để phòng trị nhanh chóng.

Thuốc sinh học đặc trị rầy chổng cánh trên cây có múi Mebe Pa

Bên cạnh các biện pháp phòng ngừa, bà con có thể áp dụng kết hợp với các dòng sản phẩm thuốc đặc trị rầy chổng cánh sinh học an toàn cho vườn cây. Trong đó, sử dụng thuốc trị rầy chổng cánh Mebe Pa từ AQ Bice vào thời điểm thích hợp, song song với việc bảo vệ thiên địch sẽ giúp nhà vườn duy trì cân bằng sinh thái, giảm số lượng rầy trong vườn hiệu quả hơn với hướng dẫn như sau:

Thành phần của thuốc trị rầy chổng cánh hại cây có múi Mebe Pa

✅ Metarhizium sp: 1×10^6 CFU/g

✅ Beauveria sp: 1×10^5 CFU/g

✅ Paecilomyces spp: 1×10^5 CFU/g

✅ Mebe Pa được bổ sung thêm nấm xám – Verticillium sp, Nấm tím – Paecilomyces sp,… virus NPV và hoạt chất sinh học đặc hiệu nhằm nâng cao hiệu quả phòng trừ rầy chổng cánh, nhện đỏ, côn trùng chích hút trên vườn.

Công dụng của thuốc trị rầy chổng cánh hại cây có múi Mebe Pa

✅ Mebe Pa giúp kiểm soát số lượng và tiêu diệt dứt điểm rầy chổng cánh, nhện đỏ, rầy, rệp, côn trùng chích hút hiệu lực kéo dài.

✅ Tiêu diệt triệt để tất cả các giai đoạn của rầy chổng cánh gây hại trong vườn nhà.

✅ Các vi nấm nhiễm vào cơ thể côn trùng từ đó mọc tơ và sinh bào tử đốt bụng, đốt chân làm cho chúng ngừng ăn rồi chết cứng. Các bào tử này sẽ có khả năng lây nhiễm tự phát tán ra bầy đàn côn trùng gây hại.

✅ Phòng trừ hiệu quả, bền vững và an toàn cho nông sản.

✅ Hoạt chất sinh học và NPV nhanh chóng tiêu diệt nhiều loại côn trùng, sâu hại.

Hướng dẫn sử dụng thuốc trị rầy chổng cánh hại cây có múi Mebe Pa

✅ Phun trị rầy chổng cánh: Pha 20g Mebe Pa hòa cùng 20 lít nước sạch, phun ướt đều thân – cành – tán lá, vị trí mặt sau của lá và vùng dưới khu vực tán ở vườn cây có múi, sử dụng cách nhau 5 – 10 ngày/lần.

✅ Phun phòng rầy chổng cánh: Pha 10g Mebe Pa hòa cùng 20 lít nước thực hiện phun đều ướt cả hai mặt lá, thân cây và vị trí vùng dưới tán cây định kỳ 15-30 ngày/lần (3-5 lần/vụ) để đạt hiệu quả phòng trừ tốt nhất.

Thông qua nội dung bài viết từ AQ Bice, chúng tôi khuyến khích bà con áp dụng các biện pháp phòng trừ tổng hợp, bao gồm các công tác chăm sóc vườn cây đúng cách, khuyến khích sự phát triển của thiên địch và sử dụng thuốc trừ rầy chổng cánh hiệu quả, an toàn. Việc hiểu rõ về vòng đời và đặc điểm của rầy chổng cánh trên cây có múi sẽ giúp mọi người canh tác tốt hơn, phòng trừ chúng tấn công gây hại, và góp phần bảo vệ năng suất và chất lượng cho vườn cây.