Cách trồng đậu nành tại nhà: Hướng dẫn chi tiết từng bước

Cách trồng đậu nành đúng kỹ thuật và chăm sóc phù hợp với điều kiện canh tác ở địa phương giúp đảm bảo năng suất cao vụ mùa cho bà con, đem lại lợi nhuận ổn định. Đậu nành không chỉ là loại cây trồng giàu dinh dưỡng mà còn có vai trò quan trọng đối với quá trình cải tạo đất và nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp.

Vậy trồng đậu nành vào tháng mấy là phù hợp? Làm sao để chuẩn bị đất, gieo hạt, chăm bón cho cây đúng cách? Bài viết dưới đây từ AQ Bice sẽ hỗ trợ bà con thực hiện cách trồng đậu nành từ hạt phù hợp cho canh tác tại nhà hoặc những ai muốn mở rộng quy mô canh tác với các nội dung sau.

Tổng quan về cách trồng đậu nành

Đậu nành (hay còn gọi là đậu tương) là một trong những loại cây trồng phổ biến ở nước ta, mang lại nhiều giá trị về mặt dinh dưỡng và ứng dụng phong phú trong đời sống hàng ngày. Các sản phẩm từ đậu nành như sữa đậu nành, đậu phụ, tương, nguyên liệu thức ăn chăn nuôi,…

Những ưu điểm khi áp dụng cách trồng đậu nành trong sản xuất nông nghiệp quy mô lớn lẫn khi trồng đậu nành tại nhà với mục đích phục vụ tiêu dùng như sau.

• Thời gian sinh trưởng của cây đậu nành khá ngắn, trung bình từ 70 đến 100 ngày, thích hợp luân canh sau vụ lúa.
• Hạt đậu có nhiều ứng dụng trong chế biến thực phẩm, công nghiệp, thức ăn gia súc.
• Bổ sung đạm cho đất nhờ khả năng cố định đạm từ không khí thông qua nốt sần ở rễ cây.
• Phù hợp với nhiều loại đất và điều kiện khí hậu khác nhau trên khắp cả nước.

Thời vụ trồng đậu nành vào tháng mấy cho năng suất cao?

Lựa chọn đúng thời vụ trồng đậu nành phù hợp với từng vùng miền, khí hậu để thu hoạch đạt năng suất cao cụ thể như sau:

Vụ Xuân

• Miền Bắc (đồng bằng, trung du, miền núi) thường gieo hạt từ 15/1 đến 15/3. Không nên gieo muộn vì khi cây ra hoa, kết trái sẽ gặp mưa xuân kéo dài hoặc nắng nóng sẽ ảnh hưởng đến năng suất. Riêng vùng Đồng bằng sông Hồng thời điểm gieo tốt nhất là từ 20/2 đến 10/3.
• Bắc Trung Bộ nên gieo từ 20/1 đến 10/2. Gieo sớm để tránh gió Lào cuối tháng 4 làm khô hạn, ảnh hưởng đến giai đoạn ra hoa.
• Tây Bắc Bộ gieo từ 1/3 đến 20/3 do nhiệt độ vùng này thường thấp hơn so với các vùng khác.
• Nam Trung Bộ nên gieo hạt từ 10/1 đến 30/1 khi thời tiết mát mẻ đầu năm.
• Đồng bằng sông Cửu Long có thời gian gieo từ cuối tháng 2 đến đầu tháng 3, khi thời tiết đã khô ráo hơn sau mùa nước nổi.

Vụ Hè

• Các tỉnh phía Bắc có đất màu chuyên canh gieo từ 25/5 đến 20/6.
• Đất ruộng lúa 2 vụ nên gieo từ 25/5 đến 15/6, sau khi thu hoạch vụ lúa xuân.
• Miền Đông Nam Bộ nên gieo từ 25/4 đến 10/5 là thời điểm đầu mùa mưa, thuận lợi cho cây sinh trưởng.

Vụ Hè Thu

• Miền núi phía Bắc gieo từ 10/7 đến 25/7 khi thời tiết còn nắng, đất chưa quá ẩm ướt.
• Các tỉnh Bắc Trung Bộ gieo từ 15/6 đến 10/7, phù hợp với giai đoạn đầu mùa mưa.
• Miền Đông Nam Bộ gieo từ 1/8 đến 15/8 vào giữa mùa mưa.
• Tây Nguyên và Nam Bộ gieo từ 15/5 đến 31/5 với thời điểm đầu mùa giúp cây bén rễ nhanh, tiết kiệm nước tưới.

Vụ Đông

• Đồng bằng sông Hồng gieo từ 1/9 đến 5/10.
• Duyên hải miền Trung gieo từ 15/9 đến 20/9.
• Đồng bằng sông Cửu Long gieo chủ yếu trong mùa khô, khoảng tháng 12 để tránh ngập úng và nấm bệnh.

Chuẩn bị đất trước khi thực hiện cách trồng đậu nành

▶️ Đậu nành không kén đất nhưng để cây phát triển tốt cần chọn loại đất tơi xốp, có khả năng giữ ẩm và thoát nước tốt như đất thịt nhẹ, đất cát pha hoặc phù sa ven sông. Những vùng đất bị chua cần xử lý bằng cách bón vôi bột trước khi trồng từ 10 đến 15 ngày. Bà con có thể xử lý đất bằng giải pháp sinh học Bio Soil từ AQ Bice để thay thế vôi bột đồng thời cải tạo đất trước khi trồng hiệu quả hơn.

▶️ Trước khi gieo hạt, cày bừa kỹ để làm tơi đất, diệt sạch cỏ dại và lên luống cao khoảng 20 đến 25 cm, mặt luống rộng từ 1 m đến 1,2 m, rãnh thoát nước giữa các luống rộng từ 30 đến 35 cm để tránh ngập úng khi mưa lớn.

▶️ Trường hợp canh tác trên đất lúa sau thu hoạch, bà con có thể tận dụng nền đất cũ để gieo hạt vào gốc rạ, giúp tiết kiệm công làm đất. Nếu trồng trên vùng đất dốc, nên thiết kế băng chắn xói mòn và hệ thống thoát nước phù hợp giúp bảo vệ đất và cây trồng.

Hướng dẫn chi tiết cách trồng đậu nành đúng kỹ thuật

Đối với kỹ thuật trồng đậu nành, bà con cần chú ý các bước xử lý và gieo hạt đúng cách như sau:

Lựa chọn giống và xử lý hạt trước khi gieo trồng đậu nành

▶️ Đối với cách trồng đậu nành từ hạt, bà con cần chọn giống phù hợp với điều kiện khí hậu ở từng địa phương. Một số giống phổ biến có năng suất tốt, kháng bệnh cao như DT84, DT2008, ĐT12…

▶️ Trước khi gieo, xử lý hạt giống kỹ lưỡng bằng cách phơi dưới nắng nhẹ từ 3 đến 5 tiếng để kích thích quá trình nảy mầm. Không gieo hạt vào những ngày mưa to dễ khiến cho hạt bị trương nước dẫn đến thối, giảm tỷ lệ nảy mầm. Việc xử lý hạt giống đúng cách giúp gia tăng khả năng kháng bệnh cho cây ngay từ đầu vụ.

Các phương pháp gieo hạt đậu nành

Tùy theo điều kiện đất đai và phương pháp canh tác, mọi người có thể áp dụng một trong ba phương pháp chính: gieo theo hàng, gieo vãi hoặc gieo vào gốc rạ.

▶️ Trong đó, gieo theo hàng là cách phổ biến và dễ áp dụng nhất. Đảm bảo khoảng cách giữa các hàng từ 30 đến 40cm, hốc cách hốc từ 7 đến 12cm, mỗi hốc gieo từ 2 đến 3 hạt. Với phương pháp này giúp quá trình chăm sóc, xới xáo và phòng trừ sâu bệnh thuận tiện hơn, đặc biệt thích hợp khi trồng đậu nành tại nhà.

▶️ Ngoài ra, phương pháp gieo vãi thường được áp dụng ở vùng đất cao. Sử dụng số lượng giống 80 – 90 kg/ha, chia hạt cho từng luống hoặc băng để rắc cho đều. Sau khi rải đều hạt cần phủ một lớp đất mỏng và duy trì độ ẩm.

▶️ Phương pháp gieo vào gốc rạ sau khi thu hoạch lúa được áp dụng bằng gạt nhẹ gốc rạ sang bên và gieo hạt vào kẽ giữa gốc rạ và đất. không gieo vào chính giữa gốc vì sẽ khó nảy mầm. Sau khi gieo 5 đến 7 ngày, cần kiểm tra và tiến hành tỉa dặm lại ở những chỗ hạt không mọc. Mật độ gieo lý tưởng từ 25 đến 50 cây/m² tùy theo giống và mùa vụ.

Chăm sóc cho cách trồng đậu nành đạt năng suất cao

Để quá trình thực hiện cách trồng đậu nành đạt được hiệu quả tối đa, bà con cần đảm bảo các bước chăm sóc đầy đủ và đúng kỹ thuật như sau.

Tưới nước

✅ Duy trì độ ẩm trong đất ở mức 65 đến 70% để cây hấp thụ dinh dưỡng và phát triển hệ rễ. Những thời điểm cần tưới nước nhiều hơn bình thường bao gồm:

• Giai đoạn cây con hình thành bộ rễ và hệ thống thân chính, cây cần nước để phát triển đồng đều.
• Trước khi cây ra hoa và thời kỳ hình thành quả, nuôi quả cần được tưới nước đảm bảo độ ẩm ổn định giúp hạt phát triển đầy đặn, không bị teo lép.

✅ Cách tưới: Nên tưới theo rãnh, để nước ngập khoảng 2/3 chiều cao luống sau đó rút nước ra, tránh đọng nước lâu ngày gây thối rễ. Đối với trồng đậu nành tại nhà, có thể dùng vòi sen tưới nhẹ, tránh xối thẳng làm bật gốc cây con.

Xới xáo và làm cỏ

Việc xới xáo và làm cỏ cần thực hiện định kỳ và đúng thời điểm. Không xới khi đất quá ướt hoặc ngay sau mưa vì dễ làm tổn thương bộ rễ non.

• Lần 1: Tiến hành khi cây có từ 2 đến 3 lá thật, dùng tay hoặc công cụ xới nhẹ xung quanh gốc, vừa làm cỏ vừa giúp đất thoáng khí. Đồng thời tiến hành tỉa cây yếu và kết hợp bón thúc lần đầu.
• Lần 2: Thực hiện khi cây có 5 đến 6 lá thật, tiến hành xới sâu hơn một chút và vun gốc để cây đứng vững, tăng khả năng chống đổ ngã.

Tỉa dặm đảm bảo mật độ trồng lý tưởng

Sau khoảng 5 đến 7 ngày kể từ khi gieo hạt, cần tiến hành kiểm tra mật độ cây. Thực hiện loại bỏ các cây còi cọc, cây nhiễm sâu bệnh hoặc sinh trưởng kém. Sau đó bà con dặm cây mới vào các hốc trống bằng hạt đã xử lý hoặc cây con từ vườn ươm để đảm bảo mật độ từ 25 đến 50 cây/m2 tùy giống.

Bón phân hỗ trợ đậu trái

✅ Bón phân đúng cách nhằm cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cây phát triển. Bà con cần bón thúc lần 1 khi cây có từ 2 đến 3 lá thật và lần 2 khi cây có 5 đến 6 lá, kết hợp với xới xáo và vun gốc để kích thích rễ phát triển.

✅ Đặc biệt trong giai đoạn cây ra hoa rộ cần nhiều dưỡng chất để hỗ trợ quá trình hình thành và giữ hoa, nuôi quả sau này. Bà con có thể bổ sung các dòng sản phẩm sinh học để kích thích cây nở rộ Bloom và bộ đôi Kfruit, Mfruit dưỡng trái đậu khỏe, cho chất lượng cao từ AQ Bice.

Phòng trừ sâu bệnh

✅ Bà con cần theo dõi tình hình sinh trưởng của cây để xử lý kịp thời các loại sâu bệnh phổ biến. Các loại sâu bệnh thường gặp như sâu xám, dòi đục thân, sâu cuốn lá, rệp, sâu đục quả,… và tình trạng bệnh do nấm khuẩn như lở cổ rễ, bệnh gỉ sắt xuất hiện nhiều trong thời tiết ẩm ướt, gây rụng lá sớm, ảnh hưởng đến quá trình chín của hạt.

✅ Cần chọn giống kháng bệnh, luân canh cây trồng để cắt đứt vòng đời sâu hại. Tỉa bớt lá, làm cỏ thường xuyên để tạo độ thoáng, tránh tạo điều kiện cho nấm và rệp phát triển. Sử dụng biện pháp sinh học như Mebe Pa để xử lý côn trùng và Phy FusaCo tiêu diệt nấm khuẩn hiệu quả.

Cách thu hoạch và bảo quản đậu nành đảm bảo chất lượng hạt

Sau khi sinh trưởng kéo dài khoảng 75 đến 100 ngày, cây đậu nành bước vào giai đoạn thu hoạch.

✅ Bà con quan sát thấy 80 đến 90% số quả trên cây đã chuyển sang màu vàng sẫm, phần vỏ quả bắt đầu khô giòn, khi lắc quả nghe tiếng hạt lóc cóc bên trong là thời điểm lý tưởng để thu hoạch. Tiến hành thu hái vào lúc trời nắng, vì độ ẩm cao sẽ khiến hạt dễ nấm mốc và khó bảo quản.

✅ Cách thực hiện: Dùng dao hoặc kéo cắt cây sát gốc, gom thành từng bó nhỏ, đặt lên sân phơi. Phơi từ 2 đến 3 nắng cho cây khô, sau đó tiến hành tuốt hạt bằng tay hoặc sử dụng máy tuốt.

✅ Bảo quản hạt đậu nành: Sau khi tuốt xong, phơi hạt từ 1 đến 2 lần nắng nhẹ cho đến khi đạt độ khô tiêu chuẩn (độ ẩm từ 10 đến 12%). Để hạt nguội 4 đến 6 giờ sau khi phơi trước khi đóng bao. Bảo quản đậu nành nơi khô ráo, tránh ánh sáng trực tiếp, có thể sử dụng gói hút ẩm hoặc dùng tro khô để hút ẩm tự nhiên.

Hy vọng với các hướng dẫn chi tiết từ cách trồng đậu nành mà AQ Bice đã đề cập trong bài viết sẽ hỗ trợ mọi người canh tác hiệu quả, thu được những hạt đậu chất lượng cao. Việc nắm rõ cách gieo trồng và chăm bón đậu nành đúng kỹ thuật sẽ là tiền đề để bà con thu hoạch một vụ mùa bội thu.