Bệnh ung thư ngô: Nguyên nhân và Cách xử lý hiệu quả

Bệnh ung thư ngô là một trong những loại bệnh hại nguy hiểm, gây ra nhiều thiệt hại cho nền nông nghiệp tại nước ta. Loại bệnh hại này do nấm Ustilago zeae Ung gây ra, nấm tấn công thông qua việc hình thành các nốt u sưng trên thân cây ngô (thân, lá, bẹ lá, cờ và bắp). Bệnh phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt, nhiệt độ cao và dễ lây lan qua gió, nước, dụng cụ canh tác. Nhận biết sớm triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng ngừa đúng cách là yếu tố then chốt giúp bảo vệ vườn ngô và ổn định năng suất. Hãy cùng AQ Bice theo dõi bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, cũng như cách xử lý nấm bệnh dứt điểm nhé.

Tìm hiểu về bệnh ung thư ngô là gì?

Bệnh ung thư ngô là hiện tượng các bộ phận như bắp, thân, lá của cây ngô xuất hiện những khối u sưng phồng, có màu trắng bạc rồi chuyển dần sang đen khi già. Các khối u này làm biến dạng cấu trúc tự nhiên của cây, khiến cây phát triển kém, bắp không hình thành bình thường, dẫn đến năng suất thấp và chất lượng hạt giảm mạnh.

Nguyên nhân gây ra bệnh ung thư ngô

Tác nhân gây bệnh ung thư bắp ngô là do nấm Ustilago zeae Ung, đây là loại tồn tại chủ yếu dưới dạng bào tử dày nằm trong đất, tàn dư cây bệnh hoặc bám trên hạt giống. Khi gặp điều kiện thuận lợi, bào tử nảy mầm thành sợi nấm, xâm nhập vào mô non của cây ngô thông qua các vết thương do sâu bệnh, tác động từ thời tiết hoặc do quá trình canh tác cơ giới.

Điều kiện phát triển của bệnh ung thư ngô

▶️ Nấm Ustilago zeae Ung có trong đất, tàn dư, khi đã xâm nhập vào cây, chúng gây hại bằng kích thích sự phát triển bất thường của mô, tạo thành các khối u đặc trưng chứa đầy bào tử mới. Chúng phát tán rộng rãi nhờ vào môi trường gió, nước tưới, côn trùng hoặc dụng cụ nông nghiệp.

▶️ Bệnh ung thư ngô thường phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết ẩm ướt, độ ẩm không khí cao từ 80–95%, nhiệt độ dao động từ 25–34°C.

▶️ Các yếu tố như mưa nhiều, sương mù kéo dài, cây bị tổn thương cơ học, mật độ trồng dày, đất thoát nước kém hoặc bón thừa phân đạm đều làm gia tăng nguy cơ bùng phát bệnh.

Dấu hiệu nhận biết ban đầu của bệnh ung thư ngô

Bà con nhận biết những triệu chứng mới chớm nhiễm bệnh ung thư ngô nhằm kịp thời lên kế hoạch phòng ngừa, điều trị dứt điểm:

➡️ Bệnh thường bắt đầu từ các mô non như thân non, bẹ lá, cuống bắp hoặc phần gốc bắp. Ban đầu, tại vị trí nhiễm bệnh sẽ xuất hiện những vết sưng nhỏ, mềm, màu trắng ngà hoặc xám bạc, có bề mặt nhẵn và hơi bóng.

➡️ Các khối sưng này khác với vết thương cơ học ở chỗ chúng không lõm vào mà phồng lên một cách bất thường và có xu hướng lớn nhanh theo thời gian. Nếu bóp nhẹ, mô bệnh còn non sẽ mềm, hơi ẩm và có cảm giác như chứa nước bên trong.

➡️ Lá gần khu vực nhiễm bệnh có thể bị cong vênh nhẹ, biến dạng hoặc mọc lệch hướng. Khi bắp ngô nhiễm bệnh, râu bắp thường thưa thớt hoặc khô sớm bất thường, dù bên ngoài chưa thấy u sưng lớn.

➡️ Những cây mới chớm nhiễm bệnh thường sinh trưởng chậm hơn cây khỏe cùng ruộng, bộ lá kém vươn thẳng và đôi khi có màu xanh tái nhạt do ảnh hưởng của nấm đến quá trình hấp thu dinh dưỡng.

Các triệu chứng của bệnh ung thư ngô

Những triệu chứng khi cây ngô đã hoàn toàn bị nhiễm bệnh ung thư ngô thể hiện rất rõ qua một số biểu hiện như sau:

➡️ Các khối u sưng phồng to xuất hiện trên thân, lá, bẹ, bắp và cả rễ. Khối u lúc này đã phát triển lớn, bề mặt xù xì, có màu xám bạc hoặc ngả nâu, sau đó nứt ra để lộ bên trong đầy bào tử nấm màu đen mịn như bột.

➡️ Bắp ngô bị biến dạng hoàn toàn: hạt không hình thành bình thường, thay vào đó là các túi bào tử lớn nhỏ chen chúc.

➡️ Lá và bẹ có thể bị rách toạc do các khối u phát triển quá nhanh. Cây bị nhiễm nặng sẽ sinh trưởng kém, còi cọc, lùn thấp, lá úa vàng, đôi khi héo rũ nếu nhiễm vào phần gốc hoặc rễ.

➡️ Trường hợp bệnh nặng trên diện rộng có thể dẫn đến hiện tượng thối nhũn các mô, cây chết non hoặc bắp rụng sớm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng thu hoạch.

Bệnh ung thư ngô gây ra những hậu quả gì?

Hậu quả mà bệnh ung thư ngô gây ra là rất nghiêm trọng, không chỉ làm giảm sức đề kháng, năng suất, chất lượng bắp ngô mà có thể khiến bà con mất trắng mùa vụ do tình trạng quá nặng:

❌ Bệnh gây giảm năng suất và chất lượng bắp rõ rệt. Bắp ngô bị nhiễm bệnh không chỉ bị biến dạng mà còn không hình thành hạt bình thường, thay vào đó là các khối u chứa đầy bào tử. Điều này có thể khiến toàn bộ phần hạt ngô phải vứt bỏ và tiêu hủy, làm giảm năng suất cây trồng. Bắp bị nhiễm bệnh sẽ mềm và dễ thối, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng sản phẩm thu hoạch.

❌ Chất lượng bị ảnh hưởng trực tiếp khiến giá trị thương mại và giá bán ngô cũng bị ảnh hưởng. Ngô bị nhiễm ung thư không thể tiêu thụ trên thị trường với giá trị cao, vì chúng không đạt tiêu chuẩn chất lượng. Các sản phẩm ngô nhiễm bệnh có thể bị loại bỏ hoặc bán với giá rất thấp, dẫn đến thua lỗ cho nông dân và giảm nguồn thu từ vụ mùa.

❌ Nếu bị nhiễm quá nặng, cây sẽ không thể phát triển bình thường, trở nên còi cọc, vàng héo lá, rễ thối và cuối cùng có thể chết trước khi thu hoạch. Khi cả diện tích ngô bị nhiễm bệnh, thiệt hại về năng suất và tài chính sẽ vô cùng lớn.

Biện pháp canh tác giúp phòng trừ bệnh ung thư ngô hiệu quả

Để phòng ngừa và kiểm soát bệnh ung thư ngô, áp dụng các biện pháp canh tác khoa học và hợp lý là rất quan trọng. Những phương pháp này không chỉ giúp giảm nguy cơ nhiễm bệnh mà còn nâng cao sức khỏe cây trồng, tối ưu năng suất và chất lượng ngô. Dưới đây là các cách xử lý bệnh ung thư bắp ngô:

Vệ sinh đồng ruộng và tiêu hủy cây ngô bị bệnh

Vệ sinh đồng ruộng là một trong những biện pháp quan trọng để ngăn ngừa sự phát sinh của bệnh ung thư ngô. Sau mỗi vụ mùa, cần thu dọn hết các cây bị bệnh, bao gồm bắp bị biến dạng, khối u sưng phồng hoặc bắp đã rụng. Những tàn dư này là nơi nấm Ustilago zeae Ung tồn tại và phát tán bào tử trong mùa vụ tiếp theo.

✅ Cách thực hiện: Sau khi thu hoạch, cần nhổ bỏ các cây ngô bị nhiễm bệnh và mang đi tiêu hủy ngay lập tức, tránh để lại trong ruộng. Đốt các tàn dư cây bệnh hoặc chôn chúng sâu trong đất để ngăn không cho bào tử nấm phát tán.

✅ Chú ý: Trong quá trình vệ sinh, không để tàn dư cây bệnh ở những khu vực gần ruộng ngô trong vụ tiếp theo, vì nấm bệnh có thể phát tán dễ dàng qua gió.

Chọn giống ngô sạch bệnh

Chọn giống ngô khỏe mạnh và có khả năng kháng bệnh là một cách hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ nhiễm bệnh ung thư ngô. Các giống ngô kháng bệnh sẽ có khả năng chống lại sự tấn công của nấm, giúp cây phát triển khỏe mạnh và ít bị ảnh hưởng.

✅ Cách thực hiện: Bà con nên mua các giống ngô từ các nhà cung cấp giống uy tín, đảm bảo giống sạch bệnh và có khả năng kháng các loại nấm bệnh phổ biến khác. Trước khi gieo trồng, kiểm tra xem hạt giống có bị nhiễm nấm hay không. Sử dụng phương pháp xử lý nhiệt hoặc thuốc trừ nấm để xử lý hạt giống nếu cần thiết.

Luân canh ngô với các loại cây trồng khác

Đây chính là biện pháp phòng ngừa hiệu quả giúp giảm thiểu sự phát sinh của bệnh ung thư ngô. Khi trồng ngô luân canh với các cây trồng khác, như lúa nước, rau hoặc cây họ đậu, các tác nhân gây bệnh sẽ không thể phát triển mạnh mẽ trên cây ngô trong nhiều vụ mùa liên tiếp.

✅ Cách thực hiện: Nên trồng luân canh với các loại cây không cùng họ như: Lúa nước, rau màu hoặc cây họ đậu. Những cây này không chỉ giúp cải thiện chất lượng đất mà còn giúp phá vỡ vòng đời của nấm gây bệnh.

✅ Chú ý: Sau mỗi vụ ngô, nên luân canh các cây khác trong ít nhất 1 – 2 vụ để giảm mật độ bào tử nấm trong đất hoàn toàn sạch bệnh mới trồng lại vụ ngô tiếp theo.

Cày sâu, bừa kỹ và lật đất phơi ải

Việc cày sâu và bừa kỹ không chỉ giúp cải thiện cấu trúc đất mà còn giúp tiêu diệt các bào tử nấm tồn tại trong đất. Sới đất phơi ải trong điều kiện khô hạn giúp tiêu diệt bào tử bệnh tồn tại dưới đất.

✅ Cách thực hiện: Cày sâu ít nhất 20–30 cm để đưa các tàn dư cây bệnh xuống đất sâu, tránh việc chúng sinh sôi và phát triển. Sau khi cày, để đất phơi nắng trong ít nhất 2–3 tuần, giúp tiêu diệt bào tử nấm gây bệnh. Tiếp tục rải vôi bột lên bề mặt đất sau khi cày xong để làm giảm độ pH của đất, từ đó hạn chế sự phát triển của các tác nhân gây bệnh.

Theo dõi tình trạng của ruộng ngô

Để phát hiện bệnh sớm và can thiệp kịp thời, nông dân cần kiểm tra ruộng ngô thường xuyên. Kiểm tra thường xuyên sẽ giúp nhận diện sớm các triệu chứng của bệnh ung thư ngô, từ đó có biện pháp xử lý kịp thời, hạn chế thiệt hại.

✅ Cách thực hiện: Thăm ruộng ít nhất 1–2 lần mỗi tuần trong suốt mùa vụ để kiểm tra sự xuất hiện của dấu hiệu bệnh. Quan sát kỹ sự thay đổi của cây ngô trên các bộ phận có các vết bệnh hay có dấu hiệu bất thường nào hay không. Nếu phát hiện, cần tiến hành loại bỏ, khoanh vùng dập dịch ngay.

Điều trị bệnh ung thư ngô bằng thuốc hóa học

Khi tình trạng bệnh ung thư ngô diễn ra quá nặng, trở nên khó kiểm soát bằng các biện pháp canh tác thủ công. Bà con có thể tham khảo phun trị bệnh cho cây nhằm tiệu diệt trực tiếp đến các nấm xâm nhập, giảm mật độ gây hại, giúp cây mau chóng trở lại phát triển bình thường.

🚨 Chú ý: Bà con cần lưu ý khi dùng thuốc hóa học, cần hạn chế sử dụng, không lạm dụng quá mức, chỉ sử dụng những loại thuốc được cục BVTV cấp phép. Nếu như bà con không tuân thủ, sử dụng thuốc hóa học trong một thời gian dài sẽ gây ra rất nhiều hậu quả nghiêm trọng như: Bạc màu đất, giết chết vi sinh có lợi, thiên địch ngày càng giảm, cây trở nên nhạy cảm hơn, môi trường bị ô nhiễm nặng.

Vậy nên, để cải thiện cần hạn chế sử dụng, kết hợp với các sản phẩm phòng trị sinh học an toàn, biện pháp canh tác hữu cơ.

Phòng trừ bệnh ung thư ngô bằng thuốc sinh học Phy Fusaco

Bên cạnh các phương pháp canh tác thủ công hay sử dụng các loại thuốc hóa học để phòng trừ bệnh ung thư trên cây ngô thì nhiều bà con nhà vườn đã dần chuyển sang sử dụng các chế phẩm sinh học để mang đến hiệu quả nhanh chóng, không làm ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe của người sử dụng.

Phy FusaCo là dòng sản phẩm sinh học được nhiều bà con tin dùng để phòng trừ tận gốc bệnh ung thư trên cây ngô. Để hiểu rõ hơn về thành phần, công dụng cũng như cách sử dụng sản phẩm đúng cách để mang lại hiệu quả nhanh chóng thì mời quý bà con cùng theo dõi những thông tin dưới đây nhé.

Thành phần của thuốc trị bệnh ung thư ở cây ngô Phy FusaCo

✅ Thuốc Phy FusaCo chứa 1,5×10^8 vi sinh tổng số, bao gồm các chủng vi sinh có lợi như Chaetomium spp., Trichoderma spp., và Bacillus subtilis.

✅ Các chủng này được sản xuất theo công nghệ hiện đại của nấm đối kháng kết hợp với hoạt chất kháng sinh học Nano Chitosan.

Công dụng của thuốc trị bệnh ung thư ở cây ngô Phy FusaCo

✅ Phòng trừ các bệnh hại do nấm như: Rhizoctonia, Phytophthora, Colletotrichum và các bệnh khác như ung thư ngô, cháy lá, ghẻ loét, thán thư, thối thân, thối trái, xì mủ, sương mai, thối nhũn.

✅ Tăng cường khả năng chống chịu cho cây ngô đối với các nấm gây hại như nấm hồng, héo rũ, loét vi khuẩn, ghẻ sẹo, sương mai.

✅ Hiệu quả lâu dài và độ phủ rộng giúp thuốc duy trì tác dụng kéo dài.

✅ Bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng ngô, an toàn với đất và các yếu tố xung quanh.

Hướng dẫn sử dụng thuốc trị bệnh ung thư ở cây ngô Phy FusaCo

✅ Để trị nấm gây bệnh ung thư ngô: Pha 250ml Phy FusaCo với 400–600 lít nước sạch, phun đều lên toàn bộ cây, từ lá, cành, thân đến vùng dưới gốc. Phun đều đặn 5–7 ngày/lần để đạt hiệu quả tối ưu.

✅ Để phòng ngừa bệnh ung thư ngô: Pha 250ml Phy FusaCo với 800–1000 lít nước sạch, phun định kỳ mỗi 15–30 ngày tùy theo mức độ và diện tích vườn.

Khép lại bài viết, chúng tôi hy vọng với những nội dung được chia sẻ về bệnh ung thư ngô, sẽ giúp bà con có thêm kinh nghiệm trong việc nhận biết các dấu hiệu, cũng như có cách xử lý phù hợp trên vườn trồng nhà mình. Nếu còn bất kỳ những thắc mắc về các chế phẩm sinh học nhà AQ, bà con vui lòng gọi ngay đến tổng đài trực tuyến để được đội ngũ chuyên viên hỗ trợ tư vấn trong thời gian nhanh nhất.